Bilgisayar Ağları Rehberi (Networking) & Remote Admin Kulanımı

Bilgisayarlar hep yalnız kalsaydı ve bilgisayar ağları olmasaydı, ne olurdu hiç düşündünüz mü? En basitinden bir örnekle başlayalım. Eğer ağ kavramıyla tanışmasaydık şu an siz bu yazıyı burada okuyamıyor olacaktınız Evet Internet'i bir birinden uzak bir çok Local Area Network'un (Yerel alan ağ'larının) birleşmesiyle oluşan milyonlarca Wide Area Network'lerin (Geniş alan ağ'ların), routerlar vasıtasıyla bağlanması sonucu oluşan en geniş ağ olarak nitelendirebiliriz sanırım. Yani dünyadaki bir çok bilgisayardaki ufak bilgilerin paylaşıma açılmasıyla uçsuz bucaksız bir bilgi dünyasına açılıyoruz kısacası. Bu yüzden Internet'i büyük bir bilgi paylaşımı olarak nitelendiriyoruz. Bütün bilgisayarlar, sunucular kapalı olsa Internet diye birşey olmazdı. Yani eğer paylaşım olmasaydı Internet de olmazdı! Bu gün sizde internet'e bağlandığınız süre içersinde eğer KaZaA, i-mesh gibi dosya paylaşım programlarını kullanıyorsanız bilgisayarınızı bu bilgi ağının bir parçası yapıyorsunuz demektir.



Bu yazı dizimizde sizlere bu işlerin temelinden başlayıp biraz önbilgi vereceğiz. Daha sonraki yazılarımızda, basit bir yerel ağın A'dan Z'ye kurulumu'nu derinlemesine anlatacağız. Böylece bir çok kullanıcının aklındaki network ile ilgili sorularını cevaplayacağız sanırım.

Bu yazımız network'e giriş tarzında bir makale; bilgisayar ağları'nın temellerinden bahsedip örnekler üzerinde yorumlarımızı sizlere sunacağız.

Bu makalemizde:

-LAN, WAN kavramlarına; bilgisayar topolojilerine ve yerel ağlar için gerekli olan ağ ekipmanlarını göz atacağız.

Neden bilgisayar ağ'larına ihtiyacımız var?

Önce girişte bahsettiğimiz "LAN" ve "WAN" kavramları ile başlayalım.Yerel ağ olarak tanımladığımız Local Area Network'e aynı yapı içindeki sınırlı bir alanda bir birine bağlanmış bilgisayarlardan oluşan bilgisayar ağına diyoruz. Örnek olarak hepimizin bildiği internet kafeler, yerel ağın oluşumuna güzel bir örnektir. Wide Area Network ise; farklı bölgelerdeki yerel ağların bağlanması sonucu oluşan bilgisayar ağıdır. Mesela; Bir kargo şirketin'nin İstanbul, İzmir,Ankara ... şubelerinde ki yerel ağları'nın bir birbirine bağlanması.



-Ufak bir Local Area Network-



LAN' larda temel amaç aynı yapı içinde kullanılan bilgisayarların bazı donanımları paylaşmasını, ortak çalışma ortamını sağlayarak zamandan tasarruf edilmesi sayesinde bilginin hızlı bir şekilde okunması ve işlenmesini sağlamak. Örneğin bir oda içersinde 10 bilgisayar var. Her bir bilgisayarın sürekli yazıcı kullanması gerekli. Eğer ağ ortamı yoksa, bunu ya hepsine ayrı ayrı yazıcı bağlayarak halledersiniz ya da kim doküman çıkaracaksa o kişi dokümanını diskete kaydedip yazıcının bağlı olduğu bilgisayardan çıkış alarak sorunu halleder. Burada bahsettiğimiz birinci yöntem masraflı bir yöntem, ikinci yöntem ise çalışma performansını düşüren ve çok zaman kaybına sebep olabilecek bir yöntem.Bu sorunu ufak bir ağ kurarak ve yazıcının kullanım sıklığına bağlı olmak kaydıyla ağ'a bağlı bir yada iki bilgisayara yazıcı kurup bu yazıcıları da ağ'daki diğer bilgisayarların kullanımı için paylaşıma açabiliriz. Böylece hem maddi yönden tasarruf sağlarız hem de çalışma performansını arttırırız.

