kosucu av kopeklerı

Bilinen en eski setter ırklarından biridir ve orijini İrlanda' dır.Yumuşak huylu eve ve çocuklara kolaylıkla uyum sağlayabilen bir karakteri vardır. Etkileyici dış görünümü onun av meralarından uzaklaşıp bir show köpeği olmasındaki en büyük etkendir. Çevremizde gördüğümüz İrlanda seterlerinin hemen hepsi asırlar öncesinden gelen içgüdüsel av yeteneklerini ve av zekalarını yitirmişlerdir. Ancak İrlanda ve İskoçya'da halen av yapabilen İrlanda setterleri üretilmektedir. İrlanda setterlerinin maruz kaldığı show çılgınlığından kurtulan çoğu köpekte red&white setter denilen vücüdundaki beyaz paftaların show standartlarına uymaması yüzünden showlara kabul edilmemişler ve bunun sonucunda da halen av güdülerini koruyabilmişlerdir.

İrlanda setteri kendisinden daha centilmen olan komşusu İngiliz setterinden çok daha sert ve dayanıklı bir köpektir ancak en büyük zaafı çoğu İrlanda setterinin fermasız oluşu yada ferma sırasında fazla sabırlı olamamasıdır.

(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Welsh Springer Spaniel anavatanı tam olarak bilinmeyen , spaniel ırkları arasında en eski tarihi olan ırktır. Geçmişi milattan sonra 7000 yıllarına kadar geriler. Amerikan Kennel Kulübü tarafından ilk kabulü 1906 yılında gerçekleşmiştir. Welsh Springer Spaniel çok enerjik, kuzeni olan İngiliz springer' dan daha sağlam yapılı daha aklı başında ve olgun karakterli ancak duygusal açıdan hassas ve sert eğitime karşı ters tepki veren bir köpektir. İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerinde İngiliz springer'lar kadar olmasa da avda kullanılırlar.

Sık yapılı , su ve soğuk geçirmeyen tüy karakteri Welshlerin çalılık ve sulak ortamlarda İngiliz kuzenlerinden çok daha iyi çalışmasına olanak verir. Erişkin erkeler 35-38 cm yüksekliğinde ve 20-25 kg ağırlığındadırlar. Tüy rengi sadece kızıl ve beyazdır. Eve ve çocuklarla uyumlu sıcak kanlı ve avcıya yakın çalışan bir köpektir. Öncelikle fermasız olduğundan dolayı ülkemizde ki av stiline uymaz ve dolayısı ile meralarda görülmeyen bir ırktır.

Anavatanı İrlanda' dır. Popüler bir ırk olan İrlanda Su Spanieli' nin 11. yüzyıllarda ismi Shannon spaniel ve Rat-tail (fare kuyruk) spanieldir. İrlanda su spanieli alnındaki kıvırcık tüy yumağından ve aşırı enerjik bir yapıya sahip olmasında dolayı spaniellierin palyaçosu olarak da tanınır. Çok zekidir ve bazen sahip olduğu enerjiyi kendisi de kontrol edemez, her an ve her saniye oyuna hazırdır. İrlanda Su Spanieli sahip olduğu su geçirmez tüy yapısından dolayı daha çok sulak arazilerde kullanılır. Amerikan Kennel Kulübü İrlanda Su Spanielini 1877 yılında bünyesine kabul etmiştir. Ayrıca İrlanda Su Spanieli AKC' nin vücudu köpeklere karşı alerjik reaksiyon gösteren insanlara tavsiye ettiği tek ırktır.

