Kuş Gribi Hastalıkları ile İlgili Bilmediklerimiz
Kuş Gribi Nedir?
Tavuk vebası olarak da bilinen hastalık, kuş gribi virüslerinin sebep olduğu kanatlı hayvanların çok bulaşıcı ve öldürücü bir hastalığıdır.
Kuş Gribi Hangi Hayvanlarda Görülür?
Kuş gribi, özellikle evcil kanatlı hayvanları daha çok etkilemekle birlikte, bütün kanatlı hayvanlarda ve domuzlarda görülebilir.
Kuş Gribi Hayvanlar Arasında Nasıl Bulaşır?
Göçmen kuşların, özellikle yaban ördeği ve yaban kazı gibi göçmen su kuşlarının, bu hastalığın yayılmasında önemli rolleri bulunmaktadır.
Virüsü taşıyan kuşların salya, burun akıntısı, boğaz akıntısı ve dışkılarıyla doğrudan veya bu salgılarla kirletilen yerlere temas eden evcil kanatlı hayvanlar hastalığa yakalanabilir. Hastalık hayvanlar arasında hızla yayılır ve bütün hayvanların ölümüyle sonuçlanabilir. Kuş gribinin kanatlı hayvanlardaki kuluçka süresi ortalama 3-5 gündür.
Kuş Gribi İnsanlara Bulaşır mı?
Hayvanlarla korunmasız olarak yakın temas (kuş gribine yakalanmış veya bu hastalıktan ölmüş kanatlı hayvanlarla aynı kapalı ortamda bulunma, hasta hayvanları kesme ve yolma; hasta veya ölmüş hayvanların burun ve boğaz akıntılarına, gözyaşlarına, dışkılarına veyahut da bunlarla kirlenmiş yüzeylere ve eşyalara temas) durumunda hastalık insana bulaşabilmektedir.
Bu gün için hastalığın insandan insana bulaşmadığı kabul edilmektedir.
Kuş gribi insanlara:
- Hasta veya hastalıktan ölmüş hayvanlara temasla,
- Hasta veya ölmüş hayvanların dışkısına, gözyaşına, burun ve boğaz akıntısına temasla,
- Veyahut da bu dışkı ve salgılarla kirlenmiş yüzeylere ve eşyalara temasla,
- Hastalık etkeninin karıştığı havanın solunmasıyla bulaşmaktadır.
- Bugüne kadar, kanatlı etiyle veya yumurtalarıyla bulaşma olduğu bildirilmemekle birlikte, bu ürünlerin, iyice pişirilmeden yenmelerinin riskli olabileceği unutulmamalıdır.
Kuş Gribinin İnsanlardaki Belirtileri Nelerdir?
İnsanlarda ateş, öksürük, boğaz ağrısı, yaygın kas ağrısı ve solunum güçlüğü gibi grip belirtilerinin yanı sıra, kuş gribinde karın ağrısı ve ishal de görülebilmektedir. Hastalığın insanlardaki kuluçka süresi ortalama 2-5 gün kadardır.
Kuş Gribi İçin Risk Grupları Kimlerdir?
Korunma önlemlerini almadan kanatlı hayvan yetiştirenler ve bu hayvanlarla yakın teması olanlar ile genel temizlik kurallarına dikkat etmeyenlerde risk daha fazladır.
Kuş Gribi Kanatlı Hayvan Ürünlerinin Tüketilmesiyle Bulaşır mı?
Kanatlı hayvan etlerinin, etin merkez iç ısısı 70°C olacak şekilde veya ette pembe kısımlar kalmayacak şekilde iyice pişirildikten sonra tüketilmesi halinde, insanlara hastalık bulaşmamaktadır.
Yumurtalar da 70°C'de en az 5 dakika pişirildikten sonra yenmelidir.
Aslında, bu ürünlerin iyice pişirilmeden yenmesiyle başka hastalıklar da bulaşabileceğinden, hayvanlara ait bütün ürünlerin iyice pişirildikten sonra tüketilmesi gerekmektedir.
Virüsün Çevre Şartlarına Duyarlılığı Nasıldır?
Kuş gribi virüsü, genel olarak dış ortama dayanıklı değildir. Çamaşır suyu dahil birçok dezenfektan virüsü öldürmektedir.
Ayrıca virüs:
- 56°C'de 3 saatte,
- 60°C'de 30 dakikada ölür.
- Gübrede düşük ısılarda en az 3 ay,
- Suda 22°C'de 4 gün, 0°C'de ise 30 gün
canlılığını sürdürebilir.
Kuş Gribinin Aşısı Var mıdır?
H5N1 isimli kuş gribi virüsüne karşı şu an için etkin bir aşı bulunmamakla birlikte, değişik merkezlerde aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir.
Kuş Gribinin Tedavisi Var mıdır?
Kuş gribinin tedavisi amacıyla kullanılan antiviral ilaçlar bulunmaktadır.
Kuş Gribinden Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?
- Kümeslerde çalışanlar eldiven, maske, gözlük takarak ve koruyucu elbiseler giyerek çalışmalıdırlar.
- Başta kanatlı yetiştiriciliğinde çalışanlar olmak üzere, herkes temizlik kurallarına uymalı; hayvanlarla temastan sonra eller sık sık bol suyla ve sabunla iyice yıkanmalıdır.
- Kanatlı hayvan etleri ve yumurtaları iyice pişirildikten sonra tüketilmelidir.
- Etlerin pişirme öncesi hazırlanması sırasında kullanılan bıçak ve kesme tahtası gibi malzemeler deterjanla yıkanmalıdır. Ayrıca, eller de etlerin hazırlanmasından önce ve sonra, yine bol su ve sabunla iyice yıkanmalıdır.
- Kuş gribinden ölen hayvanların ortadan kaldırılması veya kuş gribi şüphesiyle itlaf edilen hayvanların gerek itlafı gerekse bertaraf edilmeleri sırasında koruyucu önlemler (maske, eldiven, koruyucu elbise, gözlük) alınmalıdır.
- Hasta veya ölmüş hayvanlara korunmasız temastan kaçınılmalıdır.
- Kanatlı hayvanların salyasına, burun akıntısı na, boğaz akıntısına, gözyaşına ve dışkısına veya bunlarla kirlenen yüzeylere ve eşyalara temas edilmemelidir.
- Ölen ve itlaf edilen kanatlı hayvanlar yakılarak veya derince açılan çukurlara gömülüp üzerlerine sönmemiş kireç dökülmek suretiyle bertaraf edilmelidir.
- Çocukların kanatlı hayvanlarla oynamalarına müsaade edilmemelidir.
- Hasta veya ölen kanatlı hayvanlarla, koruyucu önlem almadan temas eden kişiler hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Kaynak: Sağlık Bakanlığı Broşürü
