Bilgisayar satın alma rehberi

aLıntıdır

Bilgisayar gibi teknolojik ürünler satın alırken karşılaşılan en büyük güçlüklerden biri özel terimlerin ne anlama geldiğini bilmemektir. Bilgisayarcınıza gittiğinizde size hep duyduğunuz ama ne anlama geldiğini bir türlü çözemediğiniz bir sürü isim söyler, zaten karışmış olan kafanız daha da karışır ve ya söylediği her şeyi kabul etmek zorunda kalırsınız ya da kandırılmaktan korktuğunuz için satın alma işini bir sonraki bahara bırakırsınız.


İŞLEMCİ - CPU (Centeral Processing Unit - Merkezi İşlem Birimi) BİLGİ : Kimi bir kibrit kutusu, kimi ise bir el kadar boyutu olan silikondan yapılmış elektronik çiplerdir. Birçok kişi işlemcileri bilgisayarın beyni olarak kabul eder. Bu kısmen doğrudur çünkü bilgisayar denilen kutunun yaptığı işlemlerin neredeyse tamamını bu elektronik parça yapar. Sadece bilgi saklama konusunda bir görevi yoktur. Saniyede binlerce hatta milyonlarca işlem yapar kısacası mükemmel bir hesap makinesidir. Daha hızlı işlemci demek aynı anda yapılabilen işlem sayısının artması demektir. Bu da çalıştırdığınız programların hızını etkiler. Örneğin Excel tablolarınızın hesaplanması daha çabuklaşır veya oyunlarda duraklama olma ihtimali azalır. Bir de tabi aynı anda çalıştırılan program sayısı arttıkça işlemcinin hepsiyle aynı anda uğraşabilmesi için daha hızlı olmasında fayda vardır. İnternetin hızlı olmasıyla işlemcinin hiçbir alakası olmadığını da bilmenizde fayda var.

AYRINTI : Peki işlemcinin daha hızlı olduğunu nasıl anlayacağız? Özelliklerine baktığınızda yanında xxxMHz veya xxxGHz yazar. MHz : MegaHertz, GHz : GigaHertz anlamına gelir ve işlemcinin hızını (frekansını) ifade eder. 1 GHz = 1000 MHZ dir yani 1.5 GHz demek aslında 1500 MHz anlamına gelir. Böylece basitçe karşılaştırarak hangisinin hızlı olduğunu anlayabilirsiniz (büyük olan hızlıdır). Yalnız dikkat etmeniz gereken bir nokta var o da bu kuralın sadece aynı tip işlemciler için geçerli olduğudur! Örneğin Celeron 700 MHz işlemci PIII 700 MHz işlemciden çok daha yavaştır ama Celeron 900 MHz işlemci Celeron 700 MHz işlemciden daha hızlıdır.

ÖNERİ : Öncelikle şunu bilmenizde fayda var; teknolojinin hızlı ilerleyişi ve fiyatların hızlı düşüşü nedeniyle şu anda piyasada bulabileceğiniz işlemcilerin en yavaşı olan Celeron işlemcilerin dahi hızı birçok işlem için oldukça yeterlidir. Hele ki şirketinizde bilgisayarı daktilo gibi kullanacaksanız ya da muhasebe işlemleri yapacaksanız en düşük işlemci dahi işinizi rahatlıkla görecektir. Ancak her türlü programı kapsamlı bir şekilde kullanmak, yeni çıkan üç boyutlu oyunları sorunsuz oynamak istiyorum diyorsanız işlemcinizi bütçenizin karşılayabileceğinin en iyisi olarak seçmenizde fayda var. Lütfen şunu da unutmayın; bilgisayarın hızını sadece işlemci etkilemez. Hafıza miktarı, ekran kartı hızı gibi faktörler de çok önemlidir ve belki de yavaş bir işlemci ile beraber bunların iyi olması sizin için daha mantıklı ve ekonomik olacaktır.


ANA KART - MOTHERBOARD / MAINBOARD

BİLGİ : Bilgisayarın tüm parçalarının bağlandığı en büyük elektronik karttır. Kasa içerisindeki en büyük yeri işgal eder ve işlemci, hafıza, tüm kartlar (ses kartı, ekran kartı, modem, televizyon kartı vs.) ile tüm sürücü tipi aygıtlar (disket sürücü, CD-ROM, sabit disk v.s.) bu karta bağlıdırlar. Bu aygıtlardan kart tipinde olanları direkt ana kart üzerindeki özel yuvalara takılır, diğer sürücü tipindeki aygıtlar ise özel kablolar vasıtasıyla ana karta bağlanırlar. Görevi ise tüm bu aygıtlar arasındaki iletişimi sağlamaktır. Vücudumuzla karşılaştırıldığında sinir sistemine karşılık geldiğini bile söyleyebiliriz. Bazı ana kartlar bahsedilen ek kartlardan bir kısmını içerirler. Örneğin ekran kartı, ses kartı gibi bazı kartlar ana kart ile bütünleşik olarak gelir ve kısmen daha ucuza malolur.

