Sigarayı bırakmak kolay, yeter ki istenilsin

Sigarayı bırakmak kolay, yeter ki istenilsin

çinde bulundurduğu zehirler itibarı ile insanı tedricen ölüme yaklaştıran ve sağlıklı yaşam ritmini bozan sigarayı büyük çoğunluk hâlâ terk etmekte zorlanıyor. Ancak son yıllarda kamuoyuna mal olmuş ünlü tiryakiler arasında sigarayı bırakanların sayısındaki artış dikkat çekiyor. Güler Sabancı, Orhan Gencebay, Ece Temelkuran ve Yalçın Menteş bu isimlerden sadece birkaçı. Güler Sabancı, 31 yıllık tiryakiliğine 2004’ün Şubat ayında son verdi. İlk günlerinde, tesbih çekti, plastik sigara kullandı ama başardı. Orhan Gencebay ise 16 yıllık bir tiryakilik döneminin ardından kalp ritmi bozulunca sigaraya veda etti. 30 yıl boyunca her gün 5 paket sigara içen Yalçın Menteş ise bir tedavi sürecinin arkasından sigarayı bırakanlar kervanına katıldı. Kronik sigara içicilerine ise sigarayı terk etmesi için profesyonel destek almaları tavsiye ediliyor. Ayrıca yeme alışkanlığını yeniden düzenlemesi ve ilk birkaç gün sinema ve tiyatro gibi yerlerde daha çok vakit geçirmesinin faydalı olacağı ifade ediliyor.

‘Sigaradan korumak için çocuklarınıza sahip çıkın’

Sigara, en çok çocukları ve gençleri tehdit ediyor. ABD ve Avrupa ülkelerinde satışları azalan sigara firmaları, özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde çocuk ve gençleri hedef alıyor. Televizyonlardaki gizli sigara reklamlarından ve arkadaşlarından etkilenen ilkokul öğrencileri de sigara bağımlısı oluyor. Psikiyatrist Prof. Dr. Hamdi Tutkun, çocukları sigaradan korumak için en büyük görevin ailelere düştüğünü söylüyor. İlkokul 1. sınıftan itibaren çocukların kimlerle arkadaşlık ettiğinin ve nerelere gittiğinin takip edilmesi gerektiğini belirten Tutkun, “Küçük çocuklar okulda arkadaşlarının da etkisiyle kolaylıkla bu alışkanlığa başlayabiliyor. Bu nedenle aileler belli etmeden çocuklarını takip etmeli.” diyor. Okumayan çocukların da sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan korunması için uygun bir mesleğe verilmesi gerektiğini kaydeden Tutkun, kadınların eskisine göre daha fazla sigara içmesini ise şöyle yorumluyor: “Eskiden toplumda bayanların sigara içmesi ayıplanırdı. Ancak günümüzde kadınların iş hayatına daha fazla katılmasıyla bu bakış, değişti. Bazı kadınlar da ekonomik ve toplumsal açıdan özgür olduklarının ispatı için sigarayı bir araç olarak görüyor.”

Dumanı da hasta ediyor

Bu arada yüz binlerce insan, sigara yüzünden çeşitli hastalıklara yakalanıyor. Üstelik sigara yalnızca içenleri değil, içmediği halde dumanına maruz kalanları da hasta ediyor. Buna en iyi örnek ünlü ses sanatçısı Selçuk Alagöz (60). 40 yıldır şarkı söyleyen Alagöz, hayatında hiç sigara içmemiş. Ama sigara içilen ortamlarda bulunduğu için akciğeri zedelenmiş. Halen tedavi gördüğünü anlatan Alagöz, “Türkiye’de her yıl 10 bin kişi sigara içmediği halde sigaradan kaynaklanan hastalıklar nedeniyle ölüyor. Lütfen kapalı yerlerde sigara içerek, başka insanların sağlıklı nefes alma hakkını gasp etmeyin.” çağrısında bulunuyor.

Adanalı Zekeriya Eren (62) de sigara nedeniyle sağlığını kaybedenlerden. 15 yaşında başladığı sigarayı bir türlü bırakamayan Eren, sigara içmenin bedelini önce bir bacağı ile öder. Ameliyattan kısa bir süre sonra gizli gizli sigarasına giden elinin bedelini 2003 yılında ikinci bacağıyla öder. Eren, artık sigaraya tövbe etmiş ancak iki bacağını feda ettikten sonra. Sigaranın insan sağlığına verdiği zarara bir örnek de Ramazan Kalaycı (55). Ankaralı Kalaycı, 40 yıl boyunca bırakamadığı sigarayı geçirdiği kalp krizi ve ardından yapılan anjiyo ve kalp ameliyatından sonra bırakabilmiş. Kalaycı, sigarayı bırakmasında ailesinin büyük etkisi olduğunu söylüyor.

