Otomobil aydınlatmasının tarihçesi :

[COEMAR]

1908...Otomobilde dinamonun kullanılmaya başlanması ile birlikte elektrikli ampuller de kullanılmaya başlandı. Bu ampullerin en kötü yanı aniden ve sıkça bozuluyor olmasıydı.
Farda ışığı yola direkt olarak yansıtan parabolic aynalar kullanılıyordu. Işığın dağılımı o kadar kötüydü ki, geceleyin karşılaşan iki otomobilden biri durmak zorunda kalıyordu.1917...Özel kaplamalı metal reflektör ve yeni ampul soketlerinin kullanılmaya başlanması. Bu reflektörlerde daha gelişmiş odaklama ayarları yapılabiliyordu.1919...Kısa ve uzun far için ayrı reflektörler kullanılmaya başlandı. Bu düzenleme ile birlikte ışığın dağılımı sorunu da kısmen çözülmüş oldu.1925...Kısa ve uzun far ışığının aynı reflektörde üretilmesi için yapılan çalışmalar sonuç vermeye başladı. Böylece maliyet daha da azaltılabilecekti. 1926...Stop lambası kullanılmaya başlandı.1931...Ön sis farı kullanılmaya başlandı. Sis farı özel optik yapısı ile kısa farın aksine yüzeyi aydınlatıyor, ışığın siste geri yansımasını engelleyebiliyordu.

1945...Asimetrik ışık deseninin kısa farlarda kullanılmaya başlanması ile yolun sağ tarafına daha fazla ışık yansıtılması sağlanarak karşıdan gelen trafiğin üretilen ışıktan rahatsız olması engellendi.1958...Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) yayınladığı tüzükler ile üye ülkeler tarafından uyulması gereken otomobil aydınlatmasının tüm standartlarını belirledi.1962...Otomobil aydınlatmasında kullanılan ilk halojen ampul olan H1 üretildi.1966...Arka sis farı kullanılmaya başlandı.1967...H3 ampul üretildi.1971...H4 ampul üretildi.1974...3. stop lambasının gerideki sürücüyü daha iyi uyardığı bir psikolog tarafından keşfedildi.
Elektrikli far seviye ayarlama mekanizması kullanılmaya başlandı.1983...Elipsoidal far üretildi.1988...Free form far üretildi.1992...Xenon far ilk defa BMW 7 serisinde uygulandı.
H7 ampul üretildi.
Ledli 3. stop lambası ilk defa BMW 3 Cabrio'da kullanıldı.1993...Şeffaf ön camlı free form far üretildi.1997...Mavimsi ışık veren ampuller ve Xenon gazı içeren yüksek performanslı halojen ampuller üretildi.1999...H8, H9, H11 ampulleri üretildi.2000...Bi-Xenon far ilk defa Saab 9.5 serisinde kullanıldı.2001...Merkezi aydınlatma sistemlerinin ilk denemeleri. Bu sistemde otomobil içinde merkezi olarak bulunan Xenon ampulünün ışığı fiberoptik kablolarla farlara dağıtılmaktaydı.2002...Statik ve dinamik dönebilen farların geliştirilmesi. Bu sistemde far ışıkları direksiyon pozisyonu ve virajın durumuna göre 15º açı ile yön değiştirebiliyordu.2003...Dönen farlar Avrupa ülkelerinde kullanılmak üzere onay aldı.
Ledli park ve gündüz sürüş farı (DRL) ilk defa Audi A8'de kullanıldı.
Statik ve dinamik dönebilen far ilk defa Opel Signum'da birlikte kullanıldı.

[COEMAR]

Far yapısı - Dizayn:

Parabolic (desenli camlı) : Otomobil farlarının atası olan bu tip farlar artık kullanılmamaktadır.

Ampulün ürettiği ışık parabolic reflektörden ileriye yansıtılır. Farın önündeki desenli ön cam ışığı kırarak istenen yönlerde (üst karanlık-alt aydınlık, asimetrik desen) düzgün dağılımını sağlar.

