Editor
12-04-2010, 03:22
ve gunahlardan cekinmekle muhafaza ediniz." [/b]
Allah'a iman, Ona ibadeti gerektirir. Iman bir iddiadir; ispati ibadettir.
Ibadet,
• Emirlere itaat, yasaklardan kacinmak
• Iki cihan saadetine sebep
• Sahsi ve nevi kemale vesile
• Kul ile Yaratici arasinda ali bir nisbet
• Insanin manevi yaralarina tiryak
• Yaratilisin neticesidir.
• Dergah-i Ilahide abd, kendi kusurunu ve acz ve fakrini gorup, kemal-i Rububiyetin ve kudret-i Samedaniyenin ve rahmet-i Ilahiyenin onunde hayret ve muhabbetle secde etmektir.
• Ibadet, insanin yuzunu
- fenadan bekaya (fani olan dunyadan baki olan ahirete)
- halktan Hakk'a
- kesretten vahdete
- muntehadan vahdete ceviren
• bir hayt-i vuslat (kavusma ipi),
• yahut mebde ve munteha ortasinda bir nokta-i ittisal, yani bir bulusma noktasidir.
Bu ipe tutunan faniden bakiye, halktan Hakk'a, cokluktan birlige uzanir. Bu noktaya gelen, Allah'a muteveccih olur.
Ubudiyet-i insaniye (Insanin Allah'a ibadeti),
• Hilkat-i kainatin netice-i azami, yani kainatin yaratilisinin en buyuk neticesidir.
Kainatin carklari, insanin ibadet etmesi icin donmektedir. Ibadetin pek cok turleri vardir. Bunlardan bir kismi kalbidir, bir kismi bedeni, bir kismi da mali. Kamil ibadet, ibadetin butun turlerini dosdogru yapabilmektir. Iste, ibadetin cesitlerinden bazilari:
Besmele (Islerine "Bismillahirrahmanirrahim" ile baslamak),
• Her hayrin basi
• Islam nisani
• Butun varliklarin hal diliyle tekrarladiklari bir dua
• Tukenmez bir kuvvet
• Bitmez bir bereket
• Mubarek bir define
• Alem sayfasinda nurlu bir satir teskil eden uc sikke-i Ehadiyetin (birlik muhrunun) kudsi unvani, kuvvetli bir ipi, parlak bir hatti
• Halis bir sukrun ve safi bir hurmetin tercumani ve unvani
• Ilahi rahmet arsina yetismek icin bir mi'rac
• Fersi arsa baglayan, insani arsa cikmaya bir yol (Fersi arsa baglayan, insanin mukemmele ulasmasi icin bir yol)
• Fatihanin bir fihristesi
• Kur'an-in mucmel bir hulasasi
• Rahmet hazinesinin en birinci anahtaridir.
Niyet,
• Adetleri ibadete ceviren acip bir iksir
• Olu hallerin kendisiyle hayatlandigi nafiz bir nurdur.
Sidk,
• Islamiyetin toplum hayatinda hayat dugumu
• Islamin esasi
• Imanin hassasi, hatta kendisi
• Butun kemalatin rabitasi
• Yuksek ahlakin hayati
• Hakkin lisanda tecellisi
• Insanin terakkiyatinin mihveri
• Ilerleme yolunda insanligi simsek gibi hedefe ulastiracak bir vasita
• En fakir, siradan bir kisiyi sultanlardan daha aziz yapmaya bir vesile
• Sahabenin diger insanlara ustunlugunun sirridir.
Sukur,
Nimetlerle dolu bir alemde yasiyoruz. Mesela, Cenab-i Hak, zehirli bir sinegin eliyle sifali, en tatli bali bize yediriyor. Elsiz bir bocegin eliyle en guzel ve yumusak bir libasi giydiriyor.
Iste, butun nimetler,
• Birer san'at harikasi
• Birer kudret mu'cizesi
• Birer rahmet hediyesi
• Ahiret nimetlerine bir liste
• Cennet meyvelerine musterileri davet eden numuneler seklinde insana takdim ediliyor.
Butun bu nimetlere karsi insanin gorevi sukurdur. Sukur,
• Alemin yaratilis neticesinin en muhimi
• Yaratilis agacinin en muhim meyvesi
• Kainat fabrikasinin cikardigi mahsulatin en alasi
• Insanin gercek gorevi
• Insani ahsen-i takvime cikarma vasitasidir.