AYRINTI : Ana Kart seçimi çok önemli bir konudur çünkü buna takılacak parçalar ile uyumlu olmaları zorunludur. Takılacak işlemcinin tipine ve hızına, takılacak hafızanın tipine, takılacak sürücülerin teknolojilerine uygun ana kart seçilmesi gerekir. Örneğin bir Pentium III takılan ana karta Pentium 4 işlemci takamazsınız. AMD markalı işlemciler için yine farklı bir ana kart almanız gerekir. SDRAM hafızalar RDRAM kullanan ana kartlarla kullanılamaz. Son teknoloji sabit disk sürücülerin ULTRA/ATA tiplerine uygun ana kart seçilmemişse bu performanslarından faydalanılamaz vs. Gerçekten karışık öyle değil mi?

ÖNERİ : Normalde profesyoneller haricinde hiçbir müşteri ana kart seçmek zorunda kalmaz çünkü bilgisayarcıya söylediğiniz sadece bilgisayarınızın ne kadar hızlı ve kapasiteli olmasını istediğinizdir. Gerisini bilgisayarcınız kendisi halleder. Seçtiğiniz işlemci, hafıza, sürücülere göre ana kart seçimini yapar ve size bunu verir. Ama sizin bilmeniz gereken nokta bilgisayarcıların sizin ihtiyaçlarınıza en uygun ana kartı değil ihtiyaçlarınızı minimumda karşılayacak ana kartı vereceğidir. Bu şekilde hem sizi memnun ederler hem de maliyeti minimumda tutabilirler. Peki bu en iyi durum mudur? Maalesef değildir çünkü birkaç ay sonra işlemcinizi değiştirmek ve bilgisayarınızı hızlandırmak istediğinizde ana kartınızın yeni takmak istediğiniz işlemciyi kabul etmediğini öğrenip hüsrana uğrarsınız. Hem işlemciyi hem de ana kartı yenilemek zorunda kalırsınız, kim bilir belki başka parçaları da... Ana kart ile bütünleşik olarak gelen ve maliyeti azaltmayı hedefleyen ekran kartları ve ses kartları gibi ek kartların performansları da sizi memnun etmeyebilir. Hatta bazen köşe başındaki bilgisayarcınız size ihtiyaçlarınızı dahi karşılamayacak bir ana kart verir ve birkaç gün içinde çıkan sorunlarla boğuşup durursunuz. Yapmanız gereken güvenilir firmalarla bağlantıya geçmek.


HAFIZA / BELLEK - RAM (Random Access Memory) BİLGİ : İşlemcinin yapamadığı bir işi yani geçici bilgi saklama işini yapan ufak elektronik bir karttır. Ana kart üzerindeki özel hafıza yuvalarına takılır. O anda çalışmakta olduğunuz programlardaki, oyunlardaki tüm aktif bilgiler bu hafızada saklanırlar. Çalışılan programın kompleksliği ile aynı anda çalışılan program sayısının fazlalığı bu hafızanın yeterli olup olmadığını belirleyen etmenlerdir. Bahsettiğimiz bilgiler bu hafızada geçici olarak saklanırlar yani bir program kapatıldığında bununla ilgili bilgiler hafızadan silinir. Bilgisayar kapatıldığında ise hafızadaki tüm bilgiler silinir. Kalıcı olması gereken tüm bilgiler sabit disklerde saklanırlar. Hafıza sadece anlık bilgi alışverişinin çok hızlı bir şekilde sağlandığı bir elektronik karttır.

AYRINTI : Aslında hafızalar çok kapsamlı bir konudur ve değişik elektronik gereçler için değişik hafıza teknolojileri mevcuttur ama biz burada bilgisayarlardan bahsettiğimize göre aynen devam edelim. Değişik tipleri mevcuttur. EDO RAM, SDRAM, DDRAM, RDRAM gibi. Daha değişik tipler de var ama burada bahsetmeye gerek yok. EDO RAM'ler eski teknolojili hafızalardır ve halen daha kullanılmakta olan birçok bilgisayarda bu tip hafızalar mevcuttur. Artık piyasada bulmanız imkansızdır sadece 2. el olarak ve büyük fiyatlara ulaşabilirsiniz. SDRAM (Synchronous Dynamic RAM) şu anda piyasadaki en tutulan hafıza tipidir, yüksek performans ile düşük fiyat özellikleri ile bunun sebebini anlamak güç değildir. DDRAM (Double Data Rate SDRAM) SDRAM tipi hafızaların çalışma frekanslarının 2 katına çıkartılarak teorik olarak iki katı performansa ulaşan hafızalardır. Birçok yerde kullanılırlar. RDRAM (Rambus DRAM) Rambus Inc. tarafından üretilen ve Intel 'in desteğini arkasında almış yeni teknoloji hafıza türüdür. SDRAM lerden çok daha hızlıdırlar ve fiyatları da ilk çıktıkları zamana göre çok düştüğü için oldukça yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Genel olarak hafıza kapasiteleri MB (MegaByte) ile ifade edilir ve 2 katı şeklinde artar 32, 64, 128, 256, 512 gibi. Hafızalarda dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri saat hızlarıdır. Aynı işlemcilerde olduğu gibi hafızlarda da bir içsel çalışma frekansı vardır ve bunların hem ana kart ile hem de diğer hafızalarla uyumlu olması gerekir. 66, 100, 133, 266, 800 MHz gibi saat hızları mevcuttur ve eğer aynı anda hem 100 MHz hem de 133 MHZ lik 2 farklı hafıza kullanırsanız sorun çıkma (kitlenme gibi) ihtimali vardır ! Eski tip ana kartlar 133 MHz lik hafızalarla uyumsuzdurlar vs.

