Kontrol Zamanı

Eğer 20’li yaşlarınız artık iyice belirsizleşmiş anılarınızdan oluşuyorsa, tüm o gizemli ağrı ve acılarınızı teşhis etme zamanı gelmiş demektir.

İşte size yaptırmanız gereken tüm testler için eksiksiz bir rehber.

30’lu yaşlar

Diyabet

Hangi sıklıkta? Her yıl

Türkiye Diyabet Epidemiyolojisi Çalışması (TÜRDEP) sonucuna göre; diyabet hastalarının yüzde 32,3’üne hâlâ tanı konulmuş durumda değil. ‘New England Journal of Medicine’ dergisine göre ise; meyve, sebze ve lif açısından zengin bir beslenme düzeni ile günde 30 dakika egzersizle diyabet riskinizi yüzde 58 oranında azaltabilir.

HIV

Hangi sıklıkta? Her 5 yılda 1 kere

İngiltere’de yaşayan insanların 3’te 1’i AIDS olduklarını bilmiyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre; Türkiye’de kayıtlı HVI taşıyıcı sayısı 2.412 olsa da, sayı aslında daha yüksek. Bu yüzden sürekli kontrol altında olmakta fayda var. En güvenilir test ise HIV/ELISA testi. Sonucun pozitif çıkması halinde ise ikinci bir test olan ‘Western Blot’ ile doğrulanması gerekiyor. Çünkü deri veremi, lyme hastalığı ve frengi ELISA’da yanlış bir pozitif sonuç çıkmasına sebep olabiliyor.

Testis kanseri

Hangi sıklıkta? Her ay

İngiltere’de yapılan bir kanser araştırmasına göre; 20 ilâ 39 yaş erkekler arasında en sık rastlanan hastalık türü testis kanseri. Ağrı gibi belirtiler rastlantısal olduğu için düzenli olarak kendi kendinizi muayene etmeniz gerekiyor. Baş ve işaret parmaklarınızı kullanarak testislerinizde herhangi bir şişlik olup olmadığını kontrol edin. Bu muayene için en uygun vakit, skrotum torbasının en rahatlamış olduğu sıcak bir banyo sonrasıdır.

1. Kalp krizi

Hangi sıklıkta? Her 5 yılda 1 kere

Kalp krizlerinin yüzde 50’si normal seviyede LDL (kötü) kolesterole sahip kişilerde yaşanıyor. Bu yüzden geçmişinizde kalp rahatsızlığı ya da yüksek tansiyon varsa şu iki testi yaptırmalısınız:Kalp krizini öngörebilecek proteinleri kontrol eden hs-CRP testi ile atardamarlarınızdaki kalsiyum ve kolesterolü kontrol eden homosistein testi. Her iki test de göğüste tehdit yaratabilecek herhangi bir durumun sinyallerini arar.

Vücut kitle indeksi

Hangi sıklıkta? Her 3 yılda 1 kere ya da kilo aldığınızda

20’li yaşlara ait sigara ya da kötü beslenme düzeninin göbeğinizde bir tepeye neden olması pek şaşırtıcı değil. Bir kanser araştırmasına göre yetişkin erkeklerin yüzde 65’i aşırı kilolu ya da obez. Kilo almak yüksek tansiyon, diyabet, kalp rahatsızlığı ve kanser gibi pek çok hastalığa ev sahipliği yapıyor. Tehlikeli bölgede olup olmadığınızı anlamak için boy ve kilonuza dayanarak vücut yağınızı hesaplayan bir vücut kitle indeksi testi yapın. 18,5 ilâ 24,9 puan arası normal kabul edilir.

Tansiyon

Hangi sıklıkta? Her yıl

Evde bile tansiyonunuzu takip etmeniz kolay. 90/60 mmHg (milimetre cıva) altı düşük tansiyon olarak kabul edilirken, 140/90 üstü alarm durumu demek oluyor. Sağlıklı bölge ise 90/60 ve 120/80 arası bir nokta. Ancak aradaki orta bölge (120/80 ilâ 139/89) prehipertansiyonu işaret ediyor. Yani yüksek tansiyona dönüşmesi olası. Tuzu kesmek gibi çok basit önlemlerle sorunla başa çıkabilirsiniz. Ancak eğer gerçek bir problem varsa da bilmeniz gerek.

