Epizyotomi Yöntemi Doğumu

Normal doğum esnasında sıklıkla uygulanan epizyotomi (dikişli doğum) gerçekten gerekli mi?Dr. Senai Aksoy doğum esnasında sıkça kullanılan epizyotomi yöntemini anlatıyor.

Bebeğin çıkışını kolaylaştırmak ve perine kaslarının aşırı gerilmesi sonucunda oluşan istemsiz yırtıkları önlemek amacıyla uygulanan cerrahi müdahaleye epizyotomi (doğum kesisi) denir. Epizyotomi kesisi bebeğin başının çıkmasına yakın epizyotomi makası adı verilen özel bir makasla bölgeye vajina girişinin alt ucundan başlayan ve doktorun seçimine göre 45 derece açıyla (medyolateral) veya anüse doğru (medyan) bir kesi uygulanır. Plasentanın çıkmasından sonra gerekirse lokal anestezi işlemi uygulanarak bu kesi kendiliğinden eriyen dikiş materyali ile dikilir. Epizyotomi önceleri her doğum için uygulanan rutin bir işlem iken son yıllarda ihtiyaç duyulduğu zaman başvurulan bir teknik oldu. Dünya Sağlık Örgütü, klinik durumun öngördüğü koşullarda epizyotomi açılmasını öneriyor. Ülkemizde ise son yıllarda ilk ve sonraki doğumlar da dahil, rutin epizyotomi uygulayan doktorların sayısı azalmış ve bunu ilk doğum da dahil, hiçbir doğumda rutin epizyotomi uygulamayan doktorların sayısı arttı.
Epizyotomi ne zaman uygulanır?

Klinik gözlemlere dayalı olarak, oluşan yüzeysel yırtıkların epizyotomi kesisinden daha çabuk , daha hızlı ve daha kolay iyileştiği belirlendi. Epizyotomi açılmasını zorunlu kılan bazı durumlar var. Bunlar doğumun hızla gerçekleşmesi ve perine kaslarının esnemesi için yeterli zamanın olmaması, bebek başının büyük olması, bebeğin sıkıntıya girmesi, forseps veya vakumla müdahaleli doğumun gerekiyor olması gibi durumları. Epizyotomi dikişleri 7 – 10 gün içinde iyileşir. Dikişleri almak gerekmez kendiliğinden eriyen iplikler kullanılır. Kesi yerinde iz kalması bireysel özelliklere kullanılan dikiş materyalinin kalitesine ve teknik uygulamaya göre değişir. Bazı kadınlarda, ne kadar iyi bir teknik uygulanırsa uygulansın, bünyenin aşırı nedbe (dikiş izi) dokusu oluşturma özelliği nedeniyle, belirgin bir iz kalabilir. Ancak iz kalsa bile epizyotomi bölgesi jinekolojik muayene pozisyonu dışında görülebilir bir bölge değil. Bazı kadınlarda ise neredeyse epizyotomi yapılıp yapılmadığı, anlaşılamayacak kadar az iz kalır.
Yan etkileri var mı?
Nadir de olsa epizyotomi bölgesinde enfeksiyon morluklar şişme kanama ve iyileşme sürecinin uzaması gibi sorunlar yaşanabilir. En sık görülen yakınma genellikle ağrı. Basit ağrı kesicilerle ağrı kontrol altına alınabilir. Epizyo bölgesine soğuk uygulama yapılması fayda sağlayabilir. Başka bir istenmeyen durum ise epizyotomi kesisinin dikişlerinin kendiliğinden açılması. Bunun nedeni ise, bölgede enfeksiyon olması ve bu enfeksiyonun dikiş materyalini iyileşme meydana gelmeden eritmesi, bölgedeki kanama ve hematomun (bölgede kan toplanması) dikişleri zayıflatması. Epizyotomi bölgesi temiz ise dikişler tekrar atılabilir. Eğer enfeksiyon gelişmiş ise bölgenin enfeksiyondan arındırılması, uygun antibiyotik tedavisi ve pansuman yapılması gerekir. Uygun koşullar oluştuğunda yaklaşık olarak bir hafta sonra ikinci dikişler konulabilir.