Petrolde Körfez Savaşı'ndan sonraki en büyük risk

Ortadoğu ateşinin Afrika'ya sıçraması sonrasında dünya petrol arzı riskiyle karşı karşıya kaldı. Günde 1.6 milyon varil petrol pompalayan Libya'dan sevkiyatın durması hem fiyatları uçuruyor hem de arz riskini beraberinde getiriyor. İşte söz konusu bu riskin 8 yıl önceki Körfez Savaşı'ndan sonraki en büyük risk olduğu ifade ediliyor. O dönemde petrol kuyuları Saddam'ın ordusu tarafından ateşe verilmiş ver petrol arzı kısa bir süre içinde günlük 2.5 milyon varilden 100 bin varile kadar düşmüştü.

Libya'daki son gelişmelere bağlı olarak brent petrolün fiyatı son iki günde yüzde 3.2 yükseldi. Aynı olaylar Mısır'da yaşanırken petrol fiyatları bu kadar artmamıştı. Şu andaki artış Mısır olaylarının yaşandığı tarihe göre yüzde 2.7 yukarıda bulunuyor. Afrika'nın en büyük

İKİNCİ KÖRFEZ SAVAŞI
1991'deki Birinci Körfez Savaşı'ndan sonra, ABD ordusu Nisan 2003'te tekrar Irak'a girip Saddam Hüseyin'le savaşa giriştiğinde, ülkenin 2.5 milyon varil olan günlük petrol arzı iki ay içinde 140 bin varile kadar gerilemişti. Irak savaş önceki arz seviyesine de ancak beş yıl sonra ulaşabilmişti. Libya ise günlük 1.6 milyon varil petrol pompalıyor. Bu Irak'ın arzından daha az fakat fiyat riski anlamında Körfez Savaşı'yla benzer özellikler taşıyor.

NE OLACAĞI BİLİNMİYOR!
O dönemde Saddam'ın devrilmesiyle birlikte durumun eski haline geleceği öngörülebiliyordu. Fakat bugünkü koşullarda bir öngörülebilirlik söz konusu değil. Çünkü Ortadoğu'daki yangının her an yeni bir ül***e sıçrayabileceği beklentisi hakim. Hatta bu ülkeler arasında zikredilen ülkelerin başıdna petrol arzı anlamında önde gelen Suudi Arabistan geliyor (Günlük petrol arzı 8.4 milyon varil). İsyanın bu ülkede önlenemez boyuta ulaşabileceği korkusu olasılıklar arasında bulunuyor. Sonuç olarak kaosun süreceği beklentisi risk unsurunu zirvede tutuyor.

New York Ticaret Borsası'nda ham petrol fiyatları nisan vadeli elektronik işlemlerde 97 sent artış kaydederek 96.40 dolara ulaştı. Söz konusu kontratlar dün 6 dolara yakın bir artışla 95.44 dolara kadar çıkarak Ekim 2008'den sonraki en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Brent petrol ise Londra borsasında 107.64 dolara kadar çıkarken kapanışını 105.79 dolar seviyesinden gerçekleştirdi. Bu seviye de yine 22 Eylül 2008'deki seviyeye işaret ediyor. Petrol fiyatları Temmuz 2008'de 147.27 seviyesiyle rekor kırmıştı.

YA İRAN?
Diğer yandan İran gerginliği hala gündemdeki yerini koruyor. Jerusalem Post İsrail'in İran'a hava saldırısı için pratik yaptığını yazmıştı. Ki İran dünyanın dördüncü en büyük petrol üreticisi konumunda bulunuyor.
Mısır isyanı sırasında da petrol tankerlerinin Süveyş Kanalı'ndan petrol sevkiyatının sekteye uğrayabileceği gündeme gelmişti. O süreçle birlikte petrol fiyatları yükseliş trendini koruyor. Libya, OPEC'in en büyük dokuzuncu petrol üreticisi konumunda ve ürettiği petrolün çoğunu da Akdeniz'e kıyısı olan Avrupa ülkelerine satıyor. Ülke dünya üretiminin yüzde 3.3'ünü gerçekleştirirken Afrika'da en büyük rezerve sahip konumda bulunuyor.

