DiSEqC Nedir?

Üst bant yayınlarının yeni yeni kullanılmaya başlandığı (1996-7) yıllarda aynı anda iki uydudan birinin alt ve üst bantları arasında seçim yapabilmek mümkün olamamaktaydı. Çünkü daha önce çanak seçme anahtarlaması için kullanılan 22KHz LNB lerin içindeki osilatör seçimi (alt /üst bant geçişi) için kullanılmıştı. Alıcıdan anten istikametine uygulanacak bir kontrol işaretleşmesi sistemi acilen gerekiyordu. DiSEqC (Digital Uydu Teçhizatı Kontrolu) bu gereksinimden ortaya çıktı. Şimdi daha önceki 22KHz tekniği kullanılarak bu taşıyıcının üzerinden sayısal telgraf modüle edilmektedir.

Önceden polarizasyon düzlemini değiştirme, çanak değiştirme ve hareketli anten kumandaları tümüyle değişik bağlantı ve kontrol şekillerine sahipti. Örneğin 13/18V polarizasyon değişikliği için, 22KHz sinyali ise çanak seçimi için kullanılmaktaydı. Ayrıca hareketli antenlerin kumandaları da tümüyle ayrı sinyallerle yapılmaktaydı. Cihazlar arasındaki uyumsuzluk sorunu da kullanıcının cihaz seçimini güçleştirmekteydi. Ayrıca daha önceki tekniklerle hem alt hem de üst bantları olan iki uydu arasında seçim yapmak mümkün olmamaktaydı.

DiSEqC üzerine sayısal telgrafların modüle edileceği bir taşıyıcı olarak 22KHz tekniğini kullanmaktadır. Ana kumanda fonksiyonu her uydu alıcısı içinde bulunan Mikroprosesör tarafından üstlenilmektedir.

Bu ana birim (master) tarafından verilen sayısal kumanda bilgileri kumanda edilen (slave) cihazlar tarafından algılanır. DiSEqC şu anda 4 ana çeşit yapıda bulunmaktadır. Basit DiSEqC (Mini - DiSEqC de denmektedir.) , DiSEqC 1.0 ve DiSEqC 2.0 ile DiSEqC 1.2 .

Mini DiSEqC de sadece temel uygulamalara yeterli kısıtlı özellikler bulunmaktadır. Bu tip 22kHz sinyal için sadece 2 konumu içerir(Sekil 1'e bakınız). 12ms sürekli ( 0 bilgisi) ve 12ms kesikli (1 bilgisi) . Bu şekilde 13/18V anahtarlamasının da kullanılmasıyla toplam 8 polariteye kumanda ediliebilir. Yani örneğin V ve H polariteleri, üst ve alt bantları ile iki çanağın tüm polariteleri seçilebilir.

Eğer 8 polariteden çok kumanda gerekiyor ise. Mini-DiSEqC den vazgeçilmelidir. Sıra istenildiği kadar çok çanağa kumanda edebilen DiSEqC 1.0'a gelir. Bu durumda gerekli kumanda bilgileri 22kHz sinyalin üzerine modüle edilir. Örneğin 1,5ms bit periyodunun 0,5ms 22kHz var, 1ms yok konumu 1 bilgisini, 1ms var 0,5ms yok konumu ise 0 bilgisini vermektedir.

Sinyal haberleşmesi Mini – DiSEqC sistemi (a), DiSEqC 1.0 ve üzeri ise (b) ye göredir. Şekilde görüldüğü gibi Mini – DiSEqC sisteminde sadece iki sinyal konumu mevcuttur (yani toplam sadece 8 polarizasyon düzlemine imkan verir ), DiSEqC 1.0 ve üzeri için ise seçenekler neredeyse sınırsız olmaktadır.

Bu sistem temel olarak tüm anahtarlama işlevlerini yerine getirmektedir, ancak dijital teknoloji daha da fazlasını vadeder. DiSEqC 2.0 ile çevre cihazları ana birimin (master) çip fonksiyonlarını da görmektedir. Bu şekilde kullanıcıya yeni avantajlar sağlanmaktadır. Uydu alıcısının kullanımı ve programlanması oldukça kolaylaşmaktadır. Örneğin uydu alıcısına LNB'nin lokal osilatör frekansının bildirilmesi gerekmez, sistem kendiliğinden tanıyabilir. Ayrıca merkezi kumanda tarafından her türlü hata durumu değerlendirilip düzeltici değişiklik yapılabilir.

