Bios Setup Ayarlari

BIOS:

Bilgisayarı Daha Hızlı Açmak



Yeni anakartlarda BIOS’un standart ayarlarında IDE Portu “Auto” olarak ayarlanabilir. Bu sayede BIOS sabit diski otomatik olarak tanıyacaktır. Ancak eğer ikinci IDE Port’unda CD-Rom sürücü takılı ise ve BIOS’da Auto olarak tanımlandıysa sistem ilk olarak sabit disk arayacaktır. Bu durum Boot işlemini yavaşlatacaktır. Bu durumda BIOS’da ikinci IDE Port’u “None” olarak tanımlamalı.



CD Rom sürücü buna rağmen tanınır. Bundan böyle Boot işlemi daha hızlı gerçekleşmeli.



Award Bios Setup programına, bilgisayarınız açılırken “DELETE” tuşuna ya da “CRTL-ALT-ESC tuşlarına basarak geçebilirsiniz. Setup programına geçtiğinizde setup programının ana menüsü karşımıza gelir. Buradaki seçenekler kullanılarak setup ayarları yapılır.



1. STANDART CMOS SETUP MENU



Bu bölüm BIOS’un temel konfigürasyon parametrelerini içerir. Bu parametreler’in içinde tarih, saat, VGA kartı, FDD ve HDD ayarları bulunur.



Date(mm:dd:yy):

Bu maddede tarih bilgileri ay, gün ve yıl olarak ayarlanabilir.



Time(hh:mm:ss) :

Bu maddede zaman bilgileri saat, dakika ve saniye olarak değiştirilebilir.



HDD çalışma modu ayarları [NORMAL, LBA, LARGE]

Eski işletim sistemleri sadece kapasitesi 528 MB’dan büyük olmayan HDD’leri desteklediği için, boyutu 528 MB’dan büyük bir disk kullanılamıyordu. AWARD BIOS bu probleme bir çözüm getirdi, işletim sisteminize bağlı olarak 3 tane çalışma modunu seçebilirsiniz: NORMAL, LBA, LARGE.



Ø Normal Mod:

Standart normal mod 528 MB ve daha az kapasiteye sahip hard diskleri destekler. Bu mod verilere ulaşmak için direk olarak Silindirler (Cylinders (CYLS)), Kafalar (heads) ve Sektörler (Sectors) tarafından belirtilen pozisyonları kullanırlar.



Ø LBA (Logical Block Addressing) Modu:

Bundan önceki LBA modu 8.4 GB’a kadar olan sabit diskleri desteklemekte idi. Bu mod erişilecek disk verilerinin pozisyonunu hesaplamak için farklı bir metod kullanır. İzleri (Cylinders), Kafaları (heads) ve Sektörler (Sectors) verilerin yerleştirildiği fiziksel adreslere dönüştürür. Bu menüde görüntülenen iz, kafa ve sektörler sabit diskin gerçek yapısını yansıtmaz, Bunlar sadece gerçek pozisyonları hesaplamak için kullanılan referans değerleridir. Şu an, yüksek kapasiteli bütün diskler bu modu desteklerler. Bu yüzden kullanılması en uygun moddur. Şuan BIOS LBA kapasitesi 8.4 GB’ı aşan sabit disk sürücülerini desteklemesini sağlayan INT 13h uzantı fonksiyonunu desteklemektedir.

Ø LARGE Mod:

Sabit diskin iz sayısı (CYLs) 1024’ü geçtiğinde ki DOS bunu desteklemez, ya da işletim sisteminiz LBA modunu desteklemiyor ise bu modu seçmelisiniz.



HDD PARAMETRELERİ :



q Type: belirli tanımlama parametrelerine sahip bir sürücü türüne verilmiş bir numara. 1-47’e kadar 47 çeşit sürücü için numara bulunur. Bunun dışında buradaki diğer seçenekler NONE, AUTO ve USER’dır. Type seçeneği NONE yapılarak sabit diskin olmadığı belirtilir. AUTO seçeneği ile sabit diskin parametrelerini her açılışta BIOS’un otomatik olarak arayacağı ve bulacağı belirtilir. USER seçeneği ile de kullanıcı Sabit disk parametrelerini kendisi el ile girer.



