Bursa Taþ Ocaklarý




Bursa’nýn Ýznik ilçesinin kuzeydoðusunda bir takým taþ ocaklarý bulunmaktadýr. Bunlar, antik çaðlardan itibaren kentteki yapýlanmalarýn taþ gereksinimlerini karþýlamýþlardýr. Günümüzde de bunlarýn çevresindeki taþ ocaklarý iþletilmektedir.


Deliktaþ Taþ Ocaðý (Ýznik)


Ýznik'in 3,5 km. kuzeybatýsýndaki sýrtlarda bulunan taþ ocaklarýndan, Roma döneminden günümüze kadar yararlanýlmýþtýr. Bu ocaklarýn en büyüklerinden biri de Deliktaþ Taþ Ocaðý’dýr. Bu ocak antik çaðýn taþ iþletmeciliðinin izlerini taþýmaktadýr. Buradan çýkarýlan taþlar, Roma döneminde Ýznik’te yapýlan mabetlerin, tiyatronun, formun, agoranýn ve gymnasiumun yapýmýnda kullanýlmýþtýr. Ýznik’te kazýsý yapýlan antik bölgelerde ortaya çýkarýlan yivli sütunlar, arþitravlar, friz parçalarý, steller ve sütun baþlýklarý bu ocaktan çýkarýlan taþlarla yapýlmýþtýr. Buradaki kayalar üzerinde antik çað iþçilerinin keskileri ile kestikleri taþlarýn izleri bugün de görülebilmektedir.


Deliktaþ Taþ Ocaðýndan çýkarýlan taþlar halk arasýnda adý mermer veya gigmer olarak adlandýrýlmaktadýr. Bunlar koyu gri - mavi renklidir. Bir kýsmýnda kirli beyaz damarlar görülmektedir. Bu ocaktaki taþlar orta ve yüksek derecede metamorfize geçirmiþtir. Bunlara rekristalize kalker, yarý mermer denilmektedir.


Taþ ocaðýnýn bulunduðu yer 20 m. yüksekliðinde, 50 m. geniþliðinde bir alana yayýlmýþtýr. Karayollarýnýn Yol Su Elektrik Ýþletmesince buradan taþ ve toprak çekmesinden ötürü bazý bölümler çukurlaþmýþtýr.


Sarýkaya Taþ Ocaðý (Ýznik)


Ýznik’in 4 km. kuzeybatýsýndaki yüksek kayalýklarda Sarýkaya Taþ Ocaðý bulunmaktadýr. Buradaki ocaktan çýkarýlan taþlarýn sarý renkli, beyaz damarlý oluþundan ötürü de bu ocaða Sarýkaya ismi verilmiþtir.


Roma ve Bizans döneminde kullanýlan bu ocaktan çýkarýlan taþlarla kentteki bir çok yapýnýn taþ gereksinimi saðlanmýþtýr. Bu ocak uzun süre kullanýlmýþ ve taþlar üzerinde de taþçý ustalarýnýn çalýþmalarýný gösteren izler bulunmaktadýr. Bu ocaktan çýkarýlan taþlar rekristalize kalkerdir. Ýçlerinden bazý damarlarýn kristalize olduklarý görülmektedir.


Ocaðýn çevresinde bulunan basit mezarlarýn antik çaðda kazaya uðrayan taþ iþçilerine ait olduðu sanýlmaktadýr.


Ýnikli Taþ Ocaðý (Ýznik)


Ýznik’e 11 km. uzaklýktaki Elbeyli kasabasýnýn kuzeyindeki ormanlýk alanda MS.II.yüzyýlda kullanýlmýþ, biri büyük diðeride küçük olmak üzere iki taþ ocaðý bulunmaktadýr. Bu ocaklar sonraki yýllarda tahrip olmuþtur. Bu ocaktan çýkarýlan taþlar rekristalize kalker dolimitik beyaz renkli bloklardan oluþmaktadýr.


Romalýlar bu ocaðýn 100 m. uzunluðunda, 26 m. eninde ve 18,50 m. yüksekliðindeki bölümünü çalýþtýrmýþlardýr.


Buradan çýkarýlýp Ýznik'te kullanýlan taþlarýn; yan mermer niteliði taþýmasý, damarsýz oluþu ve blok halinde kesilebilmelerinden ötürü bu ocaðý Romalýlar tercih etmiþlerdir. MS.II.yüzyýlda yapýlan tiyatronun þeref localarý buradan çýkarýlan taþlarla yapýlmýþtýr. Tiyatrodan sökülüp, Lefke Kapý'nýn iç kapýsýnda kullanýlan dokuz adet oturma kademesi günümüzde de görülebilmektedir.


Günümüzde bu ocak içerisinde antik çaða ait keski izleri ve bloklarýn alýndýðý yerler görülmektedir.


Ömerli Taþ Ocaðý (Ýznik)


Ýznik’in 10 km. kuzeyindeki Ömerli Köyü yakýnýnda irili ufaklý 13 taþ ocaðý bulunmaktadýr.

Roma ve Bizans dönemlerinde iþletilmiþ olan bu ocaklardan günümüzde de yararlanýlmaktadýr.


Bu ocaklardan çýkarýlan taþlar yüksek derecede metamorfize olmuþ, ve rekristalize kalker niteliðindedir. Ayný zamanda bu ocaktan çýkarýlan taþlar, Ýnikli Taþ Ocaðýndan çýkarýlan beyaz renkli taþlarýn sarý damarlý olanlarýdýr. Roma ve Bizans dönemlerinde yapýlan yapýlarda bu taþlar kullanýlmýþtýr. Ayrýca yöredeki lahit teknesi, kapaklarý, sütunlar, sütun baþlýklarý, mezar stelleri, arþitravlar ve plasterler de yine bu ocaktan çýkarýlan taþlardan yapýlmýþtýr.