DiSEqC sistemi bir dizi cihazı ya da parçayı kumanda edebilme imkanı sağlar. Polarizasyon düzlemleri veya , uydu sistemleri arasında seçim yapmanın yanı sıra polarizörler aktüatörler gibi çeşitli hareketli anten parçalarına kumanda edilebilir.

DiSEqC sistemi geriye doğru uyumludur. Eskiden var olan 13-18V ve 22kHz sinyallerine sahip uydu alıcıları da bu sistemin içinde eskiden var olan tüm fonksiyonlarını görebilirler. Ancak yeni geliştirilen ilave fonksiyonları yapamazlar.

Bu haberleşmede yönlendirici durumda olan Master entegre devredir. Master devre Slave devreden bir cevap bekliyor ise (DiSEqC 2.0) bunun nasıl bir cevap olduğunu da belirler. Slave devrelerden gerekli cevap gelmeden haberleşme bitmez. Kısacası master bir (ya da daha çok) slave cihaza 22kHz sinyalini kodlayarak kısa bir komut göndermektedir ki bu basit bir yazılım veya onu ikame eden devre ile yapılabilmektedir. Slave cihazda ise (örneğin sviç) hem uç cihazına gerekli kontrollar (örn. antenleri seçen rölelerin kontrolu) hem de gerekli sinyal kodlama ve çözme işlemleri ayni bir tek mikrokontrolör çipinde yapılır. Multisviç denilen kutularda ise farklı master (uydu alıcısı tarafı) devrelerden gelen komutlara uygun uç cihazları (örn. anten) seçen bu devrelerden bir matris şeklinde (alıcı sayısı kadar adette) bulunur.



DiSEqC Bus Donanım Spesifikasyonları

Slave cihazların geriye master cihaza mesaj gönderebilmeleri için basit 22KHz sürekli dalga işaretleşmesi için gerekenden çok daha belirgin empedans tanımlamalarının yapılması zorunlu olmuştur. Buna ek olarak DiSEqC tanıtımı safhasında mevcut işaretleşme sistemlerine de uyumluluk veya hibrit çalışabilme bakımından farklı çalışma gerilimlerini kabul edebilmek önemli bir avantajdır.

Bu nedenlerle DiSEqC Bus için önerilen DC besleme voltajı 12 ±1 volttur. Ancak çevre cihazlar bakımından 18Volta kadar tolere edilebilmelidir.(yani belirgin bir arıza yaratmamalıdır.) Kısa vadede (halen mevcut cihazlar bakımından) bazı üreticiler 13/17V işaretleşme seviyelerine uyumluluklarını korumayı seçmişlerdir. Aynı şekilde bu uyumluluk DiSEqC Slave entegre devrelerinin ilk versiyonları için de kabul edilmiştir.

Bu Bus dan beslenen çevre cihazları için Uydu Alıcılarında da 500mA 'e kadar DC besleyebilme kaynağı önerilmiştir.

Nominal 22kHz işaretleşme genliği 650mV tepeden tepeyedir. Kablodaki gerilim düşümlerini tolere edebilme bakımından da detektör tarafının 300 mV (±100 mV) değerine kadar algılayıp cevap verebilmesi gerekir. Busa yüklenmesi önerilen azami (tepeden tepeye) genlik 1 volttur.

Geriye doğru haberleşmenin sağlanabilmesi için Master vericisinin (uydu alıcısı tarafı) busa göstermesi gereken nominal kaynak empedansı 22kHz de 15W dır. Sonlandırma tipik olarak bir direnç, DC besleme akımını destekleyecek paralel bir bobin, ve toprağa doğru bir kondansatörden (kablo boyu ve sonlandırma kapasitesi küçük olduğunda 22kHz' sinyalini şekillendirmk için) oluşur.

22kHz sinyalinin taşınabilmesi için busun (koaks kablo) en ucundaki toplam yük kapasitesinin 250nF(0.25mF) değerini aşmaması önerilir. Bu değer mevcut LNB tipleriyle, 50 metreye kadar mesafede tek LNB için tolere edebilmek üzere geçerlidir. Gerçek DiSEqC çevre birimleri açısından busun 100nF dan fazla yüklenmemesi gerekir. Bazı cihaz türleri (montajcı cihazları, SMATV nodları gibi) bakımından ise bunun çok daha altı tercih edilir. Çeşitli kablo boylarına göre türlü sonlandırma kombinasyonları için kabul edilebilir azami yüklemelerin belirlenebilmesi için tesisat hesap tabloları yapılmalıdır.