ÖNERİ : Bu konudaki seçiminizi yaparken dikkatli olun zira ana kartınızı da hafızanıza göre alacaksınız. DDRAM ve RDRAM ler çok ucuzladılar, düşünmeden alabilirsiniz ancak normal işlemler için bu kadar hıza aslında ihtiyacınız olmadığını da bilin. Eğer bilgisayarınız sadece SDRAM destekliyorsa hiç endişe etmeyin SDRAM 'ler de yeterince hızlıdırlar. Peki bir bilgisayara ne kadar hafıza alınmalıdır? Mümkün olduğunca fazla! Çünkü eğer hafızanız çalıştırdığınız programları kaldıracak kapasiteye sahip olmazsa bilgisayarınız çok daha yavaş olan sabit diskinizi hafıza olarak kullanmaya başlıyor ve sisteminiz çok fazla yavaşlıyor. Böylece işlemcinizin gücünün hiçbir anlamı kalmıyor. Hafıza fiyatları o kadar düştüler ki senelerce önce 8MB 'a verdiğiniz para ile şu anda 256MB hafıza alabiliyorsunuz. Bizim tavsiyemiz minimum 128MB ortalama 256MB hafıza almanız. Bir önemli nokta da eğer hafıza alacaksanız mümkünse tek bir hafıza almanızı öneriyoruz. Örneğin tek 256MB yerine 2 adet 128MB almanız da mümkündür hatta sorunsuzdur ancak ideali tek hafıza almaktır. Alacağınız hafızanın ana kartınızla uyumlu olup olmadığını bilmeniz gerekebilir ancak yeni sistem alacaksanız böyle bir sorununuz olmaz çünkü seçim konusunda bilgisayarcınız size yardımcı olur.


SABİT DİSK (SÜRÜCÜ) - HARD DISK / HARD (DISK) DRIVE BİLGİ : Bilgisayarınızdaki tüm programların, kalıcı bilgilerin, yazılarınızın resimlerinizin, müziklerinizin kısacası tüm dosyalarınızın kaydedildiği aygıttır. Kapalı bir kutu gibi görünür ancak içinde yüksek hızda dönen diskler ve bu disklere manyetik olarak kayıt yapabilen bazı kafalar vardır. Bilgisayarın belki de en önemli parçasıdır çünkü içinde hareketli parçalar olduğu için bozulma ihtimali daha yüksektir ve bozulduğu takdirde kaydedilmiş bilgilerinizin geri getirilmesi neredeyse imkansızdır. Bilgisayarınızdaki herhangi bir parçayı değiştirmek zorunda kalsanız dahi bilgilerinize yeniden kavuşursunuz ancak sabit diskinize bir şey olursa kaydettiğiniz her şey ve tüm emekleriniz birden yok olabilir. Bu yüzden önemli bilgilerinizi yedeklemenizi (CD, Tape gibi bir başka aygıta kaydetmenizi) öneririz.

AYRINTI : Sabit disklerin kapasiteleri GB (GigaByte) olarak ifade edilir. 10, 20, 30, 40GB ... şeklinde çok yüksek kapasitelere kadar gider. Hızları da önemli ikinci konudur. Hız birimi rpm (rounds per minute - dakikadaki devir sayısı) ile ifade edilir. Piyasada 5400rpm, 7200rpm, 10000rpm gibi değişik hızlarda sabit diskler bulmak mümkündür. Taşınabilir bilgisayarlar için ise daha ufak sabit diskler kullanılır. Bunların bazıları hem elektrikten tasarruf etmek için hem de sessiz olmaları için yavaş çalışırlar.

ÖNERİ : Üretimi çok yüksek teknoloji gerektirdiği için sabit disk üretici sayısı gerçekten azdır ve neredeyse hepsi belirli bir kalite standardını tutturmuş durumdadır. Bu yüzden marka üzerine yoğunlaşmanız genelde gereksizdir. Kapasite açısından açıkçası 10GB bile ortalama bir kullanıcı için oldukça yeterli bir kapasitedir ancak fiyatları o kadar uygundur ki 30 ya da 40GB lık bir disk almak şu sıralar çok daha mantıklı. Hız konusunda biraz dikkatli olmanız gerek çünkü birçok bilgisayar satıcısı sadece kapasite konusunda bilgi verir ve ucuza maletmek için bilgisayara 5400rpm sabit disk koyar. İnanın bu hız da birçok uygulama için oldukça yeterlidir ama bu kadar para veriyorum illa daha hızlısını ve yeni teknolojiyi istiyorum diyorsanız 7200rpm üzerinde odaklanın. Zira bazen sabit diskiniz yazılımlar tarafından hafıza gibi kullanılır ve bu durumda çıkan garip sesleri de duyarak keşke sabit diskim çok daha hızlı olsaydı diye hayıflanırsınız.