Sabancı, sigarayı bırakınca tesbihle oyalanmış

Son yıllarda sağlığa zararının bilimsel olarak kanıtlanmasıyla kamuoyuna mal olmuş isimler de sigarayı bırakıyor. Bunlardan biri Marlboro sigaralarının Türkiye’deki üreticisi Sabancı Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı. Babası Sakıp Sabancı’nın ölümünden sonra grubun zirvesine yerleşen Güler Sabancı, 2004 Şubat ayında 31 yıllık tiryakisi olduğu sigarayı bırakmış. İlk günlerde elini oyalamak için tesbih çeken Sabancı, plastik sigara bile kullanmış.

Özgün müziğin kralı Orhan Gencebay, 16 yıllık tiryakilik döneminin ardından kalp ritmi bozulunca sigaraya veda etmiş. 1981 yılına kadar günde 1,5 paket sigara içen Gencebay, sigarayı bıraktıktan sonra tekrar başlamamış. Ünlü halkla ilişkiler uzmanı Betül Mardin, sigara içmeye 20 yaşında başlamış. İki kez sigarayı bırakmış; fakat iradesine yenilip tekrar başlamış. 1991 yılında Viyana Opera Balosu’nun açılış konuşmasını yaparken sesinin kısılması üzerine, sigarayı bir daha başlamamak üzere bırakmış.

Oyuncu Müjde Ar, sigarayı 1984 yılında bırakmış. Önce akupunktur tedavisini deneyen, ancak başarılı olamayan Ar, ABD’ye gittiğinde Amerikalıların sigarayı içmeyip, gelişmekte olan ülkelere sattığını anlamış. Bu geziden sonra da sigarayı bırakmış. 30 yıl boyunca günde 5 paket sigara içen tiyatrocu Yalçın Menteş, Sigarayla Savaşanlar Derneği sayesinde tütüne veda etmiş. Gazeteci Ece Temelkuran da 15 yıl boyunca içtiği sigarayı, bir anlık kararın sonucunda bırakmayı başarmış. 30 yıl boyunca günde 4 paket sigara içen karikatürist Haslet Soyöz ise 3 yıl önce hepatit B aşısı olunca sigarayı bırakmış. Soyöz, şimdilerde 30 yıl sigara içtiği için kendisinden utanıyor.

Dünyanın yarasını sarmak mümkündü

Türkiye’de geçen sene sigaraya 9 milyar dolar harcanırken, aynı yıl ilaca harcanan para 8 milyar dolar civarında oldu. Türkiye’deki 25 milyon tiryaki, sigaraya ayırdığı parayı yardıma muhtaç insanlara harcasaydı, son yıllarda dünyada meydana gelen birçok felaketin yaralarını sarabilecekti. Sigaraya harcanan paranın yanında, sigaranın sebep olduğu hastalıklardan dolayı oluşan sağlık harcamaları da önemli seviyelerde. Akciğer ve gırtlak kanserlerinin yüzde 90’ı, tüm kanserlerin yüzde 30’u, bronşit ölümlerinin yüzde 75’i ve kalp krizlerinin yüzde 25’i sigaradan kaynaklanıyor. Bu şekilde sigara, sağlık harcamalarının önemli bir kalemini oluşturuyor. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda sigaranın vücudumuza verdiği zararın yanında, cebimize verdiği zararı da daha iyi anlamak mümkün.

Tiryakilikten kurtulmanın altın kuralları

Yeme alışkanlığınızı, sigarayı bırakacak şekilde değiştirin.

Kafanızı toplamak istediğinizde sigara yerine meyve suyu için.

Sigarayı bırakmak için bir tarih belirleyin ve buna uyun. Bıraktığınız gün bütün sigaraları ve kibritleri atın. Çakmak ve kül tablalarını saklayın.

Sigarayı bıraktıktan sonraki ilk birkaç gün müze, tiyatro, ibadethane gibi sigara içilmesine izin verilmeyen yerlere gidin.

Sigarayı kendi başınıza bırakamıyorsanız profesyonel destek alın.

Kendinize bir mükafat ya da kutlama niyetiyle özel bir şey verin.