q Cylinders (İzler): Disk sürücüdeki iz sayısını belirtir.



q Heads (Kafa):Okuma - yazma kafası sayısını belirtir.



q Write Precompensation (Yazma Öndengeleyicisi): İz çapı azaldıkça bir sektörün fiziksel boyutu devamlı olarak küçülür. Ama her sektörde 512 byte bulunması gerekir. Yazma öndengelemesi ise bu fiziksel boyut farklılıklarına rağmen her sektörün 512 byte almasını sağlayan devredir. Bu parametre yazma öndengelemesinin başladığı yerdeki iz numarasıdır.



q Landing Zone : Bu sayı sistem kapatıldığında kafaların normal olarak park ettiği yerdeki silindir yeridir.



q Sectors (Sektör) : Her izdeki sektör sayısıdır. MFM sürücüleri her izde 17 sektör’e sahiptir. RLL sürücüleri her izde 26 sektöre sahiptir. ESDI sürücüleri her izde 34 sektöre sahiptir. SCSI ve IDE sürücüleri ise çok daha fazla sektör bulundurabilirler.



q Capacity (Kapasite): Formatlanmış bir sürücünün kapasitesi iz sayısı*sektör sayısı*kafa sayısı*512 formülü ile hesaplanır.



FDD PARAMETRELERİ:



Ø Drive A:

Eğer A için bir sürücü takmış iseniz disket sürücünün tipini buradan belirtebilirsiniz. 6 seçenek bulunmaktadır. None à 360 K, 5.25 in. à 1.2 M, 5.25 in. à 720 K, 3.5 in. à 1.44 M, 3.5 in. à 2.88 M, 3.5 in.



Ø Drive B:

Eğer B için bir sürücü takmış iseniz disket sürücünün tipini burudan belirtebilirsiniz. 6 seçenek bulunmaktadır. None à 360 K, 5.25 in. à 1.2 M, 5.25 in. à 720 K, 3.5 in. à 1.44 M, 3.5 in. à 2.88 M, 3.5 in.



VGA PARAMETRELERİ :





Ø Video

Burada görüntü bağdaştırıcınız için grafik modunu seçebilirsiniz. 4 seçenek bulunmaktadır. MONO à EGA/VGA à CGA 40 à CGA 80. Varsayılan ayar EGA/VGA’dır.



Ø Halt On

Buradan hangi tip hataların sistemi durduracağını seçebilirsiniz. 5 seçenek bulunmaktadır. All Errors (Bütün hatalarda) à No Errors (Hiçbir hatada) à All, but Keyboard ( Bütün hatalarda fakat klavye hatası hariç) à All, but Diskette ( Bütün hatalarda fakat disket hataları hariç) à All, but disk/*** (bütün hatalarda fakat disket ve klavye hataları hariç).

Bellek listesini sağ alt köşede görebilirsiniz, Temel bellek (base memory), Uzatılmış bellek (Exteded memory) ve diğer bellek büyüklüklerini görebilirsiniz.



2. BIOS FEATURES SETUP



Sistem performasını ve sistem özelliklerini belirleyen ayarlar, ana menüden ulaşılan bu bölümden yapılır. Ana kartınızın tasarımına bağlı olarak bazı ayarların önceden atanan default değerlerinin değiştirilmesi gerekir. Burada virüs uyarısının türü, sistemin açılış sırası (A:C veya C:A), Quick Power On Self Test gibi BIOS’a özgü seçenekler bulunur.



Virus Warning



Bu seçenek Enable ya da Disable olarak ayarlanabilir.

Bu özellik aktif edildiğinde, bir yazılım ya da uygulamanın herhangi birinden boot sektöre ya da partition tablosuna erişmek için herhangi bir girişimde bulunulduğunda; BIOS sizi bir boot virüsünün sabit diske erişmeye çalıştığında sizi uyarır.



CPU Level 1 Cache

Bu madde CPU’nun L1 (level 1) önbelleğini aktif etmek için ya da aktifliğini kaldırmak için kullanılır. Eğer bu ayar disable olarak ayarlanır ise; CPU’nun işlem hızı yavaşlar, bu yüzden varsayılan ayar enable’dır. Bazı eski ve kötü yazılmış programlar sistemin hızı çok yüksek olduğunda bilgisayarın arızalanmasına yol açabilir. Bu yüzden bu durumlarda; bu seçeneğin disable yapılmasında fayda vardır. Varsayılan ayar Enabled.