Dış görünüm itibariyle çok hareketli ve dengeli bir vücudu,çift tüy yapısı vardır. İrlanda Su Spanielleri , spaniel ırkları arasında en zeki olan türdür. Tüy rengi ''Liver'' denilen kızılımsı kahve-ciğer rengidir.Renkte yaşlanmadan dolayı grileşme kabul edilir ancak herhangi bir beyazlık hatadır. Erişkin erkeler 45-55 cm yüksekliğinde ve 30-35 kg ağırlığındadırlar. İrlanda Su Spanieli ülkemizde bilinmeyen ve avda kullanılmayan bir ırktır

(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Clumber Spanielin orijini ve nasıl ortaya çıktığı hakkında birden çok teori vardır. Bunlardan ilki 17.yy ın ortalarında Fransız bir asilzade ve toprak sahibi olan Dük de Noailles' in Fransız ayaklanmasından kurtulamayacağını düşünüp kendi çiftliğinde yetiştirdiği tüm Clumberları İngilitere' de yaşayan arkadaşı Newcastle' nin II. Düküne vermesidir. Bu Clumber Spanieller daha sonra Sherwood ormanında Clumber parkındaki bir çiftlikte yetiştirilmeye devam etmişlerdir.

Clumber Spanielin çok net olmamakla beraber tahmini ataları basset hound, ilk avrupa spanielleri ve nesli kaybolmuş alp spanielidir. İz takibinde ve aportta iyi fermasız bu ırk ülkemizde hiç yoktur ve meralarda görülmez.

(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Spanielin adından da anlaşılacağı gibi anavatanı İspanya'dır. İngiltere ve Avrupa' ya Romalı lejyonerler tarafından sokulmuşlardır. Springer' ın Türkçe karşılığı fırlatmak demektir. Springer Spaniel diğer tüm Spaniel ırkları gibi (Epaugneol Breton yani Britanny Spaniel hariç) fermasız parlatıcı (flusher) veya isminden de anlaşılacağı gibi fırlatıcı bir ırktır.

Field spaniel, ingiliz cocker spaniel ve springer spaniel birleriyle çok fazla melezlenmiş ırklardır, dolayısıyla sadece vücut ölçülerine, kilolarına ve renklerine göre isim değiştirirler.13 kilogramın altında ve düz kahve renkli olanlarına cocker, 13-15 kilogram siyah beyaz olanlarına springer spaniel ve 15 kilogramdan büyük ve siyah beyaz olanlarına field spaniel denir. Meralarda daha sık kullanılan ,av güdüleri daha gelişmiş olan ırklar springer spaniel ve field spanieldir.

Çok enerjik ufak boylarıyla orman ve açık arazilerde çok iyi çalışan sudan ve soğuktan etkilenmeyen spanieller en çok Amerika ve İngiltere' de kullanılırlar. Avın yakınlarda olduğunu ferma vermeden vücut dilleriyle belirtirler. Fermasız oluşu yüzünden ülkemizde pek rağbet görmezler.

(Av Tutkusu Dergisi - 2000

Bu ırk Gordon' un 4. Dük'ü Alexandar tarafından bulunmuş ve geliştirilmiştir. O tarihlerde ırkın bu kadar popüler olmasının nedeni İngilizlerin gelenekselleşmiş atmacayla yapılan avlarında köpeğin atmacayla çok uyumlu çalışması ve en önemlisi hemen hemen hiç boş ferma vermemesiydi. Günümüzde bile Gordon setterler yırtıcı kuşlarla yapılan avlarda kullanılmaktadır.

Gordon setterler genel olarak ağır, tüm gün sürecek bir ava katlanabilecek güçte olmayan köpeklerdir ve eğitimleri zordur. Irkın genetik geçmişinde ve tanımlamalarında bazen bu ırkın atalarından birinin Border Koliler olduğu söylenir ama bu tamamen yanlıştır.

Irkın ataları çeşitli (17.ve 18.yüzyıllarda yani fermelı av köpeklerinin İngiltere'de popüler oldu yıllarda hemen hemen her bölgenin,her toprak sahibinin kendi ırkını geliştirebilmek gibi bir arayışı ve bu kişilerin arasında oluşmuş müthiş bir rekabet vardı) İngiliz ve İrlanda setterlerinden oluşmuş bir genetik havuz ürünüdür. İngiltere' de ve Dünyada tüm black&tan denilen setter türleri Gordon olarak kabul görmüştür. Çok ender olamakla beraber tricolor Gordonlarda mevcuttur. Sir Edward Laverack 1872 yılında yazdığı kitabında Gordon setterleri şöyle tanımlıyor.