WAN'lara bir örnek verecek olursak ta yukarıda bahsetmiş olduğum kargo şirketi örneğini sürdürelim. Eğer bir kargo şirketine sahipseniz bir çok ilde yada ülkede geniş bir ağa sahip olmanız gerekir. Çünkü kargo için girilen her hangi bir kaydın rahatlıkla diğer şubelerde de eş zamanlı okunabilmesi gerekir. Aynı durum bankalarda da geçerli eğer siz her hangi bir bankanın x şubesinde hesap açtırdınız ve paranızı oraya yatırdıysanız. Peki nasıl oluyorda bilgileriniz başka bir şubesinde kayıtlı olabiliyor hatta başka bir banka ATM şubesinden dahi kendi hesabınıza erişebiliyorsunuz? Aslında burda anlatmış olduğumuz şubeler birer client (istemci) olmuş oluyolar ve bilgileri Merkez' deki yani Server'ın (Sunucu'nun) bulunduğu yerden okumak için çağırıyor yada kayıt ederken oraya kayıt ediyor. Yani kısaca havuz sistemi diyelim biz. Bilgi havuzu yani



Toparlayacak olursak; Network, birbirine bağlanmış server,printer, pc yada benzeri haberleşme ekipmanlarının en ekonomik ve verimli yoldan kullanılmasıdır diyebiliriz. Bu bağlamda network'ün bizlere yararları da zamandan ve maliyetten tasarruf ederek ortak çalışma ortamı sağlamasıdır.

Server, Client ve dolayısıyla karşınızda : Band genişliği sorunu

Sırası gelmişken Server-Client ilişkisinden bahsedelim ve bilgisayar ağlarında Ana makine dediğimiz "Server'lara neden ihtiyamız var?" , "Ağ'da bant genişliğine niçin ihtiyacımız var? " gibi akıllarda ki sorularını yanıtlayalım.

Server, Sunucu, Ana Makine hepsi aynı şey... Siz ne şekilde adlandırırsanız adlandırın, biz amacı ağ ortamındaki diğer bilgisayarlara kaynaklarını açıp programların paylaşıldığı, bilginin toplu halde biriktiği veri tabanlarının kurulu olduğu makineler diyelim kısaca. Server olarak olarak tabir ettiğimiz ana bilgisayarlar, kullanım şekline göre farklı bir şekilde sunuculuk görevini üstlenebilirler. Mesela bilginin belli bir havuzda toplanması amacıyla kurulan bir data server düşünelim. Buradaki amaç diğer kullanıcı dediğimiz yani client'lerin (istemci'lerin) bu bilgilere rahatlıkla erişip kullanım yapmasıdır ve ortak bir data'nın kullanılmasıdır. Yukarıdaki örnekte bahsettiğimiz banka ve kargo şirketi böyle bir server kullanması gerekmektedir.

Biraz önce de dediğimiz gibi bir bir ağ da farklı yada aynı amaçlar için bir çok server olabilir, kullanıcı sayısı arttıkça ağ'daki bant genişliği azalacaktır. Sunucudan bilgi gönderip almada, bekleme de sorunları olacaktır. O yüzden ağ'daki bant genişliğini arttırmak için bir Server'e bir kaç işlevsellik verip yaptırmak yerine bir ağ'a bir kaç tane server kurabiliriz.

Şimdi isterseniz bir örnek verelim; Merkezi bir veritabanının kullanıldığı 20 kullanıcılı gibi, fazla geniş olmayan bir LAN'da buna ek olarak Internet paylaşımı ve yazıcı paylaşımı olduğunu var sayalım. Bütün paylaşımları tek bir makine'den yapmaya kalkarsanız ağ trafiğiniz allak bullak olur. Düşünsenize, bu tek bilgisayardan Internet'e bağlısınız oraya belli bir paket alıp gönderiyorsunuz. Ayrıca kullanıcılar Internet'e çıkış yaptıkça onlara da ayrıca bir bant genişliği ayırıyorsunuz, sonra bir bakmışsınız yazıcıda kuyruk çok, bu arada veritabanınıza sürekli kayıt işleniyor ve okunuyor.