EKRAN (GÖRÜNTÜ) KARTI - GRAPHICS CARD (BOARD) / VIDEO CARD BİLGİ : Bilgisayarınızın monitöründe görmüş olduğunuz görüntüler ekran kartı adı verilen bir elektronik kart vasıtasıyla sağlanır. Bilgisayarın iletmiş olduğu komutlar ana kart üzerine takılmış olan ekran kartında görüntü sinyallerine dönüştürülür, bu sinyaller monitöre ulaştığında da görüntüye dönüştürülür. Görüntülerin kalitesi, monitörden önce ekran kartına bağlıdır. Ekran çözünürlüğünüzün yüksekliği, oyunlardaki grafiklerin güzel ve hızlı olması, tasarım işlemlerindeki görüntü hızları, direkt ekran kartınızın özellikleriyle belirlenir. Yeni teknoloji ekran kartları bilgisayarların yapması gereken bazı işlemleri kendi üzerlerine aldıkları için bilgisayar hızlarında rahatlıkla fark edilebilecek artışlar sağlanır.

AYRINTI : Yakın bir zamana kadar ekran kartları 2 Boyutlu (2D) ve 3 Boyutlu (3D) olmak üzere ikiye ayrılıyorlardı. Bunlardan 2D olanlar sadece iki boyutlu basit görüntüler oluşturmak için, 3D olanları ise oyun ve 3 boyutlu tasarım işlemlerinde kullanılıyorlardı. Ancak 3D olanlar 2D ekran kartları olmadan bir işe yaramıyordu yani her ikisini de kullanmanız gerekiyordu. Şu anda üretilen ekran kartları ise hem 3D hem de 2D görevlerini üstlenen çok kaliteli yüksek teknolojili ürünlerdir. Ekran kartı üreticilerinin ürünleri arasında çok büyük farklar yoktur. Asıl fark kullanılan grafik işlemcilerden ve hafıza tip ve miktarlarından kaynaklanmaktadır. Birkaç tip grafik işlemcisi vardır ancak ihtiyaca uygun olanı belirlemek çok basit değildir. Çünkü oyunlarda yavaş gibi görünen bir ekran kartı 3D tasarım işlemlerinde mükemmel sonuçlar verebilmektedir. Özellikle oyunlar için tercih edilen 3D kartlar normalde bilgisayarın hesaplaması gereken bazı işlemleri kendi işlemcisi üzerinde gerçekleştirerek bilgisayarın yükünü önemli miktarda hafifletirler. Bu sayede normalde yavaş bir Celeron sistem ile kesinlikle ulaşamayacağınız hızlara güzel bir ekran kartı yardımıyla ulaşabilirsiniz. Hatta bu ekran kartına sahip olmayan bir Pentium III'ü görüntü hızı konusunda yarı yolda bile bırakabilirsiniz. Ekran kartı hafızasının çok yüksek olması bir gereklilik değildir. 32MB oldukça yeterli bir miktardır ancak fiyatı uygun olduğu müddetçe 64MB 'ı tercih etmeniz çok doğaldır.

ÖNERİ : Hızlı bir sisteme sahipseniz alacağınız ekran kartının en son teknoloji olmasına gerek yoktur. Ortalama bir ürün seçmenizde fayda var çünkü bazen $70 lık bir ekran kartı ile $400 lık bir ekran kartından sizin elde edeceğiniz performans aynıdır! Gözünüzü korkutmayan bir fiyatı belirleyerek bunlardan en iyisini alabilirsiniz. Dünya'da en çok tutulan grafik işlemcileri nVIDIA marka işlemcilerdir ve bu işlemciyi kullanan birçok üretici vardır. Şaşırmamanız gereken nokta şu TNT, GeForce, Quadro gibi isimler aslında ekran kartının içinde kullanılan grafik işlemci isimleridir, ekran kartı markası değillerdir. Üzerinde dev gibi GeForce 3 Titanium yazan bir ekran kartının bir köşesinde asıl markası yazar (ASUS, WINFAST gibi). Bilinmedik markalara çok dikkat etmelisiniz zira kötü tasarlanan veya sürücüleri (yazılım) yetersiz olan kartlar uyumsuzluklara yol açabilmektedir. Aslında ekran kartları halihazırdaki nerdeyse tüm yazılımları kaldırabilecek güçtedirler ancak yazılımlardaki hızlı gelişme bugün aldığınız kartın yarın yavaş kalmasına neden olur. Eğer geleceğe yönelik alışveriş yapanlardansanız elbette ki paranızın yetebileceği en iyi kartı almalısınız ama fiyatı 2 ay sonra düşünce oturup hayıflanmayın çünkü öyle olacaktır!

