14. yüzyýlda Avrupa'yý yýkan veba salgýnýna yol açan bakterinin DNA kodlarý çözüldü. Araþtýrmaya göre, veba türlerinin hepsi, Orta Çað'da ortaya çýkan bu bakterinin doðrudan akrabasý.

Orta Çað'da Ýngiltere dahil Avrupa'yý kasýp kavuran veba salgýný 1347-1351 yýllarý arasýnda toplam 50 milyona yakýn insaný öldürdü. Kara Ölüm diye anýlan salgýnýn bazý kurbanlarý Londra'da eski bir mezarlýkta yatýyor.
Araþtýrmacýlar, buradaki cesetlerin diþlerinden elde ettikleri kalýntýlarý inceleyerek, 14'üncü yüzyýla bir kabus çöken vebanýn DNA kodunu çözmeyi baþardýklarýný açýkladýlar. Ayrýntýlarý Nature dergisinde yayýmlanan araþtýrmada, veba hastalýðýna yol açan bakterinin 14'üncü yüzyýldaki atasýnýn deþifre edildiði belirtiliyor.
Yersinia pestis adlý bakteri, insanoðlunun tarihte karþý karþýya geldiði en azýlý düþmanlarýndan biri olarak biliniyor. Pirelerle yayýlan bakteri, çok kýsa bir süre zarfýnda Avrupa nüfusunu katletmiþti. Araþtýrma ekibinin üyelerinden Profesör Johannes Krause, ''Þu an varolan veba türlerinin hepsi, Orta Çað'da ortaya çýkan bu bakterinin doðrudan akrabasý.'' diyor.
SALGINLAR TARÝHÝ
Almanya'nýn Tubingen Üniversitesi'nde görevli olan Prof. Krause, 14'üncü yüzyýldan önce de büyük veba salgýnlarýyla karþýlaþýldýðýný hatýrlatýyor. Örneðin 6'ýncý yüzyýlda ortaya çýkan ve günümüz Ýstanbul'u dahil Bizans Ýmparatorluðu topraklarýný etkisi altýna alan Justinian Vebasý'nýn 100 milyon dolayýnda kiþinin ölümüne yol açtýðý tahmin ediliyor.
Fakat Prof. Krause, modern çaðýn veba türleri ile 6'ýncý yüzyýldaki salgýn arasýnda genetik bir bað görmediklerini söylüyor. Justinian Vebasý, Yersinia pestis'in tamamen ortadan kalkmýþ bir türevinden kaynaklanmýþ olabilir.
Prof. Krause, ''Ya da Bizans'ýn üzerine çöken bu salgýna henüz keþfetmediðimiz bambaþka bir patojen yol açmýþtý.'' diyor.
Günümüzde vebadan ölenlerin dünya çapýnda sayýsý 2000 kiþi ile sýnýrlý.14'üncü yüzyýldan günümüze deðin varlýðýný koruduðu anlaþýlan bakteri, artýk Orta Çað'daki kadar ürkütücü bir tehdit oluþturmuyor.
Araþtýrma ekibinin bir diðer üyesi olan Dr. Hendrik Poinar, Orta Çað'daki vebanýn büyük bir salgýna dönüþmesinde muhtlelif etmenlerin rolü olabileceðini söylüyor. Yersinia pestis, belki ayný dönemde baþka bulaþýcý patojenlerle beraber hareket ettiði için o kadar öldürücü olmuþtu.
DÝÞLERÝN SIRRI
Dr. Poinar, 14'üncü yüzyýlýn ortalarýnda iklimin hýzla soðuduðuna dair veriler bulunduðunu ve bu faktörün de Kara Ölüm'ün etkisini artýrmýþ olabileceðini düþünüyor.
Araþtýrmada Orta Çað'da ölmüþ veba kurbanlarýnýn diþlerinin içinde hapsolmuþ kan ve biyolojik doku kalýntýsýndan faydalanýldý. Ekip, insan ve mantar DNA'sýný eleyerek, veba mikrobunun genlerini bulmayý baþardýklarýný söylüyor.
Araþtýrmacýlar, ayný yöntemi kullanarak eski çaðlarýn diðer hastalýklarýný da genetik düzeyde anlamayý planlýyor.


BBC Türkçe