CPU Level 2 Cache

Bu seçenek CPU’nun L2 (level 2) önbelleğini aktif etmek için ya da aktifliğini kaldırmak için kullanılır. Eğer dışsal önbellek aktif edilir ise sistem daha hızlı çalışır. Bu yüzden varsayılan ayar Enabled dır.



CPU L2 Cache Checking

Bu öğe CPU level 2 cache ECC checking fonksiyonunu aktif etmek ya da aktifliğini kaldırmak için kullanılır. Varsayılan değer Enabled yani aktiftir.

ECC Checking: ECC Error Checking and Correcting’in kısaltılmış halidir. ECC alınacak ya da gönderilecek verinin hatalara karşı kontrol edilmesini ve gerektiğinde düzeltilmesini sağlar. ECC Checking’de bu fonksiyonun aktif olmasını ya da aktifliğinin kaldırılmasını sağlar.



Quick Power On Self Test

Bilgisayar açıldıktan sonra, anakartın BIOS’u sistemi ve çevre birimlerini kontrol etmek için bir seri test yapacaktır. Eğer Quick Power on self-test özelliği aktif ise, BIOS açılma işlemini hızlandırmak için bu test işlemlerini basite indirger. Varsayılan değer Enabled’dır. Yani bu özellik aktiftir.



Boot Sequence

Bilgisayar açıldığında, işletim sistemini disket sürücüden, sabit diskten, SCSI sürücüden ya da CD-ROM sürücüden yükleyebilir. Bu özellikte açılışta işletim sistemini yüklerken bakılacak sürücülerin sırası vardır. Okuma sırası için birçok seçenek bulunmaktadır.

A,C, SCSI (Varsayılan Ayar)

C,A,SCSI

C,CDROM,SCSI

CDROM,C,A

D,A,SCSI

E,A,SCSI

F,A,SCSI

SCSI,A,C

A,SCSI,C

LS/ZIP,C



Swap Floppy Drive

Bu öğe enabled ya da disabled yapılabilir. Varsayılan değer Disabled’dır. Bu öğe’yi enabled yaptığınızda, disket sürücünün konnektörünün pozisyonlarını değiştirmek için kasanın içini açmak gerekmez. Sürücü A sürücü B olarak, sürücü B de sürücü A olarak ayarlanabilir.



Boot Up Floppy Seek

Bilgisayar açıldığında BIOS sistemin bir FDD’ye sahip olup olmadığını tespit eder. Bu öğe enabled edildiğinde, eğer BIOS hiçbir Floppy sürücünün olmadığını tespit ederse bir disket sürücü hatası verir. Eğer Bu öğe disabled yapılırsa BIOS bu testi atlar. Varsayılan değer disabled dır.



Boot UP Numlock Status

On: Açılışta klavyenin sayısal tuşları aktif olur.

Off: Açılışta klavyenin sayısal tuşları aktif olmaz.



IDE HDD Block Mode

Bu öğe Enabled ya da Disabled olarak ayarlanabilir.

Yeni sabit disklerin çoğu (IDE sürücüler) çoklu sektör transferini destekler. Bu özellik sabit disk erişimi performansının hızlanmasını ve veriye ulaşmak için gereken zamanın da azalmasını sağlar. Bu öğe Enabled yapıldığında BIOS otomatik olarak sabit diskinizin bu özelliği destekleyip desteklemediğini tespit eder ve sizin için doğru seçeneği seçer. (Varsayılan değer Enabled dır.)



Typmatic Rate Setting

Bu öğe klavyenin tuşuna basıldığında çıkacak karakter sayısını kontrol eder. Bu öğeyi Enabled yaptığınızda typmatic Rate settings ve typmatic rate delay seçeneklerini ayarlayabilirsiniz. Eğer disabled yaparsanız BIOS varsayılan değerleri kullanır.



Typematic Rate (Chars/Sec)

Bir tuşa sürekli bastığınızda, klavye basılan tuşu ayarladığınız orana göre tekrarlar. (birim saniyede karakterdir) Örneğin 6 seçili ise bir tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 6 karakter yazar. Diğer seçenekler 8, 10, 12, 15, 20, 24 ve 30’dur.