MONİTÖR / EKRAN - MONITOR

BİLGİ : Bilgisayar içerisinde olan biteni görmenizi sağlayan aygıttır Bilgisayara çok yakın olmayan birçok kişi monitörleri bilgisayarın kendisi zannederler oysa monitörler televizyonlardan dahi daha az iş yaparlar çünkü tek görevleri bilgisayardan (ekran kartından) gelen görüntü sinyallerini görüntüye çevirmektir. İçerisinde bilgisayar ile bağlantılı olan bir işlemci gücü yoktur. Fiyatları ise televizyonlarla aynı gibidir, görüntü kaliteleri ise çok daha yüksektir. Monitör seçerken önemli olan noktalar ayrıntı bölümünde ele aldığımız ekran büyüklüğü, desteklediği maksimum çözünürlük, tarama hızı ve nokta (dot-pixel) büyüklükleridir.

AYRINTI : Ekran büyüklüğü 15", 17", 19", 21" gibi boyutlarda olabilmektedir (1" = 1 inch = 2.54 cm). Bu boyutlar sizi şaşırtmamalıdır zira bu monitör tüpünün boyutudur ve aslında görüntü alanı bundan daha küçüktür. Örneğin 17" bir ekranın gerçek görüntü alanı (gözle gördüğünüz görüntü büyüklüğü) 16" kadardır. Desteklenen maksimum çözünürlük önemli bir özelliktir çünkü bazı monitörlerin kaliteli olup olmadığını bu özellikten anlayabilirsiniz. Günümüz şartlarında maksimum 1024x768 çözünürlük sağlayan monitörler en düşük kalite kabul edilmektedir. 1280x1024 iyi, 1600x1200 den sonrası çok iyi anlamına gelir. Ancak yine dikkat edilmesi gereken bir nokta da monitörlerin dikey ve yatay tarama hızlarıdır. Monitör özellikleri verilirken yanında "xxHz" şeklinde bir frekans yazar. Örneğin "1024x768 (80Hz)" gibi. Buradaki 80Hz dikey tarama hızıdır (frekansıdır). Ne kadar yüksek ise monitör görüntü kalitesi o kadar iyi demektir. Çünkü tarama hızı yavaşladığı zaman görüntüde gözle kolayca fark edilemeyen (bazen edilen) titremeler oluşur ve bu titremeler gözleri çok yorar. Nokta (dot-pixel) büyüklüğü ise diğer önemli bir noktadır. Bu değer "xxmm dp" şeklinde verilir (Ör: 0.25mm dp) ve monitörünüzde tüm görüntüyü oluşturan noktacıkların her birinin büyüklüğünü ifade eder. En küçük nokta en iyi monitörlerde bulunur çünkü noktalar küçüldükçe görüntü keskinliği, kalitesi artar. Dikkat etmeniz gereken şey ise kataloglarda yanıltıcı bilgi verildiğidir. "dp" ile belirtilen birim dot pitch tir ve aslında diagonal nokta büyüklüğünü (aralığını) ifade eder. Oysa bazı firmalar diagonalden daha küçük olan yatay (horizontal) nokta büyüklüğünü (aralığını) değer olarak yazmaktadırlar. Nadir olarak da sonunda "dp" yerine horizontal dot pitch anlamına gelen "hdp" yazmaktadırlar ancak bu doğal olarak kullanıcıların gözünden kaçmaktadır. Kısaca 0.20 hdp yazan bir monitör 0.25 dp yazandan daha iyi demek değildir dikkat edin.

ÖNERİ : Öncelikle monitör büyüklüğüne karar vermelisiniz. 15" normal kullanım için oldukça yeterlidir ancak 1024x768 çözünürlükte ekrandaki görüntüler biraz ufak görünmektedir. 17" oldukça iyi bir boyuttur ancak fiyatları biraz yüksektir. 17" den büyük monitörler ise daha çok profesyonel kullanımlar içindir. Parayı sorun etmiyorum diyenlere elbette en büyük monitörleri öneririz ancak fiyatlarını duyunca gerçekten şaşırabilirsiniz Adı duyulmamış veya çok ucuz markalardan kaçınmanızı tavsiye ederiz çünkü yukarıda bahsettiğimiz özellikleri kataloglarında dahi belirtmeyebiliyorlar ve görüntü kalitesi gerçekten iyi olmuyor. İşin komik tarafı en iyi markaların dahi sadece maliyeti düşürmek için sattığı kötü modeller mevcut. Bunlardan mümkün olduğunca kaçının! Mükemmel bir ekran kartı aldıktan sonra kötü bir monitör alarak gözlerinizin hak ettiği ziyafeti bir kalemde silip atmayın!


CD-ROM, DVD-ROM Sürücü - CD-ROM, DVD-ROM Drive BİLGİ : CD-ROM (Compact Disc-Read Only Memory) sürücüler bilgisayarın CD okumaya yarayan sürücüleridir. Program, müzik, oyun gibi yazılımlar ve VCD filmler CD'ler üzerinde satılırlar ve bilgisayarda CD-ROM yardımıyla kullanılırlar. DVD-ROM (Digital Video Disc-Read Only Memory) sürücüler ise CD'lere çok benzeyen ancak kapasiteleri çok daha fazla olan DVD'leri okumak için kullanılırlar. Aynı zamanda CD-ROM ların okuduğu diğer tüm CD leri ide okuyabilirler.