Insani sukre sevk eden sebeplerin basinda rizik gelir.
Rizik,
• Hayattan sonra nimetlerin en buyuk bir hazinesi
• Sukur ve hamdin en zengin bir menbai
• Ubudiyet ve dua ve ricalarin en cemiyetli bir madenidir.
Namaz,
Namaz, fiili bir sukurdur. Hadisin ifadesiyle "dinin diregidir." Muslumanlar gunde bes defa ezan vasitasiyla namaza davet edilirler.
Ezan,
• Ezan, insanlik namina, yahut o sehir ahalisi namina, kainatin ve insanligin yaratilis neticesi olan tevhidi ilan etmek ve Allah'in terbiyesine karsi ubudiyet izhar etme vasitasidir.
Her bir namazin vakti,
• Muhim bir inkilap basi
• Buyuk bir Ilahi tasarrufun aynasi
• O tasarruf icinde, Allah'in kulli ihsanlarinin yansidigi birer zaman dilimidir.
Namaz,
• Bedeni amellerin cami' bir fihristesi
• Butun sevap kazandiran seylerin fihristesi, numunesi ve yansidigi yer
• Kul ile Allah arasinda
- ali bir nisbet
- kiymetli bir munasebet
- nezih bir hizmettir.
• Sani-i Ezel'in gece ve gunduzde bes defa, kendi munacatina mi'rac hukmunde bir daveti
• Ubudiyetin hulasasi
• Kalbin gidasi
• Ruhun ab-i hayati
• Cennete bilet
• Cenab-i Hakki tesbih, tazim ve sukur
• Butun ibadet cesitlerini icine alan nurani bir fihrist
• Butun mahlukat siniflarinin ibadet cesitlerine isaret eden kudsi bir harita
•Yaratilistan gelen fitri gorev
• Ubudiyetin esasi
• Latif, nazif bir vazife
• Aziz, leziz bir hizmet
• Hos ve guzel bir ubudiyet
• Ciddi bir hakikat
• Bu gecici misafirhanede baki bir sohbet ve ebedi bir saadet
• Kalbe kut ve gina
• Kabirde gida ve ziya
• Mahserde senet ve berat
• Siratta nur ve burak
• Tamamen bir lutuf olarak Allahin huzuruna kabul
• Hos ve ulvi, nurani ve faydali bir cesit Rabbani bir talimdir.
Namazin tesbihati,
• Tarikat-i Muhammediye
• Velayet-i Ahmediyenin evradi durumundadir.
Tesbihatta otuz ucer defa tekrar edilen "Subhanallah, Elhamdulillah ve Allahu Ekber" kisaca tesbih, tekbir ve hamd seklinde ifade edilir. Bunlar,
• Namazin cekirdekleridir.
Oruc,
Islamin temel rukunlerinden biri de oructur. Ramazan, oruc ayidir. Receb ve Saban aylari ise, ramazan orucuna bir hazirlik donemi. Insanlar bu uc aylarda baska aylara nisbeten ahirete daha cok yonelirler, ibadetlerine daha cok dikkat ederler. Evet, suhur-u selase (uc aylar),
• Pek cok uhrevi faydalari kazandiran uhrevi ticaretin kudsi bir pazari
• Hakikat ve ibadet ehli icin mumtaz bir sergidir.
Uc aylar icinde Ramazan, kadir gecesini icinde barindirdigindan kendisi de omur icinde bir leyle-i kadirdir, ki, muvaffak olanin omrune bin omur katar.
Ramazan-i serif,
• Ozel bir Ilahi bayram
• Rabbani bir sergi
• Ruhani bir meclis
• Ahiret ticareti icin gayet karli bir mesher, bir pazar
• Uhrevi hasilat icin gayet verimli bir zemin
• Amellerin gelisip buyumesi icin bahardaki Nisan yagmuru
• Allah'in Rububiyet saltanatina karsi, insanligin ubudiyetinin resm-i gecit yapmasina en parlak, mukaddes bir bayramdir.
Ramazani serifte tutulan oruc,
• Hakiki ve halis, azametli ve umumi bir sukrun anahtari
• Sabirsizligin ve tahammulsuzlugun bir ilaci
• Insana en muhim bir ilac nevinden, maddi ve manevi bir perhiz, tibben bir diyettir.