Typematic Rate Delay (Msec)

Bir klavye tuşu basılı tutulduğunda ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak ayarlanabilir.



Security Option

Bu seçenek System ya da Setup olarak ayarlanabilir. Şifre ayarlarından bir şifre oluşturduğunuzda bu seçenek yetkili olmayan kullanıcıların sisteminize olaşmak ya da bilgisayarın ayarlarını değiştirmek için yapacağı erişimleri engeller.



SYSTEM: System seçeneğini seçtiğinizde, her bilgisayarın açılışında şifreye ihtiyaç duyulur. Eğer doğru şifre verilmez ise, sistem açılmaz.



SETUP: Setup seçeneğini seçtiğinizde, bir şifre sadece BIOS setup’a ulaşmak için kullanılır. Eğer bir şifre verilmez ise bu seçenek aktif olmayacak.



Ø OS Select For DRAM > 64 MB

Sistemin hafızası 64 MB’dan büyük olduğu zaman BIOS e işletim sistemi arasındaki ilişki bir işletim sisteminden diğerine değişir. Eğer OS/2 kullanıyorsanız OS/2 işletim sistemini seçiniz. Eğer başka bir işletim sistemi kullanıyorsanız Non-OS2 seçeneğini seçiniz.



Ø Report No FDD For WIN95

Disket sürücüsüz Windows 95’i kullanıyorsanız, bu seçeneği Yes’e ayarlayın.

Delay IDE Initial (Sec)

Bu öğe bazı eski model ya da özel türdeki sabit diskleri ya da CD-ROMları desteklemek için kullanılır. Çünkü BIOS açılış sırasında bu tip aygıtlara tespit edemeyebilir.



Video BIOS Shadow

Bu seçenek ekran kartındaki BIOS’un Shadow (gölge bellek) özelliğini kullanıp kullanmayacağını tanımlar. Bu seçeneği Enabled olarak ayarlamalısınız. Yoksa görüntü performansınız büyük ölçüde yavaşlayacaktır.



Shadowing Address Ranges

Bu seçenek bir ROM belleğe sahip arabirim kartının özel bir adreste shadow özelliğini kullanıp kullanmayacağını belirler. Ancak bunun için ROM’a sahip kartın hangi bellek adresini kullanacağını bilmeniz gerekir (bu kitapçıklarında yazabilir). ROM’dan RAM’a aktarım için belleğin 640 ile 1024 KB arasındaki alanın kullanıldığı unutulmamalıdır. Emin değil iseniz tüm bu Shadow seçeneklerini Disabled konumunda tutmanızda fayda var.

Seçebileceğiniz 6 tane adres aralığı vardır.

C8000 – CBFFF Shadow, CC000 – CFFFF Shadow, D0000 – D3FFF Shadow, D4000 – D7FFF Shadow, D8000 – DBFFF Shadow, DC000 – DFFFF Shadow.

Shaow (Gölge Bellek) Nedir: standart ekran kartlarının ya da arabirim kartlarının BIOS’ları ROM bellekte saklanır. ROM bellek de genellikle çok yavaştır. Shadow özelliği ile VGA kartının BIOS’u CPU tarafından okunur ve RAM’e kopyalanır. CPU bu BIOS’u çalıştırdığında işlem hızlanır.



PCI/VGA Palette Snoop

Bazı standart dışı ekran kartları veya MPEG kartları renkleri düzgün göstermeyebilir. Bu durumda Enabled seçeneği bu hatayı düzeltebilir. Normal koşullarda Disabled kalmalıdır.



2. CHİPSET FEATURES SETUP MENU



Bu menü chipset’e ve anakart üzerindeki parçalara ait özellikleri değiştirmenizi sağlar. SDRAM erişim zamanları İşlemci çalışma sıcaklığının ayarlanması gibi özellikler bu menüde tanımlanmıştır. Burada yapılacak olan ayarlar donanım ile ilgili olduğu için donanım hakkında detaylı bir bilgiye sahip değilseniz bu menüdeki ayarların ilk ayarlarında durması yararlı olur. Yapacağınız yanlış bir ayar anakartın düzensiz çalışmasına ya da sisteminizin açılmamasına neden olabilir. Böyle bir durum da BIOS’unuzu optimum hale getiren setup’ın varsayılan değerlerini (Load Setup Defaults) yüklemeniz gerekir.