Yani anlıyacağınız 20 şeritli(biraz abarttık ama) bir yolun en sonunda tek şerit'e inen bir köprü var. Eee haliyle 20 araba belli bir sıraya girerek bu yoldan geçmek zorunda! Fakat bu işlemleri farklı farklı bilgisayarlara bölüp gerçekleştirirseniz o tek şeritli köprüyü 3 şerit'e çıkarmış olursunuz. Sanırım bu örnekle ağlarda ki bant genişliği gereksinimini kafanızda sağlam bir şekilde oturttuk.

Nasıl iletişim yapılıyor peki?

Bilgisayar ağlarında kullanılan kablolardan bahsedelim birazda. Yerel alan ağlarında kullanılan kablo çeşitleri :

-Thin Ethernet coaxial (ince koaksiel kablo )
-Thick Ethernet coaxial (kalın koaksiel kablo)
-CAT 3 Unshielded Twisted Pair (Kategori 3 korumasız dolanmış çift tel)
-CAT 5 Unshielded Twisted Pair (Kategori 5 korumasız dolanmış çift tel)
-Fiber optik kablolar (Kablonun gidemeyeceği yerler için )
- Ve son zamanlarda kablolardan kurtulmak için tercih edilen Wireless(kablosuz) iletişim

Yerel ağlarda, koaksiel kablolar kullanım kolaylığı sağlamaması yüzünden günümüzde fazla kullanılmamaktadır. Fakat uzun mesafeli iletişim sağlarlar. BNC konnektörlerle bilgisayarda sonlandırılır. CAT3 ve CAT5 standartlarında kullandığımız UTP kablo yerel ağlarda daha çok kullanılıyor. UTP kabloların sonlandırmak için RJ-45 dediğimiz konnektörleri kullanıyoruz. Ek olarak bilgi vermek amacıyla söyleyeyim, CAT1 UTP kablosunuda telefon kablosu olarak bilmekteyiz ve sonlandırıcısı da RJ-11 konnektördür. Ayrıca kablonun gidemeyeceği yerler içinde fiber optik kabloları kullanıyoruz.Wireless'ler ise radyo dalgasıyla çalışan kablosuz iletişim için bir çözüm ama bant genişliği şuan için az.



-LAN ortamında kullanılan kablolar ve sundukları maksimum bant genişliği ve sinyal taşıma uzaklığı-


Network Topolojileri

Ağdaki bilgisayarların birbirine göre bağlantı şekline topoloji diyoruz.

BUS

Bus topolojisinde bilgisayarlar bir hat üzerinden Coaxial (koaksiel) kablo ile bağlıdır. Bu hattın sonunuda terminatör denen sonlandırıcı ile kablo sonlandırılır.

Bus topolojisinin artıları ve eksileri:

Basit ağ genişlemesi sağlar, Hub, swich gibi elemanlara ihtiyaç yoktur. Ancak Hattın belli bir yerinde kopukluk olduğu zaman tüm ağı etkiler.Ağın toplam uzunluğu 185m'yi geçemez. Standartlarından dolayı En fazla 35 bilgisayar bağlamaya izin verir. Arıza tespiti zordur.

RING

Ring topoloji adından anlaşılacağı gibi halka bir biçimde sıralanmış bilgisayarlardan oluşan bir topolojidir.

Burada kablonun belli bir tarafında arıza olsa dahi veri kablonun öbür tarafından gelerek iletim devam eder. Bu topolojinin dezavantajı ise kompleks bir yönetim sisteminin olması

STAR

Merkezi bir hub/swich'e bağlı bilgisayarların oluşturduğu topoloji olan star,en çok kullanılan topoloji biçimidir.

Star topolojini artı ve eksi yanları;

Ekonomik kablolama, hızlı kurulum,swich yada brige'lerle rahat genişleyebilmesi,Bağlantıda gelebilecek bir kablo kopukluğunda tüm ağı etkilememesi, hub yada swich üzerindeki led'ler sayesinde hata tespitinin kolay olması artı yönleridir. Ancak UTP kablo ile bağlantı mesafesi 100m'yi aşması durumunda sinyal iletimi olamayacağından bağlantı gerçekleşemez

Yerel ağlarda kullanılan ekipmanlar:

Ethernet kartı : Bilgisayarınızın ağ kartı. Yani kabloların gelip sonlandırılarak bilgisayara bağlandığı yer diyelim.

