IRQ (Interrupt ReQuest) Nedir ve Ne İşe Yarar ?

Bir süre PC kullanan herkes şu ünlü "IRQ çakışması" çakışması tabirini duyar. Peki nedir bu IRQ ? İngilizcesi (Interrupt Request) olan kelimenin türkçe karşılığı ise "kesme"; yani işlemci bir işle meşgulken, bilgisayarın bir yerinden başka bir donanımdan işlemciye şöyle bir emir geliyor. "Benimle de ilgilen!" Yani işlemcinin işini böler. Tabiki işlemci aynı anda çok sayıda işi birden yapabilir. Klavye veya fare kullanırken bir yandan ekrana gönderilen verileri işler, sabit diskten bakar vs. Ama işlemciye işini görmesi için ihtiyaç duyar bir aygıtın ona sinyal gönderebilmesi için özel bir hatta ihtiyacı vardır. İşte buna IRQ hattı denilir. PC'mizde 0'dan 15'e kadar numaralanan 16 IRQ hattı vardır. Bunlar şu aygıtlar için kullanılır. ("default" yani tipik aygıtın yanı sıra bu IRQ'yu kullanabilecek diğer aygıtlar parantez içinde verilmitir.
IRQ 0 Sistem saati
IRQ 1 Klavye
IRQ 2 Programlanabilir IRQ denetçisi. (Modemler, COM 3 ve COM 4 portları)
IRQ 3 COM 2 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar)
IRQ 4 COM 1 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar)
IRQ 5 Ses kartı (LPT2, LPT3 - COM 3, COM4, MPEG kartları)
IRQ 6 Disket sürücü denetleyicisi (Teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar)
IRQ 7 LPT1 yani ilk paralel port (LPT2, COM3, COM4, ses kartları, ağ kartları)
IRQ 8 Gerçek zamanlı saat "Real Time Clock"
IRQ 9 (Ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, yeniden yönlendirilen IRQ2 aygıtlarıı)
IRQ 10 (Ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, ikinci ve dördüncü IDE kanalları)
IRQ 11 (Görüntü, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü ve dördüncü IDE kanalları)
IRQ 12 PS/2 fare (Görüntü, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü IDE Ekanalı)
IRQ 13 FPU, yane matematik işlemci
IRQ 14 Birinci IDE kanalı (SCSI kartlar)
IRQ 15 İkinci IDE kanalı (Ağ ve SCSCI kartlar)
Normalde bir IRQ'yu bir aygıtın kullanması gerikr; aksi halde işlemci şaşırır, yanlış aygıta yanlış zamanda cevap verebilir. İşte buna IRQ çakışması denir. Bazen Windows Aygıt Yöneticisi bölümünden donanım aygıtlarının kaynak değerlerini değiştirerek , bazen kartın yerini değiştirerek bu sorun çözülebilir. (Bütün genişleme yuvaları doluysa bazen de çözümlemeyebilir). Aslında PCI Steering adı verilen bir yolla bir IRQ'nun iki PCI aygıt tarafından kullanılması mümkündür. Ama bunun için aygıtın ve sürücülerinin bu işlemi desteklemesi gerekir.