Zekat,
Zekat, Islamin topluma yonelik temel emirlerinden biridir. Hadisin ifadesiyle "Islamin koprusudur." Zengin ve fakir tabakanin birbiriyle samimi iliskisi, zekat vasitasiyla gerceklesir. Zekat, "ben tok olduktan sonra baskasi acliktan olsun bana ne!" seklindeki bir yanlis zihniyetin tedavi seklidir. Evet, zekat,
• Bir bereket sebebi
• Belalarin def edicisi
•Butun insanligin hayat mutlulugu icin en muhim bir esas
• Belki, insan hayatinin devami icin en muhim bir direk
• Malla yapilan amellerin kutbu
• Insanlarin toplum hayatinin nizaminda bir kopru
• Beserin maddi ilerleyisi esnasinda meydana gelen zehirlere tiryak, yani bir panzehirdir.
Hac,
Islamin erkanindan biri de hacdir. Hac, hem bedeni, hem mali bir ibadettir.
Hac,
• Herkes icin kulli bir mertebede bir ubudiyet
• Islam Dininin kudsi ve semavi senelik kongresi durumundadir.
Zikredilen iki ozellikten birincisi, haccin ferdin ozel hayatina bakan cihetini anlatir. Ikincisi ise, haccin toplumsal fonksiyonunu bildirir.
Islamin temel bes ruknuyle ilgili bu mulahazalardan sonra, ibadetin diger bazi gorunumlerine gecmek istiyoruz. Mesela, dua,
• Kullugun esasi
• Allah'a kul olmanin ruhu
• Kullugun bir sirri
• Rahmet hazinesinin bir anahtari
• Tukenmez bir kuvvetin medari
• Peygamberimizin ibadetinin ruhudur.
Tevekkul,
• Sebepleri Allah'in kudret elinin perdesi bilip riayet ederek, sebeplere tesebbusu ise, bir cesit fiili dua telakki ederek, neticeleri yalniz Cenab-i Haktan istemek ve Ondan bilmek ve Ona minnettar olmaktir.
Ihlas,
• Yapilan isin Allah emrettigi icin yapilmasi
• Salih amellerin ruhu, esasi, hayati
• Kurtulus vesilesi ve vasitasi
• Islami terbiye ve ahiret amelleri icin en kiymetli ve en luzumlu esas
• Velayet yollarinin ve tarikat subelerinin en muhim esasi
• Ibadetin ruhu
• Hak perestligi nefis perestlige tercih etmek
• Hakkin hatiri, nefsin ve enaniyetin hatirina galip gelmek
• Insanlardan gelen maddi ve manevi ucretten istigna etmek (Ucretini insanlardan degil de, yalniz Cenabi Haktan beklemek)
• Bu dunyada, ozellikle uhrevi hizmetlerde,
- en muhim bir esas
- en buyuk bir kuvvet
- en makbul bir sefaatci
- en saglam bir dayanak noktasi
- hakikata ulasmada en kisa yol
- en makbul manevi bir dua
- maksatlara ulasmada en yuksek bir vesile
- en yuksek bir haslet
- en safi bir ubudiyettir.
Ibadetle ilgili, Kur'anin iki temel kavramina dikkat cekmek istiyoruz: Takva ve amel-i salih. Bunlar,
• Kur'an-i Hakim'in nazarinda imandan sonra en ziyade esas tutulan iki muhim asildir.
Takva,
• Menhiyattan ve gunahlardan ictinap etmek.
Amel-i salih,
• Emir dairesinde hareket ve hayrat kazanmaktir. Bunlardan takva, serri def kabilindendir. Amel-i salih ise, menfaati celb tarzindadir. Gunahlarin bir sel gibi her tarafi istila ettigi gunumuzde, takva daha da buyuk bir onem kazanmistir.
Ibadet konusu icinde Islami anlama ve yasamada buyuk bir oneme sahip olan tarikat konusuna da yer vermekte fayda goruyoruz. Tarikat,
• Peygamberimizin miracinin golgesinde ve sayesi altinda, kalp ayagiyla ruhani bir seyr u suluk neticesinde
- zevki,
- hali
- ve bir derece suhudi olarak iman ve Kur'an hakikatlerine mazhar olmak
• Seriatin bir delili
• Buyuk bir hazine
• Ab-i hayat dagitan bir kevser kaynagi
• Alem-i Islam icindeki kudsi bir rabita olan kardesligin inkisafina ve inbisatina en birinci, tesirli ve hararetli vasita
• Uc muhim ve sarsilmaz Islami kalelerden bir kaledir.