'Gereğinden fazla büyük kafası olan, gereğinden fazla ağır ve yavaş olan, zor eğitilebilen köpekler'.
(Av Tutkusu Dergisi - 2000

Boyundan büyük işleri başaran bu ırkın anavatanı Fransa'dır. Dünya üzerindeki en küçük fermalı av köpeğidir. Spaniel sınıfı içerisindeki tek fermalı köpek olan Breton çok hassas burunlu, sahibiyle mera içerisinde yakın çalışmayı seven,sıcak kanlı, aile ortamına uyumlu çok süratli bir köpektir. Breton hem spanielin süratine hem de setterin ferma kabiliyetine sahiptir.

Bretonun hikayesi 19. Yüzyılın ortalarına kadar uzar. Fransa'ya çulluk avı için giden İngiliz centilmenler yanlarında giderken Setterlerinide götürmüşler ve gelecek sezona tekrar geliriz diye köpeklerini Fransa' daki mera sahiplerine bırakıp dönmüşlerdir. Bu köpeklerden bazıları o bölgede popüler bir ırk olan French spaniellerle çiftleşmiş ve zaman içerisinde Epaugneol Bretonlar ortaya çıkmıştır. Bretonun atası olan Fransız spanilleri ''les fougueux'' yüksek ruhlu köpek adıyla tanınan kısa kuyruklu, ufak, siyah beyaz, çok çalışkan ve sadece çantayı doldurmak için çalışan köpeklerdi. İngiliz setterleriyle bu köpeğin melezi olan Breton her iki ırkında en iyi özelliklerini almıştır. İlk Breton kulübü 1907 yılında Fransa'da kurulmuştur. Avrupa' da bu kadar popüler olmasıyla Amerikalıların da ilgisini çeken Breton bu ül***e de girmiş ve çirkin Amerikan elinin değmesiyle (Amerika'lı yetiştiricilerin, üzerinde uğraş verilmiş ve mükemmelleştirilmiş ırkları bozmak gibi bir yetenekleri vardır) Britanny spaniel adını almıştır. Oysa ki Britanny Spaniel Epaugneol Bretonun sadece kuzenidir.

Bretonun Fransız Breton kulübü tarafından kabul gören renkleri 3 renkte dahil olmak koşuyla siyah, beyaz, liver, portakal ve sarının kombinasyonlarıdır.Yerden yüksekliği 28-35 cm, ağırlığı ise 14-20 kg arasında değişir. Epagneul Breton kolay eğitilebilir bir köpektir ve bazı diğer ırklara uygulanan sert ve otoriter yaklaşımlar bu ırkın yumuşak psikolojik yapısına uygun değildir.
(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Tüm fermalı av köpeği ırkları arasında İngiliz Setterinin yeri her zaman ayrı tutulmuştur. Hem dış görünümüyle hem de av da ki inanılmaz yetenekleriyle İngiliz Setteri günümüzün en popüler fermalı ırkları arasındadır.

İngiliz setteri isminde ingilizlik olsa da aslında diğer pek çok fermalı ırklar gibi İspanya kökenli bir köpektir. Daha doğru bir tanımla İngiliz Setteri ferma veren bir Spaniel'dir. İngiltere'de ferma verebilen ilk köpek hakkında ki bilgiler Dr. Johannes Caius' un 1576 yılında yazdığı Canibus Britanicus adlı kitapta mevcuttur ancak bu tarihten daha önce böyle bir bilgiye ulaşılmamıştır. Kitapta bulunan bilgilere göre İngiltere'ye ilk kez giren ve ferma yeteneği olmayan Spanieller, ağ ile kuş yakalamada kullanıldılar ancak ferma vermedikleri için randıman alınamadı ve bu köpeklere ferma iç güdüsü aşılanılmaya çalışıldı,işte bu ferma verme yetisine zamanla sahip olan Spanieller günümüzün çağdaş İngiliz setterlerinin, Laverack setterlerin ve Llewellin setterlerin atalarıdır.

