Bergama - Antik Söylemiyle Pergamon | Uygarlık Tarihi'nin En Eski Yerleşim Yeri
TARİHÇE
Uygarlık Tarihi'nin en eski yerleşimlerinden biri olarak öne çıkan Bergama ya da antik söylemiyle Pergamon, tarih öncesinden itibaren, İon, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine kadar, uzunca bir tarihi sürece sahiptir.
Bergama kale anlamına gelmektedir.
Antik adıyla Pergamon şehrinin ilk yerleşim alanı Akropol'dür. Pergamon Lidya ve Pers egemenliğinden sonra M.Ö. 4'üncü yüzyılda Makedonya Kralı İskender'in egemenliğine girmiş, M.Ö 283'ten itibaren ise 150 yıl boyunca Batı Anadolu'ya hükmetmeyi başarmış, Hellenistik dönemin en önemli ve gelişmiş kültür ve ticaret merkezi olmuştur.
M.Ö 133'te Kral III. Attalos'un vasiyetiyle Roma Devleti'ne devredilen Bergama, M.S. 395'te Bizans egemenliğine, Türklerin Anadolu'ya gelmesiyle birlikte de Türk hakimiyetine girmiştir.
Akropol Yukarı Kent anlamına gelen Akropol ören yerinde 1874 yılında başlayan kazılarda görkemli şehir ile birlikte bir çok eser ortaya çıkarılmıştır.
Şehrin en yüksek yerinde kral ailesinin ve ileri gelenlerinin yaşadığı saraylar ve tapınaklar bulunurken, halkın ise aşağı şehirde yaşadığı anlaşılmaktadır.
Akropol'ün en görkemli eseri, Pergamon Kralı II. Eumenes tarafından Galatlara karşı yapılan savaşın kazanılmasının anısına inşa edilen Zeus Sunağı'dır. Ancak Zeus Sunağı, bundan
yaklaşık 130 yıl önce, Alman kazı ekibi tarafından Berlin'e götürülmüş olup, Akropol'de sadece kaideleri bulunmaktadır.
Zeus Sunağı'nı Almanya'ya götüren Akropol'deki kazıların öncüsü Carl Humman'ın mezarı, kendi vasiyeti üzerine Akropol'de bulunmaktadır.
Akropol'de ayrıca, bu gün de dünyanın en dik tiyatrosu özelliğindeki 15 bin kişilik bir tiyatro, antik çağın ünlü 200 bin ciltlik Bergama Kütüphanesi’nin kalıntılarıyla birlikte,
saraylar ve tapınaklar bulunmaktadır.
Zeus Sunağı
Bergama Kralı II. Eumenes tarafından Galatlarla yapılan savaşın kazanılmasının ardından kurtarıcı Zeus'a bir şükran ifadesi olarak inşa edilen ünlü Zeus Sunağı, son 130 yıldır ne yazık ki Almanya'nın Berlin Kentindeki Pergamon Müzesi'nde bulunmaktadır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
Almanların, 1871 yılında Bergama'da başlattığı kazılar sırasında parça parça Almanya'ya götürülen görkemli sunağın, bu gün sadece kaideleri Bergama'dadır.
2000 yıl önce Bergama'da inşa edilen ve Hellenistik dönemin en güzel sanat eserlerinden biri olarak kabul edilen Zeus Sunağı, 120 yıldır vatanından uzaktadır. 12 metre yükseklikteki ve 35 metre uzunluktaki şaheser, Berlin'deki salondan Bergama Akropolü'ne, gerçek yurduna geri dönmeli ve ziyaretçilerini burada ağırlamalıdır.
Ölümlerin Giremediği Sağlık Merkezi
Asklepieon
M.Ö. 4'üncü yüzyıla uzanan geçmişiyle Asklepieon Sağlık Kenti, mitolojideki sağlık tanrısı Asklepieos'a adanarak yapılmış ve M.S. 5'inci yüzyıla kadar, ünlü bir tedavi merkezi olarak etkinliğini sürdürmüştür. Bergama'nın eski çağlarda önemli bir sağlık kenti olduğunu ispatlayan Asklepieon'un giriş kapısı, bu gün Viran Kapı adıyla ayakta durmaktadır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
Bu kapıda 'ölümün girmesi yasaktır' yazdığı ve girişte muayene edilenlerden tedavisi mümkün olmayan ölümcül hastaların içeri alınmadığı bilinir. İçeri alınan hastalar, 650 metre uzunluğundaki kutsal yoldan yürür, bugün bile içilebilen şifalı sudan içer ve bununla yıkanır, daha sonra hastalığın tedavisine başlanırdı.
Buluntulardan, ameliyatların da yapıldığı anlaşılan Asklepieon'da ilaçla, bitkilerle, müzikle, su, çamur ve güneş banyolarıyla tedavi uygulanırdı. Galenos gibi ünlü hekimleri yetiştirdiği bilinen Asklepion'da tıbbın simgesi yılanlı sütun da bulunmaktadır. Asklepieon'da ayrıca, günümüzde de kullanılan 3500 kişilik bir tiyatro mevcuttur.
