Vurduğunuz avların etleri,başınıza olmadık işler açabilir
Vurduğunuz avların etleri,başınıza olmadık işler açabilir. Av etinden aldığı bir mikrop veya parazit yüzünden yıllarca hastane kapılarında dolaşan veya yediği av etinden zehirlenip yataklara düşen ve hatta ölenlerin olduğu bir gerçektir. Çünkü av hayvanlarının da hastalıkları vardır ve bu hasta hayvanların da avlanmaları mümkündür. Bazen de avcıların kusurlarından dolayı ,sağlıklı av etleri mikroplara bulaşmakta ve sağlık için tehlikeli olabilmektedir.
Av Hayvanlarından İnsanlara Geçen Hastalıklar:
a) Paraziter Hastalıklar:
Av etlerinin yeterince pişirilmeden (özellikle av sırasında ateşte pişirmede) tüketilmesiyle ,etlerde bulunan bazı parazit (tirişin ve sistiserk) larvalarının alınması sonucunda ,bu hastalıklar ortaya çıkar.
Yurdumuzdaki Yaban Domuzlarında çok az da olsa trişin (Trichinella spiralis) parazitinin bulunduğu ve bu eti tüketenlerde tedavisi çok zor olan trişin hastalığının (beyin,kalp,göz gibi organlarda kistler) ortaya çıktığı bilinen gerçeklerdendir.
Yine aynı şekilde Geyik etlerindeki sistiserk (Cysticercus cervi) larvalarının alınması sonucunda da sistiserk kistleri meydana gelir.
(IMG: [ Sitemize Üye Olmadan Linkleri ve Resimleri Göremezsiniz. Lütfen Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
veya Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
... ]) Mikrobiyel Hastalıklar:
Av hayvanlarının çeşitli mikrobiyel hastalıklarının çeşitli mikrobiyel hastalıkları insanlara da geçebilmektedir. Bu hastalıklardan hayvan üzerinde belirtileri görülenleri , dikkatli bir incelemeyle en azından şüphelerin ortaya çıkmasını sağlayabilir. Fakat gizli (latent) seyreden hastalıklarda gözle görülür bir belirti olamayacağından , bu durumda çok dikkatli olmak gereklidir.
Bütün mikrobiyel hastalıklar , etlerin yeterince pişirilmeden yenilmesi ,av hayvanlarının yüzülmesi ve parçalanması sırasındaki bıçak kesikleri ve kemik batmaları sonucunda bulaşabilir.
c) Av Etleriyle Zehirlenmeler:
Av hayvanlarının kurşun veya saçma ile vurulmaları, derideki ve bağırsaklardaki mikropların ete bulaşmasına sebep olur. Aynı şekilde , avcıların bağırsakları çıkarmada geç kalmaları veya vurdukları avları geç bulmaları nedeniyle ,bağırsaklardan ete mikrop bulaşması olabilir. İç organların dikkatli çıkartılmaması ve çıkartıldıktan sonra karın boşluğuna doldurulan ve temiz olmayan bez , ot gibi cisimler de, yine etlere mikrop bulaşmasına neden olabilir.
Bu ve buna benzer işlemler sonucunda etlere bulaşan bağırsak mikropları ve diğer kokuşma yapıcı mikroplar , etleri kokuşturabilir veya salgılamış oldukları toksinlerle zehirlenmelere neden olabilirler.
LEPTOSPİROZ (Leptospira interrosgans) : Y. Domuzu,Tavşan,Geyik,Karaca
SALMONELLOZ : Y. Domuzu,Sülün,Tavşan,Karaca,Geyik
KUDUZ: Av Kuşları dışındaki tüm av hayvanları
ÖNERİLER:
Av hayvanlarının çok hareketli olmaları ve genelde yerleşim yerlerinden uzak ve yüksek rakımlı yerlerde beslenmeleri,etlerinin yağdan ve bağ dokudan fakir fakat, proteince zengin ve lezzetli olmasına neden olmuştur. Böylesine değerli bir etin iyi işlenmesi ve sağlıklı bir şekilde tüketilmesi gereklidir.Bu şekilde davranılmadığında , birtakım risklerin ortaya çıkması kaçınılmazdır.