Tarikatlar, hakikatin yollaridir. Butun hak tarikatlar Kuran'dan alinmistir.
Velayet,
• Bir huccet-i risalettir. (Ummet icinde veli insanlar cikmasi, Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberligine bir delildir).
Zikr-i Ilahi ve tefekkur (Allah'i hatirlamak ve nimetlerini, eserlerini dusunmek)
• Kalbi seyr u sulukun ve ruhani hareketin anahtarlari ve vesileleridir).
Tarikat ve velayet,
• Islamiyetin bir kemal sirri ve nurlarinin bir vesilesi
• Insaniyetin Islamiyet sirriyla manevi ilerleyisine ve feyiz almasina bir kaynaktir.
Tarikat ve hakikat,
• Tarikat ve hakikat, seriatin hakikatlerine yetismek icin vesile, hizmetci ve basamaklardir.
Musibetler,
• Hastalik, kaza, olum gibi musibetler, bir cihetle ibadet sayilabilir. Insan, bu tur musibetlere sabretmekle sevap kazanir. Musibetler,
• Mu'minlerin gaflet uykusuna dalmamalari icin Allah'tan tatli ikazlar
• Rahmani iltifatlar
• Ilahi dergaha sevk etmek icin birer kader kamcisi
• Rahmani bir hatirlatma
• Keffaretu'z-zunub yani,gunahlara keffarettir.
Musibet turlerinden olan hastalik,
• Cenab-i Hakkin sevdigi kullarina bir iltifati
• Bir tathir (temizlemek)
• Ilahi bir nimet
• Ehemmiyetli bir define
• Duanin makbuliyetine en muhim bir vesile
• Insani dergah-i Ilahiyeye kamci vurup sevk eden en keskin ve etkili saik
• Olumun kesif kollari ve pencesi durumundadir.
Musibetleri bu sekilde goren ve degerlendiren mu'min, hayatta karsisina cikarilan butun firsatlari degerlendirmesini ogrenir. Boylece, hayat yolculugunda ruzgar nereden eserse essin istifade etmesini bilir. Nimetler icindeyken sukreder, sevap kazanir. Musibetler karsisinda sabreder, yine sevap kazanir.
Allah'a iman, Ona ibadeti gerektirir. Iman bir iddiadir; ispati ibadettir.
Ibadet,
• Emirlere itaat, yasaklardan kacinmak
• Iki cihan saadetine sebep
• Sahsi ve nevi kemale vesile
• Kul ile Yaratici arasinda ali bir nisbet
• Insanin manevi yaralarina tiryak
• Yaratilisin neticesidir.
• Dergah-i Ilahide abd, kendi kusurunu ve acz ve fakrini gorup, kemal-i Rububiyetin ve kudret-i Samedaniyenin ve rahmet-i Ilahiyenin onunde hayret ve muhabbetle secde etmektir.
• Ibadet, insanin yuzunu
- fenadan bekaya (fani olan dunyadan baki olan ahirete)
- halktan Hakk'a
- kesretten vahdete
- muntehadan vahdete ceviren
• bir hayt-i vuslat (kavusma ipi),
• yahut mebde ve munteha ortasinda bir nokta-i ittisal, yani bir bulusma noktasidir.
Bu ipe tutunan faniden bakiye, halktan Hakk'a, cokluktan birlige uzanir. Bu noktaya gelen, Allah'a muteveccih olur.
Ubudiyet-i insaniye (Insanin Allah'a ibadeti),
• Hilkat-i kainatin netice-i azami, yani kainatin yaratilisinin en buyuk neticesidir.
Kainatin carklari, insanin ibadet etmesi icin donmektedir. Ibadetin pek cok turleri vardir. Bunlardan bir kismi kalbidir, bir kismi bedeni, bir kismi da mali. Kamil ibadet, ibadetin butun turlerini dosdogru yapabilmektir. Iste, ibadetin cesitlerinden bazilari:
Besmele (Islerine "Bismillahirrahmanirrahim" ile baslamak),
• Her hayrin basi
• Islam nisani
• Butun varliklarin hal diliyle tekrarladiklari bir dua
• Tukenmez bir kuvvet
• Bitmez bir bereket
• Mubarek bir define
• Alem sayfasinda nurlu bir satir teskil eden uc sikke-i Ehadiyetin (birlik muhrunun) kudsi unvani, kuvvetli bir ipi, parlak bir hatti
• Halis bir sukrun ve safi bir hurmetin tercumani ve unvani
• Ilahi rahmet arsina yetismek icin bir mi'rac
• Fersi arsa baglayan, insani arsa cikmaya bir yol (Fersi arsa baglayan, insanin mukemmele ulasmasi icin bir yol)
• Fatihanin bir fihristesi
• Kur'an-in mucmel bir hulasasi
• Rahmet hazinesinin en birinci anahtaridir.