AYRINTI : CD-ROM sürücülerin disket sürücülerin yerini almak üzere oldukları kabul edilir çünkü disketlerin 1.44MB lık kapasitelerinin yanında CD ler 650-700MB lık kapasiteleriyle göz doldurmaktadırlar. Zaten en basit programlar bile artık CD'ler üzerinde gelmektedir. Görünüşleri ve boyutları CD'ler ile aynı olan DVD'lerin kapasiteleri özel lazer kayıt yöntemleri sayesinde 4.7GB, 8.5GB, 17GB olmak üzere değişir ve çok daha büyük boyutlu programlar ile filmleri rahatlıkla içerebilirler. Söylediğimiz gibi bir DVD-ROM aynı zamanda CD leri de okuyabilir. CD-ROM alırken 48x (48 hızlı), 52x (52 hızlı) gibi tabirlerle karşılaşırsınız. Bunun anlamı bir CD-ROM sürücünün bilgi okuma hızının normal bir CD Player'ın (müzik CD si çalan aygıtlar) hızının kaç katı olduğudur. Bir CD Player'ın bilgi okuma hızı 150KB/s'dir (saniyede 150 KiloByte). Bu sebeple 52x yani 52 hızlı bir CD-ROM 52x150=7.800KB/s (saniyede 7.800 KiloByte) bilgi okuyabilir. Yalnız bu rakamların sadece maksimum rakamlar olduğunu sakın unutmayın. Birçok CD-ROM üzerinde yazan hıza ulaşamaz, üzerinde yazan sadece teorik hızıdır. DVD-ROM ların 1x hızı ise 1.350KB/s 'dir. Yani 16x bir DVD-ROM 21.600KB/s veri okuyabilir. Büyük bir rakam öyle değil mi Tüm bu sürücülerde hep gözden kaçan ancak aslında çok önemli olan bir diğer özellik de ortalama erişim süresidir. ms (milisaniye) ile ifade edilir ve CD, DVD üzerindeki herhangi bir dosyaya ulaşırken ne kadar ortalama bir vakit geçeceğini ifade eder. Değerin ortalama alınmasının nedeni CD ya da DVD'nin iç kısımlarındaki dosyalara daha çabuk, dış kısmındaki dosyalara ise daha yavaş ulaşılabilmesidir. Bu değerin ortalaması ise sürücünün ortalama erişim süresini verir. Bu süre ne kadar küçük olursa o kadar iyidir!

ÖNERİ : CD-ROM sürücülerin çok hızlı olmaları aslında iyi bir şey değildir çünkü hız arttıkça oluşan titreşimler yüzünden hem hoş olmayan bir uğultu oluşur hem de bazı kalitesiz CD'ler okunamayabilir. Dosya kopyalama veya ilk kez yükleme gibi işlemlerde hızın önemi vardır ancak bu işlemler çok sık yapılmazlar. CD üzerinden çalışan birçok oyun ya da program 4x hızı baz alarak tasarlanmışlardır. İşin kötü tarafı bu konuda fazla bir seçim hakkınız yok çünkü bu sürücülerin fiyatları çok düşük olduğundan her zaman en yüksek hızda olanları piyasada kalabilmektedir. O yüzden mümkün olduğunca iyi bir marka almanızda fayda var. DVD-ROM sürücüler şu anda en iyi seçenek gibi görünüyor zira hem DVD'leri hem de CD leri okuyabiliyorlar, CD okuma hızları nispeten daha yavaş olduğundan ses sorunu konusunda daha şanslısınız ve fiyatları da CD-ROM'lardan çok yüksek değil.


CD Yazıcı - CD Recorder, Writer, Burner (CD Kaydedici, Yazıcı, Yakıcı)

BİLGİ : CDRW (Compact Disc ReWritable) CD Yazıcılar kendi CD'lerinizi üretebilmeniz için kullanılan aygıtlardır. Görünüş ve yapı olarak aynı CD-ROM'lara benzerler ancak bunların içinde okuma lazerinin dışında bir de yazma (yakma) lazeri mevcuttur. Müzik, oyun, program, VCD gibi CD üzerinde bulunan her şeyi ve bilgisayarınızdaki her dosyayı CD'ler üzerine kaydetmenizi/kopyalamanızı sağlarlar. Fiyatları geçmiş senelere oranla çok fazla düştüğü için yaygın olarak kullanılmaya başlandılar. CD yazmanın dışında CD okuma işlevi de gördükleri için birebir kopyalama yapmayacaksanız sadece bir CD yazıcıya sahip olmanız yeterlidir.