PETROL 100 DOLARIN ÜZERİNE ÇIKACAK!
Gelişmelere paralel olarak analistler önümüzdeki haftalarda petrol fiyatlarının 100 doların üzerine çıkabileceğini öngörüyor. Libya'daki arz sorununun çözülmemesi halinde Suudi Arabistan'ın üretimi artırmak için harekete geçeceği de ifade ediliyor.
Şu anda Libya'nın Bingazi, Trablus ve Misurata kargo limanlarında operasyonlar durdurulmuş durumda.

OPEC HAZIRLANIYOR!
OPEC ise konuyu görüşmek için hazırlanıyor ve üretim artırımına gidebileceği konuşuluyor. Böyle bir durum olursa günlük üretimi 8.4 miyon varil olan Suudi Arabistan'ın kapasitesini artırması bekleniyor. Bu durumda ülke 4 milyon varil daha fazle üretim yapabilecek bir konumda bulunuyor.
Kısacası yangının Ortadoğu'dan Kuzey Afrika'ya sıçraması ve tansiyonun artması ham petrolde varil başına 10 dolar daha pahalı hale getirdi.

EN BÜYÜK PETROL İTHALATÇILARI!
Libya'dan en çok petrol ithal eden ülkelerin başında İtalya ve Almanya geliyor. Birçok uluslararası şirket ise Libya'daki faaliyetlerini askıya almış durumda. Bunların başınad ise İtalyan Eni SpA geliyor ki bu şirket en büyük operatörler arasında yer alıyor. Ve 41 yıllık Kaddafi dönemi boyunca Libya'da petrol arama faaliyetlerini sürdürüyor. İtalya, Libya'dan günde 380 bin varile yakın petrol ithal ediyordu. Bu da Güney Avrupa ülkelerinin toplam ithalatının yüzde 22'sine tekabül ediyor.
Diğer yandan Royal Dutch Shell Plc ve Norveçli Statoil ASA çalışanlarını ülkelerine geri getiriyor.

JAPON KEHANETİ
Japon Nomura Bank, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki şiddet olaylarının yayılması sonucu ''Libya ve Cezayir'in birlikte petrol üretimini durdurması halinde petrolün varil fiyatının 220 doları aşabileceği'' tahmininde bulundu. Nomura Bank'tan yapılan değerlendirmede, petrol fiyatlarında şu andaki durum 1990-1991'de Körfez Savaşı sırasında, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) atıl kapasitesini günlük 1,8 milyon varil azaltması nedeniyle yedi ayda fiyatların yüzde 130 arttığı dönemle karşılaştırıldı.

Değerlendirmede, ''Libya ve Cezayir petrol üretimini birlikte durdurursa petrol fiyatları varil başına 220 doları aşabilir ve OPEC'in atıl kapasitesi günlük 2,1 milyon varil azalır, Körfez Savaşı sırasında görülen seviyelere benzer ve petrol fiyatlarının 2008 yılında 147 dolara ulaştığı zaman gibi'' denildi.

İŞTE ÜLKELERİN GÜNLÜK PETROL ÜRETİMİ
Dünyadaki günlük petrol üretimi 84 milyon varili geçiyor.

ÜLKE ÜRETİM (VARİL)

Dünya üretümü toplam 84,240,000
1 -Rusya 10,120,000
2- Suudi Arabistan 9,764,000
3 - Amerika 9,056,000
4 - İran 4,172,000
5 - Çin 3,991,000
6 - Kanada 3,289,000
7 - Birleşik Arap Emirlikleri 2,798,000
8- Meksika 2,602,000
9- Kuveyt 2,494,000
10- Irak 2,420,000
—Avrupa Birliği 2,383,000
11 - Norveç 2,350,000
12 - Cezayir 2,180,000
13 - Venezuela 2,175,000
14- Brezilya 1,973,000
15 - Angola 1,835,000
16 - Nijerya 1,825,000
17- Birleşik Krallık 1,584,000
18 - Libya 1,550,000
19 - Kazakistan 1,429,000
20 - Katar 1,208,000
21 - Endonezya 1,051,000
22 - Azerbaycan 1,029,600
23 - Hindistan 878,700
24 - Umman 806,000
25- Kolombiya 798,000
26 - Arjantin 792,300
27 - Malezya 727,200
28 - Mısır 630,600
29 - Avustralya 586,400
30 - Ekvador 505,100
*Rusya'ya ilişkin veriler 2010 yılına diğer ülkelerinki ise 2009 ve 2008 yılına aittir.



Petrol sevkiyatı durdu, dünya şokta!