Çayların Besin Değeri Varmı
Çayların besin değeri var mı
Çay hakkında tüm merak edilen sorular ve cevapları..
Sabah kahvaltısında demleme çay, benim için güne iyi başlamanın önemli bir parçası. Şekersiz içtiğim için çok koyu tercih etmiyorum ama sabahları çay içmeyi çok seviyorum. Çayın yanına sabahları ekmek, peynir ve zeytin; öğleden sonraları ise kuru meyve ekliyorum. Bir de akşam yemeğinden sonra keyif yaparken yeşil çay ve kuru yaban mersini harika bir ikili oluyor. Yeşil çay ve siyah çay arasında ne fark var? Çayın besin değeri var mı? Çay uyku kaçırır mı? gibi sorularla zaman zaman karşılaşıyorum bu sebeple bugün bu konulara değinmek istedim.
Çay yapraklarından, siyah ve yeşil olmak üzere iki tip çay elde edilir son yıllarda yeşil çay tüketimi artsa da ülkemizde en çok tüketilen tip, siyah çaydır. Siyah çay polifenollerin enzimatik oksidasyonuyla elde edilir. Yeşil çayda ise çaydaki enzimler etkisizleştirilerek, polifenollerin oksidasyonu önlenir.
Siyah çay: Siyah çay, paketlenmiş kuru çayın sıcak suda demlenmesiyle hazırlanır. Demlenme sırasında kafein, organik asitler, polifenol türevleri ve minerallerin bir kısmı suya geçer. Demlenme süresi uzadıkça, bu öğelerin suya geçen miktarları da artar. Böylece çayın rengi koyulaşır ve tadı acır. Çayın tadı polifenol türevleri ve kafeinden kaynaklanır.
Yeşil çay: Yeşil çay, Çin ve Japonya gibi ülkelerde yaygın olarak kullanılır. Yeşil çayın aminoasit içeriği siyah çaydan yüksek, polifenol içeriği ise düşüktür. Yeşil çayın kafein içeriği de siyah çaydan düşüktür. Yeşil çay da siyah çay gibi demlenerek hazırlanır. Çay yapraklarının suda çözünür bölümlerinin ayrılmasıyla toz halinde “poşet çay” hazırlanır. Poşet çayın kafein içeriği, normal siyah çaydan biraz daha düşüktür.
Çayın besin değeri: Demlenme sırasında suya geçebilen öğelerinden yararlanılır. Bunun başında kafein gelir. İki - üç dakika 180 mililitre kaynar suyla demlenmiş çayda, 30 miligram civarında kafein bulunur. Demlenme süresi uzadıkça, bu miktar yaklaşık 60 miligrama çıkabilir. İçilen sade çayda protein, yağ ve karbonhidrat gibi makro besin öğeleri hemen hemen yoktur.
Çay, minerallerden potasyum ve flor için önemli kaynak sayılabilir. Bir fincan çay 60 - 70 miligram potasyum ve 0.10 - 0.12 miligram flor sağlar. Çay manganez açısından zengindir. Bir fincan çaydaki miktarı 0.1 - 0.3 miligram arasında değişir.
Çay, kafein içeriğinden dolayı “uyuklamayı önleyici”, “kişiyi daha uyanık ve dikkatli duruma getirici” olarak bilinir. Ancak kafeinin sinir sistemi üzerine olan uyarıcı etkisi bireyden bireye değişir her bireye bu etkiyi yapmayabilir. Araştırmalarda, bazı kişiler, 150 - 200 miligram kafein aldıklarında rahat uyuyamadıklarını belirtmiştir. Bunun yanında, sürekli kafeinli içecek alanlarda uyku bozukluğu gözlenmemiştir. Buna göre, bireyler kafeine alışkanlık geliştirmektedir. Bu nedenle, bazı kişiler alışkın oldukları içimde çay ya da kahve alamadıklarında, huzursuzluk ve baş ağrısı gibi belirtilerden yakınmışlardır. Kafeinli içecek verildiğinde, bu belirtiler ortadan kalkar. Ancak bu alışkanlık, bağımlılık niteliğinde kabul edilmemektedir.