Niyet,
• Adetleri ibadete ceviren acip bir iksir
• Olu hallerin kendisiyle hayatlandigi nafiz bir nurdur.
Sidk,
• Islamiyetin toplum hayatinda hayat dugumu
• Islamin esasi
• Imanin hassasi, hatta kendisi
• Butun kemalatin rabitasi
• Yuksek ahlakin hayati
• Hakkin lisanda tecellisi
• Insanin terakkiyatinin mihveri
• Ilerleme yolunda insanligi simsek gibi hedefe ulastiracak bir vasita
• En fakir, siradan bir kisiyi sultanlardan daha aziz yapmaya bir vesile
• Sahabenin diger insanlara ustunlugunun sirridir.
Sukur,
Nimetlerle dolu bir alemde yasiyoruz. Mesela, Cenab-i Hak, zehirli bir sinegin eliyle sifali, en tatli bali bize yediriyor. Elsiz bir bocegin eliyle en guzel ve yumusak bir libasi giydiriyor.
Iste, butun nimetler,
• Birer san'at harikasi
• Birer kudret mu'cizesi
• Birer rahmet hediyesi
• Ahiret nimetlerine bir liste
• Cennet meyvelerine musterileri davet eden numuneler seklinde insana takdim ediliyor.
Butun bu nimetlere karsi insanin gorevi sukurdur. Sukur,
• Alemin yaratilis neticesinin en muhimi
• Yaratilis agacinin en muhim meyvesi
• Kainat fabrikasinin cikardigi mahsulatin en alasi
• Insanin gercek gorevi
• Insani ahsen-i takvime cikarma vasitasidir.
Insani sukre sevk eden sebeplerin basinda rizik gelir.
Rizik,
• Hayattan sonra nimetlerin en buyuk bir hazinesi
• Sukur ve hamdin en zengin bir menbai
• Ubudiyet ve dua ve ricalarin en cemiyetli bir madenidir.
Namaz,
Namaz, fiili bir sukurdur. Hadisin ifadesiyle "dinin diregidir." Muslumanlar gunde bes defa ezan vasitasiyla namaza davet edilirler.
Ezan,
• Ezan, insanlik namina, yahut o sehir ahalisi namina, kainatin ve insanligin yaratilis neticesi olan tevhidi ilan etmek ve Allah'in terbiyesine karsi ubudiyet izhar etme vasitasidir.
Her bir namazin vakti,
• Muhim bir inkilap basi
• Buyuk bir Ilahi tasarrufun aynasi
• O tasarruf icinde, Allah'in kulli ihsanlarinin yansidigi birer zaman dilimidir.
Namaz,
• Bedeni amellerin cami' bir fihristesi
• Butun sevap kazandiran seylerin fihristesi, numunesi ve yansidigi yer
• Kul ile Allah arasinda
- ali bir nisbet
- kiymetli bir munasebet
- nezih bir hizmettir.
• Sani-i Ezel'in gece ve gunduzde bes defa, kendi munacatina mi'rac hukmunde bir daveti
• Ubudiyetin hulasasi
• Kalbin gidasi
• Ruhun ab-i hayati
• Cennete bilet
• Cenab-i Hakki tesbih, tazim ve sukur
• Butun ibadet cesitlerini icine alan nurani bir fihrist
• Butun mahlukat siniflarinin ibadet cesitlerine isaret eden kudsi bir harita
•Yaratilistan gelen fitri gorev
• Ubudiyetin esasi
• Latif, nazif bir vazife
• Aziz, leziz bir hizmet
• Hos ve guzel bir ubudiyet
• Ciddi bir hakikat
• Bu gecici misafirhanede baki bir sohbet ve ebedi bir saadet
• Kalbe kut ve gina
• Kabirde gida ve ziya
• Mahserde senet ve berat
• Siratta nur ve burak
• Tamamen bir lutuf olarak Allahin huzuruna kabul
• Hos ve ulvi, nurani ve faydali bir cesit Rabbani bir talimdir.