Optik mesafe 15-40 mm. arasında değişmektedir. Bu uzaklık azaldıkça üretilen ışık genişler. Far reflektörü ne kadar büyük olursa verdiği ışık ta o kadar fazla olur.
İki reflektörlü versiyonda genellikle H7 veya H1, tek reflektörlü versiyonda H4 ampul kullanılarak kısa ve uzun far ışığı elde edilir.


Free form (şeffaf camlı) : 1990'lı yılların sonlarından itibaren kullanılmaya başlanan bu tip farlar günümüzde üretilen otomobillerin yaklaşık hepsinde bulunmaktadır.

Güçlü bilgisayarlar ve özel optik yazılımları ile reflektör üzerinde optik mesafeden bağımsız onbinlerce farklı yansıma noktası oluşturulur. Işığın dağılımı bu yansıma noktalarında şekillendiğinden şeffaf ön cam kullanılabilmektedir.

Bu sayede performans %50 kadar artırılmış, farklı far dizaynları geliştirilebilmesine olanak tanınmıştır.

İki reflektörlü versiyonda genellikle H7 veya H1, bir reflektörlü versiyonda H4 ampul kullanılarak kısa ve uzun far ışığı elde edilir.




Elipsoidal (mercekli) : Bu tip farların kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmakta, teknolojinin gelişmesine paralel olarak farklı alanlarda kullanılabilmesi için (bi-xenon far, dönen far vb.) sürekli geliştirilmektedir.

Güçlü bilgisayarlar ve özel optik yazılımları ile reflektör üzerinde eliptik bir yansıma yüzeyi oluşturulur. Reflektörün önündeki siper üretilen ışığın istenmeyen kısmını keser. Öndeki mercek te kalan ışığı toplayarak ileri yansıtır.

Bu sayede daha küçük ve etkili yansıma yüzeyleri oluşturulabilmekte, farklı desenlerde ışık dağılımı elde edilebilmektedir. Genellikle 60-70 mm. çapında mercekler kullanılmaktadır. Merceğin çapı büyüdükçe ışık deseni genişler.
Genellikle kısa far elipsoidal projektörlü, uzun far ise free from reflektörlü olarak tasarlanır. Elipsoidal projektörde H7 veya Xenon, free form reflektörde H7 veya H1 ampul kullanılarak kısa ve uzun far ışığı elde edilir.

İşlev - Sis:

Sis farı : Görüşün azaldığı sisli, yağmurlu hava koşullarında yol yüzeyini, şerit çizgilerini ve işaretleri daha iyi görmenizi sağlar.

Kısa ya da uzun far ışıkları yağmur veya sisteki yoğunlaşma nedeni ile parlak yansımalar oluşturduğundan verimli bir aydınlatma sağlanamaz.

Islak bir yol yüzeyi ışığın %85'ini yuttuğu için sis farı otomobilde yere daha yakın bir noktaya monte edilerek yüzey aydınlatmasının etkisi artırılmaktadır.

Işık deseni : Yere paralel, geniş açılı, kısa mesafeli ve homojen yayılan bir ışık üretir. Işık deseni alt kısmı aydınlık, üst kısmı karanlık olacak şekilde yatay olarak keskin bir şekilde bölünmüştür.

Sisli-yağmurlu havalar dışında sis farlarının kullanılması daha iyi bir aydınlatma sağlamaz, çünkü otomobilin ilerisini değil önünü aydınlatır.

Hangi ampuller kullanılmalı ? Sis farlarında beyaz ya da sarı ışık üreten ampullerin kullanılması daha iyi sonuç verecektir. Xenon ya da mavimsi ışık veren ampuller iyi bir seçim değildir.

Ne zaman kullanmalı ? Sis farlarını gerçekten gerektiğinde kullanmalı. Yüksekliği doğru ayarlanmamış sis farları karşıdan gelen sürücüleri zor durumda bırakabilir. Yere çok yakın ışık dağıtan bu farların ışığı yerdeki su birikintilerinden yansıyarak karşıdan gelen sürücüleri rahatsız edebilir.