SDRAM Configuration



SDRAM belleğinin tipini burada belirleyebilirsiniz. Günümüzde çoğu SDRAM üzerinde bellek özelliklerinin otomatik olarak algılanmasını sağlayan SPD yongası bulunur. Bu seçenekte SPD’yi seçerseniz, altında bellekle ilgili 4 seçenek de otomatik olarak belirlenmiş olur. Bunun dışında 7 ve 8 ns bellek seçenekleri vardır, bunlarda altındaki 4 seçeneği el ile ayarlamak gerekir. “By SPD” seçeneğinin kullanılması önerilir.



SDRAM CAS Latency



Bellek özelliklerini el ile ayarlamaya karar verdiyseniz, belleğin okuma komutu verdiği an ile o verinin gerçekten hazır olduğu an arasındaki gecikme süresi buradan ayarlanır. Bu değer bellek üzerinde yazabilir. Default değeri 2T’dir.



SDRAM RAS to CAS Delay



SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasındaki gecikmedir. Default değeri 3T’dir.



SDRAM RAS Precharge Time



SDRAM belleğe ön yükleme komutu gönderildikten sonraki atıl geçen işlemci saat döngülerini belirler. Default değeri 3T’dir.



SDRAM Idle Timer



Açılan bir SDRAM bellek sayfasını kapatana kadar geçen atıl saat döngülerini kontrol eder. Default değer 16 T’dir.



SDRAM MA Wait State



İşlemci okuma döngülerini belirler. Default değeri olan “Normal” de bırakılmalıdır.



Not: SDRAM bellekle ilgili bu karmaşık değerlerin SPD seçeneği ile bellek tarafından otomatik verilmesini sağlamak en iyisidir. Veya anakart kitapçığına bakarak default değerleri bulabilirsiniz. SDRAM’in yanı sıra EDO RAM türü bellek takılabilen eski bir sisteminiz varsa, BIOS Setup’ın bu bölümde EDO RAM için de ayarlar bulabilirsiniz. EDO RAM kullanmıyorsanız, bu ayarı Disable edebilirsiniz.



Snoop Ahead



PCI veri akışının düzenli gitmesini sağlar. Enabled olarak bırakılmalıdır.



Host Bus Fast Data Ready



Default değeri olan Enabled olarak bırakılmalıdır.



16-Bit I/O Recovery Time



16 bitlik ISA kartlarının zamanlaması. Default değeri olan “1 BUSCLK” olarak bırakılmalıdır.



8-bit I/O Recovery Time



8 bitlik ISA kartlarının zamanlaması. Default değeri olan “1 BUSCLK” olarak bırakılmalıdır.



Graphics (veya AGP) Aperture Size



AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek sistem belleği miktarını belirler. Default değerinde bırakılmalıdır.



Video Memory Cache Mode



Görüntü kartı belleğinin önbellekleme teknolojisini gösterir. Görüntü kartınız USCW teknolojisini destekliyorsa, USCW seçeneği performansını artırır, desteklemiyorsa veya USCW ayarında sorun yaşarsanız UC seçeneği tercih edilmelidir.



PCI 2.1 Support



Son PCI standardı olan PCI 2.1’i, Windows 9x, NT gibi güncel işletim sistemleri destekliyor. Bu ayar Enabled bırakılmalıdır.



Memory Hole at 15M – 16M



Özel olarak bir ISA kart gerektiriyorsa, belleğin 15-16MB arasındaki kısmını bu karta ayırır. Bu özel durum ile sık karşılaşılmadığından ISA kartlarınız ile ilgili herhangi bir sorununuz yok ise Disabled bırakılmalıdır.



DRAM are xx bits wide



DRAM belleğiniz ECC (hata kontrol) özelliğine sahipse, 72 bitliktir ve burada bu gösterilir. ECC özelliği yok ise 64 bit olarak gösterilir.



Data Integrity Mode



Hata düzeltmesi açısından kullanılan bellek türünü gösterir.