40’lı yaşlar

Felç

Hangi sıklıkta? 40 yaşında 1 kere, daha sonra sonuçlara göre gerektiği zaman.

10 dakikalık bir test risk altında olup olmadığınızı ortaya çıkarabilir. Test, boynuzundaki atardamarların iki tip görüntüsüyle arter plak hasarı olasılığı ve eğer varsa beyninize kan akışını nasıl etkilediğini gösterir. Felç vakalarının yüzde 80’i plaklar yüzünden kanın pıhtılaşması sonucu gerçekleştiğini belirtelim.

Prostat kanseri

Hangi sıklıkta? Her yıl

Bunu yaşlı insanların hastalığı diye mi düşünüyorsunuz? Öyle bile olsa, o yaşlılık günlerini yaşama ihtimaliniz ancak erken yaşta kontrol ettirirseniz artıyor. Prostat kanseri vakalarının 3’te 2’si 65 yaş ve üstü erkeklerde görülüyor. 40 yaş testlere başlamak için uygun. Araştırmacılara göre; PSA okumasını ne kadar erken yaparsanız, (PSA’nın kandaki toplam düzeyini ölçen kan testi) doktorunuz olası bir riski daha erken kontrol edebilir.

Cilt kanseri

Hangi sıklıkta? Yıllık kendi kendini muayene ve her 5 yılda 1 kere profesyonel muayene

Doğum lekesi ve benlerinizdeki değişimleri takip ederek cildinizi kontrol altında tutun. Asimetri, biçimsiz kenarlar, renk değişimi ve 6 milimetreden geniş çap. 5 yıl boyunca hiç önemsemediyseniz, doktorunuza hemen gösterin.

2. Kalp krizi

Hangi sıklıkta? 40 yaşında 1 kere, daha sonra gerekli olduğunda her 5 yılda 1 kere

‘64-slice CT’ yani bilgisayarlı tomografi testi adı kadar karışık değil; oldukça kolay bir yöntem. Sistem ile koroner anjiyografi, hiçbir ön laboratuar hazırlığını gerektirmeden, katetersiz ve yalnızca 10 saniye içinde yapılabiliyor. Üstelik, kalbinizin sağlığını diğer tüm görüntüleme türlerine göre daha açık bir resim halinde görebiliyorsunuz. Bu yöntem, damarlardaki plakları ortaya çıkarıyor ve gelecekteki kalp krizi riskinizi belirlemek için bir kalsiyum ölçümü veriyor.

Glokom

Hangi sıklıkta? 2 yılda 1 kere

‘Journal of Epidemiology and Community Health’ dergisinin araştırmasına göre; sanılanın aksine çıplak gözle güneşe bakmanın dışında, geri dönüşü olmayan körlüğün en yaygın sebebi glokom hastalığı. Artan göz basıncı ya da genel görme bozukluğu gibi basit semptomlar için kullanılan basit bir göz muayenesi, hastalığın erken fark edilmesini sağlıyor.

50’li yaşlar

Kolon (kalın bağırsak) kanseri

Hangi sıklıkta? 5-10 yılda 1 kere ya da gerektiği zaman

Araştırmalar 50 yaş üzeri İngiliz erkeklerinin yüzde 50’sinin kolon kanseri için kontrol yaptırmadığını gösteriyor. Oysaki o yaşlardaki en ölümcül üçüncü hastalık bu kanser türüdür. Kanser kalın bağırsak duvarlarına yayılmadan önce teşhis edilirse, yaşama ihtimali de yüzde 93’ü buluyor. En iyi çözüm ise kolonoskopi.

İşitme kaybı

Hangi sıklıkta? 3 yılda 1 kere

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne göre; her 10 kişiden 1’inde işitme kaybı yaşanıyor. Bu, genelde 60 yaş sonrası bir sorun olsa da, aşırı sese maruz kalmak gibi tedbirsiz bazı hareketler yüzünden, daha erken yaşta da işitme kaybı yaşanabiliyor. Kulağınızda çınlama ya da başka sesler duyuyorsanız ya da çevrenizdekilerin söylediklerini anlamakta güçlük çekiyorsanız hemen bir K.B.B. doktorunun kapısını çalıp işitme testi yaptırmalısınız.