Namazin tesbihati,
• Tarikat-i Muhammediye
• Velayet-i Ahmediyenin evradi durumundadir.
Tesbihatta otuz ucer defa tekrar edilen "Subhanallah, Elhamdulillah ve Allahu Ekber" kisaca tesbih, tekbir ve hamd seklinde ifade edilir. Bunlar,
• Namazin cekirdekleridir.
Oruc,
Islamin temel rukunlerinden biri de oructur. Ramazan, oruc ayidir. Receb ve Saban aylari ise, ramazan orucuna bir hazirlik donemi. Insanlar bu uc aylarda baska aylara nisbeten ahirete daha cok yonelirler, ibadetlerine daha cok dikkat ederler. Evet, suhur-u selase (uc aylar),
• Pek cok uhrevi faydalari kazandiran uhrevi ticaretin kudsi bir pazari
• Hakikat ve ibadet ehli icin mumtaz bir sergidir.
Uc aylar icinde Ramazan, kadir gecesini icinde barindirdigindan kendisi de omur icinde bir leyle-i kadirdir, ki, muvaffak olanin omrune bin omur katar.
Ramazan-i serif,
• Ozel bir Ilahi bayram
• Rabbani bir sergi
• Ruhani bir meclis
• Ahiret ticareti icin gayet karli bir mesher, bir pazar
• Uhrevi hasilat icin gayet verimli bir zemin
• Amellerin gelisip buyumesi icin bahardaki Nisan yagmuru
• Allah'in Rububiyet saltanatina karsi, insanligin ubudiyetinin resm-i gecit yapmasina en parlak, mukaddes bir bayramdir.
Ramazani serifte tutulan oruc,
• Hakiki ve halis, azametli ve umumi bir sukrun anahtari
• Sabirsizligin ve tahammulsuzlugun bir ilaci
• Insana en muhim bir ilac nevinden, maddi ve manevi bir perhiz, tibben bir diyettir.
Zekat,
Zekat, Islamin topluma yonelik temel emirlerinden biridir. Hadisin ifadesiyle "Islamin koprusudur." Zengin ve fakir tabakanin birbiriyle samimi iliskisi, zekat vasitasiyla gerceklesir. Zekat, "ben tok olduktan sonra baskasi acliktan olsun bana ne!" seklindeki bir yanlis zihniyetin tedavi seklidir. Evet, zekat,
• Bir bereket sebebi
• Belalarin def edicisi
•Butun insanligin hayat mutlulugu icin en muhim bir esas
• Belki, insan hayatinin devami icin en muhim bir direk
• Malla yapilan amellerin kutbu
• Insanlarin toplum hayatinin nizaminda bir kopru
• Beserin maddi ilerleyisi esnasinda meydana gelen zehirlere tiryak, yani bir panzehirdir.
Hac,
Islamin erkanindan biri de hacdir. Hac, hem bedeni, hem mali bir ibadettir.
Hac,
• Herkes icin kulli bir mertebede bir ubudiyet
• Islam Dininin kudsi ve semavi senelik kongresi durumundadir.
Zikredilen iki ozellikten birincisi, haccin ferdin ozel hayatina bakan cihetini anlatir. Ikincisi ise, haccin toplumsal fonksiyonunu bildirir.
Islamin temel bes ruknuyle ilgili bu mulahazalardan sonra, ibadetin diger bazi gorunumlerine gecmek istiyoruz. Mesela, dua,
• Kullugun esasi
• Allah'a kul olmanin ruhu
• Kullugun bir sirri
• Rahmet hazinesinin bir anahtari
• Tukenmez bir kuvvetin medari
• Peygamberimizin ibadetinin ruhudur.
Tevekkul,
• Sebepleri Allah'in kudret elinin perdesi bilip riayet ederek, sebeplere tesebbusu ise, bir cesit fiili dua telakki ederek, neticeleri yalniz Cenab-i Haktan istemek ve Ondan bilmek ve Ona minnettar olmaktir.