Allianoi
(Sulara Gömülmesin)
1998 yılında başlayan kazılarla büyük bir bölümü toprak altından çıkarılan Allianoi Antik Kenti, Bergama'nın eski çağlarda önemli bir sağlık merkezi olduğunu kanıtlamaktadır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
M.Ö. II. Yüzyıl’dan M.S. II. Yüzyıl’a kadar kullanıldığı tahmin edilen Allianoi, tıpkı Bergama Asklepieon'u gibi, Sağlık Tanrısı Asklepieos'a adanarak yapılmış bir sağlık kültüdür. Ancak Asklepieon'da telkinle tedavinin uygulandığı, Allianoi'nin ise hidroterapi (suyla tedavi) merkezi olduğu, önemli buluntularla desteklenmektedir.
Burada çıkan sıcak su, günümüzde bile kullanılacak niteliktedir. Anadolu'nun en sağlam kalmış Ilıca yapısı olarak dikkat çeken Allianoi, ne yazık ki, bölgede inşaatı devam eden Yortanlı Barajı'nın suları altında kalma tehlikesiyle karşı karşıyadır. İnsanlığın bu önemli kültür mirasının baraj sularıyla yok olup gitmemesi için gereken çalışmalar yapılmalıdır.
Bazilika
Hristiyanlığın ilk 7 kilisesinden biri olarak adı İncil'de de geçen Bazilika'ya, M.S. II. Yüzyıl’da Roma İmparatoru Hadrianos tarafından mitolojik tanrı Serapis'e adanarak yapıldığı için Serapis Tapınağı da denmektedir.
Bergama’da şehir içinde bulunan Bazilika, kırmızı renkli tuğladan inşa edildiği için halk arasında Kızıl Avlu olarak bilinir.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
Ana binası 60x26 metre olan ve Anadolu'nun en görkemli dini yapılarından biri olarak dikkat çeken Bazilika'nın altından Selinos Deresi akmaktadır. Bu özelliğiyle gezginlerin dikkatini çeken Bazilika çevresine ‘ne yerde ne gökte mahallesi’ denmektedir.
Bazilika'nın içine Bizans Döneminde bir de kilise inşa edilmiştir.
Bazilika yüzyılların ardından, son iki yıldır Mayıs aylarında 1. Patrik Barthelemeos tarafından düzenlenen ayine ev sahipliği yapmaktadır.
Roma Tiyatrosu
Asklepieon Kutsal Yolunun başlangıcı olan Viran Kapının bitişiğindedir. 30.000 kişi kapasiteli ve yarım ay şeklindeki tiyatroya ait izler zeminde görülebilmektedir.
Stadyum
Roma Tiyatrosunun hemen kuzeydoğusunda yer alan ve bugün modern yapıların altında kalan stadın 30.000 kişiye seyir imkanı verdiği tahmin edilmektedir.
Amfitiyatro
Anadolu’daki 3 örnekten biri olan yapı Asklepieon'un yaklaşık 300 metre kuzeyinde yer alır. Daire planlı yapı Tellidere isimli çay yatağının üzerine inşa edilmiştir.
3 metre yüksekliğindeki ortadaki Arena, çayın kapatılması yoluyla su ile dolduruluyor ve her türlü su gösterileri yapılabiliyordu. 50.000 kişilik seyir imkanı veren yapı bugün gecekonduların tehdidi altındadır.
SELÇUKLU ve OSMANLI ESERLERİ
Selçuk Minaresi
XIII ile XIV. yüzyıllarda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Minare kapısı dıştan Bursa, içten Selçuk tipi sivri kemerlidir. Gövdesi lacivert, firuze ve yeşil renkli sırlı tuğlalarla örülmüştür. Petek kısmı taş ve tuğla karışık olarak yapılmış 6 ve 3 köşeli sırlı tuğla ile kaplanmıştır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
Ulucami
1399 yılında Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılan tek minareli Selahattin camilerindendir. Orta nefi 3 kubbeli, iki yan nefi tonozla örtülüdür. Doğu cephesinde iki pencereden daraltılan duvar içinde kurşunluğa çıkan merdivenler vardır. Mermer mihrabı Selçuk etkilerini taşır. Minberi, taş ve mermerden yapılmış kitabeli taş kapısı özenli bir işçiliğe sahiptir.
Çukurhan
XIV. ya da XV. yüzyılda yapıldığı sanılan han iki katlı revaklı bir orta avlu etrafında nşekillenmiştir. Revaklı örtüsünün alt katta tonoz, üst katta kubbe olduğu bilinmektedir. Girişin üstündeki baş odanın kubbesi sağlam durumdadır. Taş-tuğla karışık olarak örülen duvarın üstündeki saçak motifleri tapınak frizlerini anımsatır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
1432 yılında inşa edilen handa devşirme malzeme bol miktarda kullanılmıştır. Cephesinde antik taşların kullanıldığı yapının üst katları tuğla-taş almaşık örgüye sahip idi.Yapı harap
durumdadır.
Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