AYRINTI : CD Yazıcılar 650MB lık normal CD'lere her türlü dosyayı kopyalayabilirler. Ayrıca fazladan yakma adı verilen bir işlemle CD üzerindeki ekstra alana da yazabilir ve bu rakamı 700MB'a çıkarabilirler. CD Yazıcıların dikkat edilmesi gereken özellikleri hızları, hafızaları ve kullandıkları teknolojidir. Hızları 2, 4, 8, 12, 16, 24 .. gibi değişmektedir ve aynı CD-ROM'lardaki gibi hesaplanabilir. Örneğin 32x (32 hızlı) bir CD Yazıcı 32x150KB=4.800KB/s (saniyede 4.800 KiloByte) veri yazabilir. 16x hızını kullanan bir CD yazıcı en iyi ihtimalle 4.5-5 dakikada 1 CD kopyalayabilir. Yalnız CD Yazıcınız ne kadar hızlı olursa olsun, üzerine yazdığınız CD'lerin de bu hızı desteklemesi gerekir. Yazılabilir CD'ler (CDR, CD-RW) üzerinde destekledikleri hızlar yazılıdır. Size tavsiyemiz sınırları zorlamayın çünkü bazen CD'ler destekledikleri hızda dahi sorun çıkartabiliyorlar. Hafızaya geçmeden önce teknolojilerinden bahsetmekte fayda var, bazı CD Yazıcılar Burn Proof adı verilen teknolojiyi kullanırlar. Bu teknoloji; CD yazımı esnasında hafıza yetmemesi gibi bir sorun olduğunda yazım işlemine ara verilip daha sonradan devam edilebilmesi anlamını taşır. Bazı CD Yazıcılarda bu özellik yoktur ve yazım işlemi hiç aralıksız devam etmek zorundadır. Bir sorun olduğu zaman yazıcı hafızası yavaş yavaş azalır ve eğer tamamen boşalırsa CD'ye yazılacak bilgi kalmadığı için CD yanması dediğimiz olay meydana gelir, yani CD kullanılmaz hale gelir! Bu yüzden Burn Proof teknolojisine sahip cihazların hafızalarının çok yüksek olması bir zorunluluk değildir ancak diğerlerinde yüksek hafıza olmasında büyük fayda vardır, dikkat edin!

ÖNERİ : CD Yazıcılar gerçekten uygun fiyatları ve kapasiteleriyle disket sürücülerin yerini tamamen almaya adaydırlar. Dikkat etmeniz gereken çok hızlı yazıcıların fiyatlarının da yüksek olacağıdır. Hatta belki de bu hızı kullanamayacağınız gerçeğini de ayrıntı bölümünde anlattık. O yüzden orta ve orta üzeri hızda bir CD yazıcı almanız yeterlidir. Burn Proof teknolojisi tercih sebebiniz olacaktır çünkü fiyatları artık çoook uygun. Aklımızdayken hatırlatalım CD yazarken arka planda başka program çalıştırmayın, sorun çıkartma ihtimalleri çok yüksektir.


MODEM - MODEM (MOdulator DEModulator)

BİLGİ : Bilgisayarınızın dış Dünya ile bağlantısını sağlayan ufak bir elektronik karttır. Bazıları bilgisayarın içine (internal) takılmakla beraber kapalı bir kutu şeklinde bilgisayarın dışında duran ve üzerinde bağlantınızın durumunu gösteren ışıklar bulunan tipleri (external) de vardır. Uygun bir telefon bağlantınız varsa bu bağlantıyı modeminize takarsınız ve bazı programlar kullanarak modemi olan diğer bilgisayarlara ve internete bağlanabilirsiniz. Bu aygıtın görevi bilgisayar sinyallerini (dijital) telefon hattından iletilebilecek analog sinyallere çevirmesi (modülasyon) ve yine telefon hattından gelen bu analog sinyalleri bilgisayar sinyallerine çevirmektir (demodülasyon). Normal bir telefonun yapabileceği her şeyi yapabilecek kapasiteye de sahiptir.

AYRINTI : Modemlerin hızları "Kbps" (Kilobits per second) olarak ifade edilir. Burada ufak bir yanlış anlama olabiliyor çünkü modemlerin üzerinde kocaman 56K yazılıyor ancak bu bazı kullanıcılar tarafından 56 KiloByte/s olarak algılanıyor. Oysa şu andaki modemlerin maksimum hızları 56/8=7KB (KiloByte) dır çünkü 1 KiloByte= 8 Kilobit 'tir. Bu hıza bile ulaşmanız Türkiye telefon hatlarında pek mümkün değildir. Yaklaşık 5KB ulaşılabilecek en iyi hız sayılır. Modeminiz ne kadar hızlı olursa olsun, sizin ya da karşınızdaki bilgisayarın telefon hattı yavaş ise bağlantı hızınız da yavaş olacaktır! Modem standartları aslında önemli bir etkendir ancak normal kullanıcıların buna çok dikkat etmesine gerek yoktur zira zaten piyasada en son standartları (V90, V92 gibi) destekleyen modemler satılmaktadır. Çok ucuz bazı modemler kendi yapmaları gereken bazı işlemleri bilgisayarın üzerine atmakta ve hem yavaşlığa neden olmakta hem de uyumsuzluk yaratabilmektedir, bunlara dikkat edin. Voice özelliğine sahip modemlerin arkasında mikrofon ve kulaklık giriş/çıkışları vardır. Bu sayede modeminizi hem bir telefon gibi kullanabilirsiniz hem de gerekli yazılımları kullanarak internet üzerinden ücretsiz telefon konuşması yapabilirsiniz. Normal modemlerin dışında özel hatlarla kullanılan Kablo Modem, ADSL Modem gibi değişik modemler de vardır ancak burada bunların bilgilerini vermeyeceğiz.