Bu riskleri önleyici tedbirleri ele alacak olursak:
Yaban Domuzu, Geyik, Karaca,Yaban Koyunu ve Yaban Keçisi gibi büyük av hayvanlarının etlrinde ve iç organlarında apse, kireçlenmiş şişlikler,anormal renk ve görünüm değişikliklerinde, mutlaka iç organlarıyla beraber etin tamamının bir Veteriner Hekime gösterilmesi ve onun önerilerine göre işlem yapılması gereklidir. Yaban Domuzu ve Geyik avlanması durumunda ,gözle görülür bir değişiklik olmasa dahi,Trişin ve Sistiserk riskini bertaraf edebilmek için , etin yine de bir Veteriner Hekim kontrolünden geçirilmesinde fayda vardır.
Fazla bir ihtimal olmamakla beraber, vücudunda akıntılı yarası olan,aşırı zayıf,hareket kabiliyeti azalmış ve iç organlarında anormal değişiklikler (karaciğerin sararması,dalağın aşırı büyümesi vb.) görülen hayvanların etleri de mümkünse bir Veteriner Hekime gösterilmelidir. Bunun mümkün olmaması halinde ise , et iyice pişirilmelidir.
Hayvanlar avlandıktan hemen sonra,mümkünse boynu kesilerek kanın tamamının akması sağlanmalıdır. Çünkü kanın ette kalması ,etin çok kısa bir sürede bozulmasına neden olacaktır.
İç organların da fazla vakit geçirilmeden ve özenle çıkartılması gereklidir. Özellikle sindirim organları derhal dışarıya alınmalı,uzun süre bekleyecek ise,ciğer takımları da çıkartılmalıdır.(Kısa mesafeli taşımalarda,ciğer takımı içeride bırakılabilir) İç organlar çıkartıldıktan sonra,karın boşluğuna rasgele ot değil,özel olarak getirilmiş bezler konulmalıdır.
Çok sayıda hayvan avlanması durumunda,hayvanlar rasgele üst üste torbalara doldurulmamalı,vücut sıcaklığının kaybolması beklenerek ayrı ayrı file torbalara konulmalı veya küçük kuşlarda olduğu gibi ayağından asılmalıdır.
Avlandıktan sonra bulunamayan ve iç organlarıyla uzun süre bekleyen av hayvanları eğer hava ısısı 10 C derecenin altında değilse, 5-6 saat sonra kokuşmaya başlar. Bu gibi durumlarda , avlandıktan 5-6 saat sonra bulunan hayvanların hemen iç organları çıkartılmalı, karın boşluğunda yeşillenme ve kokuşma olup olmadığına bakılmalıdır. Vurulma sırasında mide ve bağırsakları parçalanan hayvanlarda bu kontrol daha özenli yapılmalı ve bu gibi etleri tüketmekden kaçınılmalıdır.
Uzun süre bekleyecek av etlerinin bozulmaması için, temiz tuz ile tuzlanmaları gerekir.
Eti yenmeyen ve postu için avlanan hayvanların postunu evde değerlendirmek gerektiğinde, postun işlenmesini evde yapmaktan kaçınılmalı ve bu işlem, mutlaka bir tabakhanede yaptırılmalıdır. Çünkü kıllara yapışık vaziyetteki parazit yumurtalarının insanlarda kist oluşturma ihtimalleri vardır. Oysa tabaklama esnasında postlar çeşitli asitlerle işlem gördüğünden, bu risk ortadan kalkar.
Avcıların sağlıklı bir av eti ve avcılık için köpeklerinin ve diğer av hayvanlarının da sürekli Veteriner Hekim kontrolunda olmalarını sağlamaları,aşıların ve parazitolojik kontrollerini yaptırmaları gerekir.
Bütün bunların en önemlisi , avcılık hobilerimizin ve becerilerimizin,av mevsiminde ve izin verilen hayvanlar üzerinde gösterilmesi gereklidir.
Eğer bu kurala uyulmazsa,doğuracak derecede gebe,kaçamayacak ve uçamayacak kadar genç hayvanların avlanması sözkonusu olacak ve önemli bir milli servet heba edilecektir. Ayrıca bu şekildeki hayvanların etlerinde arzu edilen lezzet de bulunmayacaktır.
Sonuç olarak, av hayvanlarının etleri ve diğer ürünleri nedeniyle,bir takım hayvan hastalıklarının insanlara geçmesi ve insanların bu yüzden hastanelerde ömür tüketmesi ve hatta ölümcül olayların olması mümkündür. Fakat bu riskler,bilinçli bir avcının alacağı tedbirlerle ,risk olmaktan kolaylıkla çıkabilir. Bu konudaki riskler bertaraf etmede , avınızla avlanmamanız hususunda en büyük yardımcılarınız Veteriner Hekimlerdir.
Kaynak:
İ.Ü Veteriner Fak. Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı
