27 Mayis 1960

27 MAYIS 1960

Türk siyaset tarihinde en önemli dönüm noktasıdır. 27 Mayız henüz 37 yaşındaki genç cumhuriyetin laik ilkesini ve demokrasi yolunda ilerleme kararlılığını gösterdiği bir devrimdir. 27 Mayıs 1960 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri' nin kamu oyunun desteği ile gerçekleştirdiği devrimin ürünü 1961 Anayasa'sı oldu. Ül***i kamplara bölen, hukuk ve demokrasi ilkelerini hiçe sayarak parlamentodaki çoğunluğu dikta rejimine doğru yöneltmek isteyen DP' yi iktidardan uzaklaştıran 27 Mayıs Devriminin yarattığı 1961 Anayasa'sı Türkiye'nin en ilerici Anayasa'sı olarak tanımlanıyor. Devletin Temel Nitelikleri arasında " Sosyal Devlet " ve " İnsan Hakları " kavramları alınmış " Yasama organının yargısal denetimini" ve " hukukun üstünlüğü " ilkesini sağlayan ANAYASA MAHKEMESİ ' nin kurulmasını sağlamıştır.

Türkiye çok partili sisteme geçtikten sonra Celal Bayar'ın kurduğu Demokrat Parti ( DP ) 21 Temmuz 1946 seçimlerinde Meclis'e 66 Milletvekiliyle girdi. DP' 14 Mayız 1950 seçimlerinde % 53.3 ' lük oy oranıyla 408 Milletvekiliyle tek başına iktidara geldi.

Demokrat Patinin yükselişinin ve seçim zaferinin temelini, İkinci Dünya Savaşı'nın Türkiye ekonomisine yansıttığı zorluklar yaratmıştı. 1950 seçimleri sonrasında İsmet İnönü , Cumhurbaşkanlığından ayrılırken, Celal Bayar üçüncü Cumhurbaşkanı oldu.

Adnan Menderes Başbakanlığındaki DP' iktidarı , ABD' yardımlarıyla 1940' lı yılların sıkıntılı yorgunluğunu yaşayan Türkiye'de ekonomik bir rahatlama sağladı. Türkiye, KORE savaşı'na sürüklenip 1952'de NATO'ya girmesi sağlanırken DP' " Pilav mı Plan mı " popülist söylemleriyle 1954 seçimlerini de kazandı.

Demokrat Parti, 1950 - 1960 yılları arasındaki iktidarında ekonomiden eğitime Cumhuriyet'in tüm ilkelerini hiçe sayan ve iktidara gelmesini sağlayan demokrasiyi dikta rejimine doğru yönelten bir politika izledi.

Halkın aydınlatılmasında çok önemli bir yeri olan Atatürk'ün kurdığu Halk Evleri 1951'de kapatılırken Devrimleri hayata geçirecek, Cumhuriyet İlkelerini sürdürecek gençler yetiştiren Köy Enstitüleri de 1954'te kapatıldı. Atatürk'ün kurduğu ve ihracat yapan Tayyare Fabrikası'nın üretimi durduruldu. Ezan yeniden Arapça okunmaya başlandı. Menderes Devrimleri " Halk tarafından kabul edilenler ve edilmeyenler " olarak ikiye ayırırken DP' grı grubunda yaptığı bir konuşmada " Siz isterseniz hilafeti bile getirirsiniz." Sözleriyle Cumhuriyet Devrimi'ni hedef aldı.

Türk Siyasi Tarihi'nin kara bir lekesi olan 6-7 Eylül 1955 olayları da DP'nin içinde olduğu bir tezgah sonucu patlak vererek İstanbul'da yaşayan Rum yurttaşların ev ve işyerleri, mezarlık ve kiliseleri tahrip edilip yağmalandı.

CHP'li yurttaşlar üzerine giderek yoğunlaşan baskılar kurulurken İnönü'ye karşı bir çok tezgah düzenlendi. Hukuk ve demokrasi kurallarını hiçe sayarak iktidarını sürdürmek isteyen hükümet ülkenin yargı, ordu, üniversite, basın gibi tüm kurumlarını karşısına aldı. Siyasi rakibi CHP ile mücadelesinde hukuk ve siyaset dışı zorba yöntemlere başvurdu. Ülkede vatan cepheleri kuruldu, radyodan vatan cephesine girenler diye isimler okunarak halk ikiye bölünmek istendi.

DP' nin Nisan 1960'ta CHP'ye ağır suçlamalar yönelterek bir TAHKİKAT KOMİSYONU kurması üzerine İnönü o dönemde Meclisteki konuşmasında tarihe geçen " Demokratik rejim istikametinden ayrılıp ül***i baskı rejimi haline götürmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz ben de sizi kurtaramam." Sözleriyle uyarıda bulundu.

Öğrenci gençlik, DP'nin dikta rejimi girişimleri karşısında İstanbul ve Ankara'da sokağa döküldü. 27 Nisan'daki öğrenci kongresi basılmasını protesto eden öğrenciler 28 Nisan'da Beyazıt Meydanı'nı doldurdu. Orman Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz, gösteriye müdahale eden polislerin kurşunuyla yaşamını yitirdi. Sıkı Yönetim ilan edilirken Ankara'da 21 Mayıs'ta Harp Okulu öğrencileri yürüyüş yaptı.

27 Mayıs 1960'ta Türk Silahlı Kuvvetleri, ülke yönetimine müdahale etti. Orgeneral Cemal Gürsel, Milli Birlik Komitesi'nin (MBK) başına getirildi. 27 Mayıs Devrimi sonrasında Celal Bayar, Adnan Menderes ve bazı bakanlar Yassıada'da yargı önüne çıkarıldılar. Sivil ve askerlerden oluşan bir mahkemede yargılanan siyasiler, VATANA İHANET, kamu fonlarının kötüye kullanımı ve Anayasa'ya karşı gelmekle suçlandı. Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakan'ı Fatin Rüştü Zorlu, Maliye Bakan'ı Hasan Polatkan İmralı adasında 16 Eylül 1961 günü idam edildi.

Kurucu Meclis'in hazırladığı yeni Anayasa 27 Mayıs 1961'de tamamlanarak halk oyuna sunuldu ve kabul edildi. Çağdaş, laik, hukukun üstünlüğün ve sosyal devlet ilkesine bağlı olan 1961 Anayasa'sı laik devlet ilkesini " Kuvvayi Milliye " ruhuna dayalı bağımsız Türk Ulusçuluğunu ön plana çıkarmıştı. Ancak 12 Mart ve 12 Eylül darbeleriyle ül***e bol geldiği savunularak ülke 1982 Anayasa'sına mahkum edildi.