ÖNERİ : Modemler çok önemsiz ufak parçalar gibi görünürler ve genel olarak bu doğrudur ancak ucuz modemler başınızı çok ağrıtabilir. Çünkü bilgisayar içerisindeki bazı veri yollarını aynı anda birkaç cihaz birden kullanır ve kötü modemler bu gibi durumlarda kilitlenmelere yol açarlar. Gerekmedikçe en pahalı modemi almayın ama en ucuzunu da almayın. Internal (bilgisayara takılan) modemler daha ucuzdurlar ve işlevleri eksiksizdir. External (dışarıda ayrı bir cihaz halinde duran) modemlerin en önemli farkı üzerindeki ışıklar yardımıyla hattınızın durumunu kolayca anlayabilmenizdir. Hattınızın yavaş ya da hızlı olduğunu anlayamazsınız ama bilgi alışverişi olup olmadığını anlayabilirsiniz. Bunların bir güzel özelliği de dışarıda durdukları için bir bilgisayardan diğerine kolayca taşıyabilmeniz ve istediğiniz yerde bu modemi kullanabilmenizdir. Kötü özellikleri ise pahalı olmaları ve bilgisayarın arkasındaki bir bağlantı noktasını işgal etmeleridir. Karar sizin


SES KARTI - SOUND CARD
BİLGİ : Normal şartlar altında bir bilgisayar sadece bip sesleri çıkartabilecek kapasiteye sahiptir. Kasanın içinde basit bir hoparlör vardır ve önemli uyarılarda, sorunlarda bip sesleriyle sizi uyarır. Ses kartları ise bilgisayarınıza mükemmel ses özellikleri kazandırırlar. CD'den bir müzik dinlemenin yanında filmlerin tüm seslerini değişik efektler de kazandırarak dinleyebilirsiniz. Kendi müziklerinizi yapabilirsiniz. Oyunlardaki 3 boyutlu ses özelliklerinin tadını çıkartıp odanızı bir sinema salonuna bile çevirebilirsiniz.

AYRINTI : Ses kartlarının temel 3 görevi vardır. CD-ROM'unuza koyduğunuz müzik CD'sinin seslerini hoparlörlere iletmek. Bilgisayar yardımıyla ses kaydetmenizi ve çalmanızı sağlamak. Midi adı verilen özel müzik enstrümanlarıyla müzik yapmanızı ve çalmanızı sağlamak. Bunun dışındaki sesle ilgili tüm olaylarla da direkt bağlantılıdır. TV kartınızın sesini hoparlöre iletmek ya da internet üzerinden konuşmanıza yardımcı olmak gibi. Şu anda piyasada satılan tüm ses kartları yeterli kaliteye sahiptir. Hepsi CD kalitesinde ses çalabilirler ve neredeyse hepsinde 3D ses özellikleri vardır. Aralarındaki farklar ise arkasındaki çıkış sayıları, yanlarında gelen yazılımlar, hafıza miktarları, kendi üzerinde sahip olduğu efekt sayılarından kaynaklanır. Piyasadaki en yeni teknolojili ses kartları 5 Hoparlör + 1 Subwoofer destekliyorlar bunları marka-model isimlerinden sonra yazan "5.1" yazısından anlayabilirsiniz. Bir kısmı da 4 Hoparlör destekliyor bunlar da genelde "4x" ya da "4 Kanal" olarak ifade ediliyorlar.

ÖNERİ : Eskiden 2 hoparlörle ve şu anda yanına bile yaklaşmayacağınız ses kartlarıyla aldığımız keyfi düşünüyoruz ve ne alırsanız alın mutlu olursunuz diyoruz. Sadece müzik dinleyeceğim, basit oyunlar oynayacağım diyorsanız en ucuz kartlardan birini alabilirsiniz. Hatta almayabilirsiniz çünkü artık neredeyse tüm ana kartlar basit bir ses kartının tüm özelliklerini içeriyorlar. Ev sineması yaratmakta kararlıysanız 5.1 ses kartlarından ortalama bir tanesini almanızı tavsiye ederiz. Müzik üzerine çalışan bir profesyonelseniz fiyat listelerindeki en pahalı ürünü almanızı tavsiye ederiz Bunlar elbette ki genel tavsiyeler aslında biraz araştırma yapmakta fayda var. Yalnız aklınızdan şunu eksik etmeyin; en mükemmel ses kartı bile iyi bir hoparlör (hoparlörler) olmadan hiçbir işe yaramaz! Hoparlör fiyatları da ucuz gibi görünür ancak gerçekten kaliteli olanları oldukça pahalıdır. Hoparlör üzerlerinde yazan 200W, 400W gibi rakamlar sizi yanıltmasın, bu rakamlar sadece ani ses çıkışlarında hoparlörün kaldırabileceği gücü gösterir normalde gerçek hoparlör güçleri 4W - 25W civarında gezinir. Size bir tavsiyemiz de şu olabilir; ses kartınızı müzik setinize bağlayabilirsiniz! 2 hoparlör yeterli diyorsanız müzik setleri sizi ses olarak yeterli olaca