Son aldığı şekille İngiliz setteri İngiltere' nin en eski fermalı av köpeklerinden biri olmuştur.1873 yılında The Kennel Club ilk kez kurulduğunda tüm multicolor setterler İngiliz Setter olarak nitelendirilmişlerdir.

İngiliz setteri, kolay eğitilebilen,sıcak kanlı ve insanla çalışmaya yatkın,fazla bir eğitim verilmese de sahip olduğu iç güdülerle hemen ava giren,süratli ve dayanıklı,hem sıcakta hem de soğukta yorulmadan ve en önemlisi standart bir sürati tutturarak av yapabilen, havadan kullandığı keskin bir burnu olan ve fermada çok sabırlı bir köpektir. İşte bu özellikleri İngiliz Setterini dünyanın en çok sevilen fermalı av köpeği yapmıştır. İngiliz Setteri özellikle çulluk avı gibi ormanlık bölgelerde yapılan avlarda bulunduğu ortamla en iyi örtüşen adeta ormana yakışan bir köpektir ve bu söz fazla iddialı da olsa dünyanın en iyi çulluk köpeğidir.

İngiliz setteri ülkemizde fazla doğru olmamakla beraber Laverack Setter olarak da anılır.Edward Laverack 1877 yılında 79 yaşında ölmüş ve tüm hayatını daha iyi av yapan İngiliz setterlerini yaratmaya ve yetiştirmeye adamış bir avcıdır.

İngiliz setteri , İngiliz puanteri kadar aristokrat ve soylu bir görünüme sahip olmasa da son derece sevimli,alımlı ,hareketli ve insana yakın bir köpektir.

İngiliz setteri, kafadan aşağı pafta olmamak koşulu ile portakal - beyaz, siyah beyaz, kahve-beyaz (Puanterlerde bu renk liver olarak geçer), ve 3 renk olabilir. İngiliz setterinde vücüt renk dağılımı çoklukla lekeli veya paftalı kulaklar ve kafadan aşağıya dağılmış çiller şeklindedir. Bu çillerin uzun ipeksi tüylerin arasında yoğunlaşması ve mermerimsi ve hareli bir renk alması, siyah renk hakim köpeklerin ''blue belton'' sarı renk hakim köpeklerin ''orange belton'' ismini almasına sebep olur ki bu renk tarzı İngiliz setterler arasında en çok beğenilen renktir.İngiliz setterine ait standartlar biribirini pek tutmaz çünkü show tipi bir setterler field yani av ve mera tipi bir setter arasında gözle görünür farklar vardır.Ancak genel olarak erişkin bir Setter 35-45 cm yüksekliğinde ve 25-35 kg ağırlığındadır. Ülkemizde özellikle Marmara ve Trakya bölgelerinde avda en fazla kullanılan ve avcılar arasında en popüler olan köpek İngiliz setteridir.
(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Anavatanı Macaristan olan Vizsla , Macar puanteri olarakta bilinir. En eski puanter ırklarından biridir. Fermada sabırlı , soğuk ve sıcağa dayanıklı, iyi kokusu ve aportu olan zeki , hırslı ve insanla çalışmaya uyumlu köpeklerdir.