Swich/Hub : Star yapıya sahip bilgisayar ağlarındaki bütün bağlantıların birleştiği merkez olarak tanımlanırlar. Buraya gelen sinyaller diğer bilgisayarlara dağıtılır. 10/100Mbps olarak piyasada satılırlar. Gerçi genellikle hub'lar 10Mbps'dir. Switch'lerin hub'lardan farkı daha akıllı olmalarıdır. İletilmesi istenilen paketi sadece istenilen yere dağıtır bütün ağa göndermez. Örneğin internet çıkışı isteyen sadece 2 makine varsa bütün makinelere gönderilerek bant genişliğini azaltmaya gerek yok deyip diğer makinelere çıkış vermez. Tabii Explorer'a tıklamadıkları sürece.

Konnektörler: Önceden de değindiğimiz gibi kablo tiplerine göre kablonun uzunu sonlandırmak ve bilgisayardaki ethernet kartlarına bağlanmasına sağlamak amacıyla bazı aparatlara ihtiyacımzı var. İşte onlara konnektör diyoruz. CAT3-5 kablo için RJ-45, Koaksiel kablo için BNC gibi

Ve tabi ki yukarıda anlattığımız kablolar ve kablosuz iletişim ekipmanları bir ağın vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu ekipmanlar yerel bilgisayar ağları için yeterli olanlardır.

Bu makaleyi sizlere bilgisayar ağları hakkında bir ön bilgi edinmek amacıyla verdik. Bilgisayar ağlarının niçin gereksinim olduğunu anlatmaya çalıştık. Bir çok kullanıcı ev lerinde ufak bir network kurmak ve paylaşımlarını arttırmak istiyor. Çünkü bilgisayar ağları sayesinde hayat daha hızlı daha zevkli oluyor. Internet kafeler de aslında Internet'in kullanımının yanı sıra daha çok multiplayer oyun oynanıyor, yapay zeka bazen sıkıcı olabiliyor yada ev de 2 bilgisayarınız var ve bu 2 bilgisayara Internet'i paylaştırmak istiyorsunuz.... Biz de ilerleyen günlerde sizlere hazırlayacağımız bir rehber sayesinde bu sorunları ortadan kaldıracağız sanırım. Bu rehber yada rehberlerimiz de:

-Kablolama nasıl yapılır?
-2 yada daha fazla bilgisayarı nasıl bir birine bağlarım?
-Internet'i nasıl paylaştırırım?
-Bilgisayarları uzaktan nasıl yönetebilirim?

gibi sorularınıza cevap vermeye çalışacağız.

Unutmadan sizede son bir söz söyleyeyim, siz de bir daha ki yazımızda yanınızda UTP sıkma pensesini hazır tutmayı unutmayın Yemek tarifi programı gibi oldu, önceden hazırlık yapın yani
Bilgisayar Ağları Rehberi (Networking) - II. Bölüm


Geçen yazımız olan "Bilgisayar Ağları - I. Bölümde" bir ağa sahip olmamızın bizlere neler sağladığı konusunda bilgi verip, bilgisayar ağları ile ilgili ön bilgiler vermiştik. İkinci bölümümüzde artık "Nasıl yapılır?" kısmına giriyoruz.
Kablolama nasıl yapılır?

Kullanıcıların bir çoğunun kendi ağlarını oluştururken kafaları karıştıran en önemli noktalardan biri kablolama konusudur. Genelde bize gelen sorular şu yönde: "Renklerin bağlanma sırası önemli mi? 2 bilgisayarı bağlarken hangi renkleri nasıl bağlayacağım?"

Kablolama konusunda bu karışıklığı gidermek için bu soruların cevaplarını, nasıl CAT5 kablo oluşturacağınızı, resimler eşliğince göstereceğiz.