4. POWER MANAGEMENT SETUP



Bu özellik ile bilgisayar çalıştığında fakat kullanılmadığında, güç tüketimi enerjiyi tasarruf etmek için azaltılır. Bilgisayar normal olarak çalıştığı zaman normal moddadır. Bu modda; Power Management programı ekrana, paralel ve seri portlara ve sürücülere olan erişimleri kontrol eder. Bu olaylara power management olayları denir. Bu olaylardan hiç biri gerçekleşmediğinde; sistem güç koruma modunu devreye sokar. Bu kontrol edilen olaylardan biri oluştuğunda sistem hemen normal moduna döner. Güç koruma modları, güç tüketimine göre üç’e ayrılabilir. Doze Mode (Uyku Modu), Standbye Mode (Himaye Modu), Suspend Mode (Askı Modu).



Normal Mod à Uyku Modu à Himaye Modu à Askı Modu



Power Management



Güç yönetiminin şeklini belirleyen ana seçenektir. Güç yönetimi ekranı ve sabit diski uyku moduna sokarak enerji tasarrufu sağlar. “Max Saving” seçeneği sisteminizi kısa bir süre kullanmazsanız güç yönetimini devreye sokar. “Min Saving” bunu daha uzun bir sürede devreye sokar. Disable güç yönetimini devreden çıkarır. User Define, güç yönetimi değerlerini elle tanımlamanızı sağlar.



Video Off Option



Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. “Suspend –Z Off” seçeneği, sistemi askıya alınca devreye sokar, “Always On” seçeneği, Windows’tan belirlediğiniz sürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar.



Video Off Method



Yukarıdaki Video Off yöntemini belirler. Ekran kartı DPMS özelliğini destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir. Bu durumda DPMS seçeneklerinden biri seçilebilir. “Blank Screen” seçeneği, güç koruması veya Energy star desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı kapatır. V/H SYNC + Blank seçeneği ekranı karartır., yatay ve dikey taramayı da kapatır.



HDD Power Down



PC’de bir işlem yapılmadan geçen belirli bir süre sonunda sabit diski uykuya geçirmek için konulan seçenektir. 1-15 dakika arasında ayarlama yapılabilir veya Disabled seçeneği ile bu özellik devreden çıkarılabilir. SCSI disklerde bu özellik kullanılmaz.





Suspend Mode



Askıya alma modunun süresini belirler.



PWR Button < 4 Secs



“Soft Off” seçeneğinde, kasanın ön panalindeki güç (açma/kapama) düğmesi, 4 sn’in altında basıldığında normal açma/kapama düğmesi gibi iş görür. “Suspend” seçeneğinde 4 sn’nin altında basıldığında sistem askıya alınır, 4 sn’in üstünde basılırsa sistem normal şekilde kapanır.



PWR Up On Modem Act



Yukarıdaki Soft Off seçeneği seçili ise, modeme (telefon hattı aracılığı ile) sinyal geldiğinde kapalı sistemin açılması ile ilgili ayar buradadır. Enabled yaparak bu özelliği devreye sokabilirsiniz. Genelde harici modemlerde işe yarar ama yeni anakartlar bazı dahili modemler için de BIOS’a aynı özellikleri kazandıracak özellikler eklenmektedir.



AC PWR Loss Restart



Elektrik kesintilerinden sonra elektrik gelirse ne olacağını belirler. Disabled seçeneği sistemi kapalı tutar, Enabled elektrik geldiğinde sistemi açar.



Wake On LAN



Ağlarda uzaktan yönetim yazılımları ile PC’lerin sunucu üzerinden, uzaktan açılabilmesini sağlar.



Automatic Power Up



Burada belirlediğiniz seçenekler sisteminizin belirli gün ve saatlerde otomatik açılmasını sağlar.



Chasis Fan Speed



Kasa fanı varsa ve anakarta ilgili bağlantı sağlanmışsa fan dönüş hızını söyler (devir/dakika)



Cpu Fan Speed



İşlemci üzerinde fan varsa ve anakarta ilgili bağlantı sağlanmışsa fan dönüş hızını söyler (devir/dakika)



Power Suply Fan Speed



Güç kaynağının fan dönüş hızını söyler (devir/dakika).