Ihlas,
• Yapilan isin Allah emrettigi icin yapilmasi
• Salih amellerin ruhu, esasi, hayati
• Kurtulus vesilesi ve vasitasi
• Islami terbiye ve ahiret amelleri icin en kiymetli ve en luzumlu esas
• Velayet yollarinin ve tarikat subelerinin en muhim esasi
• Ibadetin ruhu
• Hak perestligi nefis perestlige tercih etmek
• Hakkin hatiri, nefsin ve enaniyetin hatirina galip gelmek
• Insanlardan gelen maddi ve manevi ucretten istigna etmek (Ucretini insanlardan degil de, yalniz Cenabi Haktan beklemek)
• Bu dunyada, ozellikle uhrevi hizmetlerde,
- en muhim bir esas
- en buyuk bir kuvvet
- en makbul bir sefaatci
- en saglam bir dayanak noktasi
- hakikata ulasmada en kisa yol
- en makbul manevi bir dua
- maksatlara ulasmada en yuksek bir vesile
- en yuksek bir haslet
- en safi bir ubudiyettir.
Ibadetle ilgili, Kur'anin iki temel kavramina dikkat cekmek istiyoruz: Takva ve amel-i salih. Bunlar,
• Kur'an-i Hakim'in nazarinda imandan sonra en ziyade esas tutulan iki muhim asildir.
Takva,
• Menhiyattan ve gunahlardan ictinap etmek.
Amel-i salih,
• Emir dairesinde hareket ve hayrat kazanmaktir. Bunlardan takva, serri def kabilindendir. Amel-i salih ise, menfaati celb tarzindadir. Gunahlarin bir sel gibi her tarafi istila ettigi gunumuzde, takva daha da buyuk bir onem kazanmistir.
Ibadet konusu icinde Islami anlama ve yasamada buyuk bir oneme sahip olan tarikat konusuna da yer vermekte fayda goruyoruz. Tarikat,
• Peygamberimizin miracinin golgesinde ve sayesi altinda, kalp ayagiyla ruhani bir seyr u suluk neticesinde
- zevki,
- hali
- ve bir derece suhudi olarak iman ve Kur'an hakikatlerine mazhar olmak
• Seriatin bir delili
• Buyuk bir hazine
• Ab-i hayat dagitan bir kevser kaynagi
• Alem-i Islam icindeki kudsi bir rabita olan kardesligin inkisafina ve inbisatina en birinci, tesirli ve hararetli vasita
• Uc muhim ve sarsilmaz Islami kalelerden bir kaledir.
Tarikatlar, hakikatin yollaridir. Butun hak tarikatlar Kuran'dan alinmistir.
Velayet,
• Bir huccet-i risalettir. (Ummet icinde veli insanlar cikmasi, Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberligine bir delildir).
Zikr-i Ilahi ve tefekkur (Allah'i hatirlamak ve nimetlerini, eserlerini dusunmek)
• Kalbi seyr u sulukun ve ruhani hareketin anahtarlari ve vesileleridir).
Tarikat ve velayet,
• Islamiyetin bir kemal sirri ve nurlarinin bir vesilesi
• Insaniyetin Islamiyet sirriyla manevi ilerleyisine ve feyiz almasina bir kaynaktir.
Tarikat ve hakikat,
• Tarikat ve hakikat, seriatin hakikatlerine yetismek icin vesile, hizmetci ve basamaklardir.
Musibetler,
• Hastalik, kaza, olum gibi musibetler, bir cihetle ibadet sayilabilir. Insan, bu tur musibetlere sabretmekle sevap kazanir. Musibetler,
• Mu'minlerin gaflet uykusuna dalmamalari icin Allah'tan tatli ikazlar
• Rahmani iltifatlar
• Ilahi dergaha sevk etmek icin birer kader kamcisi
• Rahmani bir hatirlatma
• Keffaretu'z-zunub yani,gunahlara keffarettir.
Musibet turlerinden olan hastalik,
• Cenab-i Hakkin sevdigi kullarina bir iltifati
• Bir tathir (temizlemek)
• Ilahi bir nimet
• Ehemmiyetli bir define
• Duanin makbuliyetine en muhim bir vesile
• Insani dergah-i Ilahiyeye kamci vurup sevk eden en keskin ve etkili saik
• Olumun kesif kollari ve pencesi durumundadir.
Musibetleri bu sekilde goren ve degerlendiren mu'min, hayatta karsisina cikarilan butun firsatlari degerlendirmesini ogrenir. Boylece, hayat yolculugunda ruzgar nereden eserse essin istifade etmesini bilir. Nimetler icindeyken sukreder, sevap kazanir. Musibetler karsisinda sabreder, yine sevap kazanir.