Network için kablo yaparken öncelikle bakmanız gereken şey kablonuzun standardı. CAT5 kablolar için genel olarak kullanılan iki standart var 586-A ve 586-B. Bu standartlar kablonuzun üzerinde yazar. Kablonuzu renklerine göre bağlayacağınız standartlarda bunlardan ibarettir.

568-A ya göre bağlama

1-Yeşil-Beyaz

2-Yeşil

3-Turuncu-Beyaz

4-Mavi

5-Mavi-Beyaz

6-Turuncu

7-Kahverengi-Bayaz

568-B ye göre bağlama

1-Turuncu-Beyaz

2-Turuncu

3-Yeşil-Beyaz

4-Mavi

5-Mavi-Beyaz

6-Yeşil

7-Kahverengi-Bayaz

8-Kahverengi

Bilgisayarları Hub ya da Swich yardımıyla bir birine bağlamak için kablo yapma

Birden çok bilgisayarı bir birine bağlamak istiyorsanız, Hub ya da Swich yardımıyla bu işi rahatlıkla yapabilirsiniz. Kablonun renklerine göre bağlama yöntemi ise yine kablonuzun üzerinde yazan standart'a göre yapmanız tavsiye edilir. Tavsiye edilir diyorum çünkü ben kendi kafama göre yaptığım farklı renklerde bağlamada da bir network ağını çalıştırabildim. Ama en iyi performans alacağınız biçim kablonun üzerinde yazan standart'a göre kablo'nun uçlarını bağlamaktır.

Bilgisayarları Hub yada Swich ile birbirine bağlıyorsanız, kabloyu düz bağlayacaksınız yani kablonun her iki ucu da, kablonun üzerindeki standart'a göre ya 586-A yada 586-B'ye göre bağlanacak.

İki Bilgisayarı birbirine bağlamak için cross kablo yapma

İki bilgisayarı birbirine bağlamak için cross(çapraz bağlantılı) kablo yapmak gerekir. Bunun için de kablonun bir ucunu 586-A'ya göre bir ucunu da 586-B'ye göre yapmanız yeterli olacaktır.

Adım Adım kablomuzu oluşturalım

Malzemelerimiz hazır:

CAT 5 kablo, RJ45 konnektör, kablo sıkma pensesi ve konnektöre takmak isterseniz pabucu

Kablomuzun ucunu 4-5 cm kadar sıyırıyoruz. Bunu sıkma pensesinde bulunan makas yardımıyla yapabilirsiniz. Dikkatli olun kabloyu sıyırırken fazla derin'e girmeyin. Yoksa içindeki çift sarılmış tellere de zarar verebilirsiniz. Ufak bi çizik atıp elinizle kabloyu sıyırın. Gördüğünüz gibi 4 tane birbirine sarılmış çift tel çıkıyor.

Bu dolanmış telleri açtıktan sonra kablonun standart'ına uyarak (586-A veya 586-B için) tellerin renklerine göre sıralamaya başlıyoruz.Kablonun renklerini ayarladıktan sonra bir elinizin baş ve işaret parmağını kullanarak sıyrılmış kablonun başlangıçını, diğer elimizin yine baş ve işaret parmağını da renk sırasına göre dizilmiş tellerin bitişini sıkı bir şekilde tutup yukarı aşağıya elimizi kıvırarak telleri düz bir hale getirmek için uğraşıyoruz.

Sıyrılmamış kablodan itibariyle 1,5-2cm'lik kısmı yeterince düzleşmişse, Yine sıyrılmamış kablonun başlangıçı itibariyle 1-1,5cmlik bir kısmından düzgün bir şekilde kesiyoruz.

Kablomuzu, RJ45 konnektörün alt ve üst kısmını kontrol ederek doğru bir şekilde takıyoruz.

Kablo sıkma pensesi yardımıyla RJ45 konnektörümüzü kablomuzla sıkıştırıyoruz.

Evet kablomuz hazır. Daha önceden de değindiğimiz gibi eğer hazırlayacağınız kablo 2 PC içinse diğer ucu çapraz bağlayacaksanız, ama Hub/Swich'e bağlamak içinse düz bağlayacaksınız.

not:ırc forumlarından yanki arkadasımızdan alıntıdır..