CPU Temperature



Bazı anakartlar üzerinde ısı sensörlerinin bağlanabileceği bir jumper bulunur. Isı sensörünün ısı ölçme ucu ise işlemciye yapıştırılır. Soket türü bazı anakartlarda ise sensör anakart ile bütünleşik halde işlemcinin altında yer alır. Bu durumlarda burada işlemci ısısı bildirilir. 70 santigrat derecenin üzerine çıkarsa sistemin açılması önlenir; ancak işlemcinin sağlıklı çalışma ısısı 40-45 derecenin üzerine fazla çıkmamalıdır.



MB Temperature



Kasa içindeki ortalama ısıyı gösterir.



Voltage Monitor



Voltaj regülatörünün anakartın çeşitli bölümlerindeki aygıtlara gönderdiği voltaj değerlerini gösterir.



5. PNP/PCI CONFİURATİON



Tak çalıştır desteği ve PCI veri yolları ile ilgili ayarlar burada yer alır.



PNP OS Installed



Tak çalıştır destekli bir işletim sistemi kullanıyorsanız (örneğin Windows 9x) bu seçeneği “Yes” konumuna getirmelisiniz.



Slot 1 ile x IRQ



Buradaki seçenekler anakartınızdaki PCI yuvalarının hangi IRQ’yu kullanacağını belirler.



PCI Latency Timer



Anakartın Maksimum PCI performansını belirler. Default değeri 32 PCI Clock’tur. Sisteminizde ISA kart yoksa 64’e kadar güvenli şekilde yükseltilebilir. Çok yeni bazı anakartlarda ISA yuvası yoktur veya BIOS’taki ilave bir seçenekle ISA yuvası (veya ISA Bridge) devreden çıkarılabilir. (Disabled yapılabilir) Bu gibi durumlarda PCI latency timer 128’e kadar çıkartılabilir. Bazı uzmanlar bunun sistem performansını %5 ile %10 katkıda bulunduğunu ileri sürmektedir.



IRQ xx used by ISA



Her bir IRQ’nun bir ISA kartı tarafından kullanılıp kullanılmadığını belirler. ICU, “ISA konfigürasyon aracı” anlamına gelir ve bir yazılım ile ISA kartın kullanacağı ayarı belirler. ISA kartınız yoksa her birinde bu ayar No/ICU yapılmalıdır. Bir ISA kartla birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapılmalıdır. ISA kart özel olarak belirli bir IRQ gerektiriyorsa, o IRQ’nun karşısındaki seçenek yes yapılmalıdır.







DMA x Used By ISA



Aynı yukarıdaki gibi bir ISA kart için ayrılan DMA kanalı belirlenir. ISA kartınız yoksa her birinde bu ayar No/ICU yapılmalıdır. Bir ISA kartla birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapılmalıdır. ISA kart özel olarak belirli bir DMA gerektiriyorsa, ilgili DMA ayarının karşısındaki seçenek yes yapılmalıdır.



ISA MEM Block Base



ISA kartların taban adresini ve blok büyüklüğünü belirlemek içindir. ISA kartınız yoksa bu ayar her birinde No/ICU yapılmalıdır. Bir ISA kart ile birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapılmalıdır. Sisteminizde birden fazla ISA kart varsa ve belirli bir blok boyutu gerektiriyorsa bu seçenek 8, 16, 36 veya 64K yapılabilir.



SYMBIOS SCSI BIOS



Enabled seçeneği varsa anakart üzerinde SCSI BIOS’u aktif hale geçirir. SCSI aygıt kullanmıyorsanız disabled yapılmalıdır.



USB IRQ



USB kanalları için IRQ atar. Enabled yapılmalıdır, aksi halde USB veri yolu ve USB aygıtları çalışmaz.



VGA BIOS Sequence



Sisteminizde hem PCI hem AGP, iki ekran kartı varsa hangisinin ana kart olacağını belirler. AGP/PCI seçeneği AGP karta öncelik verir; PCI/AGP seçeneği PCI karta öncelik tanır.



6. LOAD SETUP DEFAULTS



Setup defaults sisteminizin en yüksek performansta çalışmasını sağlayan ayarlardır.



7. LOAD BIOS DEFAULTS



BIOS defaults sorun giderme ayarlarını yüklemenizi sağlar. Optimum ayarlarla değil de sisteminizin sorununu gidermek için minimum ayarlarla BIOS’unuzun çalışmasını sağlar.