Avrupa ve Amerika' da çok popülerdirler. Ülkemizde enderde olsa meralarda rastlanabilen bir ırktır. I. Dünya Savaşı sonunda Alman işgalinden çıkan Macaristan' da sadece 6 tane Vizsla kalmıştı. Ancak duyarlı bir avcı ve köpek yetiştiricisi tarafından korunup tekrar kazanılan bu ırkın bugün yüzlerce kulübü vardır. Sarımsı , bazen de mavi gözleriyle, kısa sert açık kahve tek renk tüyleri ve kıvrak yapısıyla hemen dikkat çeken fermalı bir av köpeğidir.
(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Fransız Brakı adından da anlaşılacağı gibi Fransız orijinli çok eski bir ırktır. Köpeğin tarihi 17.yüzyıla kadar dayanmaktadır. Fransız Brakı yumuşak karakterli ve kolay eğitilebilen çok zeki ve hırslı bir ırktır.Avda son derece süratli ve gözüpek olan Fransız Brakları susuzluğa,sıcağa ve kuraklığa karşı çok dayanıklıdırlar. Fransız Brakının eğitiminde dikkat edilecek en önemli husus köpeğe fazla sert davranılmaması gerektiğidir. Algılama kabiliyeti yüksek olan bu ırka, ondan ne istediğinizi anlatabilmeniz yeterli olacaktır. Irkın yaratıcıları olan eski Fransız yetiştiriciler Fransız Brakı' nı merada uçan köpek olarak tanımlarlar. Fransız Brakının küçük ve büyük olmak üzere 2 tipi vardır. Her 2 türünde karakterleri birbirlerinin aynıdır ancak ufak olan türü çok daha süratlidir. Fransız Brakı fermada sabırlıdır ancak kokuda sabit kalan bir köpek değildir, yürüyen kuşu arayı açmadan kokuyu tazeleyerek uçurmadan takip eder.Meranın durumuna göre hem yerden hem de havadan koku kabiliyeti vardır. Fransız Brakının merada çalışmasını seyretmek çok zevklidir.Çok hareketli bir köpek olduğundan ev içinde beslemeye pek uygun değildirler. Kısaca özetlemek gerekirse Fransız Brakı dayanıklı av güdüleri çok gelişmiş süratli bir av köpeğidir.

Daha büyük tipi olan Gascogne Fransız Brakı 45-50 cm yüksekliğinde ve 30-35 kg ağırlığında, ufak olan Pyrenees Fransız Brakı ise 38-43 cm yüksekliğinde ve 20-25 kg ağırlığındadır. Her iki türünde renk çeşitliliği aynıdır. Düzbeyaz-kahverengi, kırçıllı beyaz-kahverengi ve ender olarakta kestane renkleri mevcuttur. Ülkemiz meralarında pek rastlanmamakla beraber çok meraklı ve türün kabiliyetlerini bilen az sayıda avcı tarafından Fransa' dan direkt ithal etmek suretiyle getirtilmiş Fransız Brakları mevcuttur.

(Av Tutkusu Dergisi - 2000)

Anavatanı İtalya olan 2 fermalı av köpeği ırkından biridir.Kuzeni olan İtalyan Spinoneden daha kısa tüylü ve daha ufak yapıdadır. İtalyan Brakı yani İtalyan Puanteri merada yavaş ancak emin adımlarla , ahenkli arayan bir köpektir. İtalya' nın Güneyi' ne özgü bir köpektir ve daha çok keklik avında kullanılır. Rönesans zamanında soylular tarafından çok revaçta olan kuş avında kullanılırlardı. İtalya'nın güneyinde söz sahibi olan Gonzaga ve Medici aileleri tarafından yetiştirilmişlerdir ve tüm fermalı köpek ırkları gibi artık kayıp bir ırk olan İspanyol Puanteri ile yakın akrabalıkları vardır.

İtalyan puanterinin 2 versiyonu vardır.Portakal-beyaz renk yapısına sahip olan Piedmont orijinli ve kahve rengi -beyaz renk yapısına sahip olan Lombardy orijinlidir. Lombardy orijinli olanları daha ufak yapıdadırlar ve dağlık araziye daha fazla uyum gösterirler. 19 Subat 1949 yılında İtalyan Kennel Club tarafından secerelendirilmişler akabinde AKC ve FCI tarafından kabul edilmişlerdir.Erişkin erkekleri 35-42 cm yüksekliğinde ve 30-35 kg ağırlığındadırlar.Yumuşak başlı,yüksek av hırsına sahip bu köpek merada ağır kaldığı için hız merakı İtalyanlar tarafından pek kullanılmasalar da halen ülkemiz haricinde ki meralarda ender de olsa rastlanmaktadır.

(Av Tutkusu Dergisi - 2000