8. INTEGRATED PERİPHERALS



Bu menüde anakartınızın üzerinde bulunan aygıtların ve portların adreslerini ve diğer donanımların ayarlarını değiştirebilirsiniz.



Onboard FDC Controller



Disket sürücü ayrı bir denetçi karta bağlanabilir ama günümüzde tüm anakartlar üzerinde disket sürücüsü denetçisi olduğundan bu seçenek enabled bırakılmalıdır.



Onboard ****** Port 1



1 numaralı seri port için bellek adresini ve IRQ değerini belirler. Default değer 3F8H/IRQ4’tür. Bazı dahili modemler bu ayarın disabled olarak tutulmasını gerektirebilir.



Onboard ****** Port 2



2 numaralı seri port için bellek adresini ve IRQ değerini belirler. Default değer 2F8H/IRQ3’tür. Bazı dahili modemler bu ayarın Disabled olarak tutulmasını gerektirebilir.



Onboard Parallel Port



Paralel port çalışma modunu belirler. “Normal”, tek yönlü normal çalışma modudur. “EPP” maksimum hızda çift yönlü çalışma modudur. “ECP” paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir. “ECP+EPP” normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir. Paralel porta bağladığınız aygıtın özelliğine göre bu seçeneklerden birini seçebilirsiniz.



ECP DMA Select



Paralel Portta ECP veya ECP+EPP ayarını kullanan aygıtlar bir DMA kanalı gerektirebilir. 1 veya 3 numaralı DMA kanalı seçilebilir veya Disabled olarak bırakılabilir.



UART2 Use Infrared



Anakartınızda kızılötesi ışınlarla çalışan kablosuz aygıtları destekleme özelliği var ise normalde bir seri portu destekleyen UART2 yongası Enabled seçeneği ile bu özelliğe ayarlanır. Tabii bu durumda COM2 portu devreden çıkar. Kızılötesi aygıt kullanmıyorsa bu ayar disabled olarak bırakılmalıdır.



Onboard PCI IDE Enable



Birinci veya ikini IDE kanalının ya da her ikisini de bu seçeneklerle aktif duruma getirebilir. SCSI disk kullanıyorsanız Disabled yapabilirsiniz.



IDE UltraDMA Mode



UDMA özelliğine sahip bir IDE cihazı kullanıldığında IDE’nin UDMA özelliğinin aktif olmasını sağlar. Bu ayarın Auto bırakılmasında fayda vardır. Çünkü UDMA özelliği olmayan daha yavaş diskler için bu özellik otomatik olarak disabled yapılır.



IDE 0/1 Master/Slave PIO Mode



Bu seçenekler 0 ve 1 numaralı IDE kanallarında master ve slave aygıtları için PIO modu belirlenir. Auto bırakılmalıdır. Böylece anakart bu IDE aygıtların PIO modlarını otomatik olarak belirler.



9. USER PASSWORD



Sisteme erişmek için kullanılacak şifreyi belirlemek için kullanılır.



10. SUPERVİSOR PASSWORD



Setup’a ulaşmak için kullanılacak şifreyi belirlemek amacı ile kullanılır.



11. IDE AUTODETECTİON



Sabit diskinizi taktıktan sonra eski sistemlerde silindir sayısı, kafa ve sektör sayısı gibi sabit disk tanımlamalarını sabit disk bilgi bölümünün ilgili yerlerine girmek için bilmek zorundaydınız. CMOS silindiğinde ve bu tanımlamaları unuttuğunuzda bu büyük bir problemdi. Ama şimdi bu seçeneği sabit diskin tipini ve tanımlamalarını otomatik tespit etmek için kullanabilirsiniz ve BIOS otomatik olarak sabit diskle ilgili bilgileri tespit eder ve Standart CMOS setuptaki Sabit diskle ile ilgili yerlere yerleştirir.



12. SAVE & EXİT SETUP



Bütün seçtiklerinizi CMOS’a kaydetmek ve setuptan çıkıp sistemi yeniden başlatmak amacı ile kullanılır.



13. QUİT WİTHOUT SAVİNG



Bütün seçtiklerinizi CMOS’a kaydetmek istemediğiniz de kullanacağınız seçenektir.