Ankara - Atatürkün Mekaný Müze Köþ k

Ankara'nýn Çankaya köyünde tahminen 1800'lü yýllarýn sonlarýnda yapýlan bir baðevinin inþa edilirken tarihe tanýklýk edeceði, ülkenin kaderini deð iþtiren dünya çapýnda bir lidere konut olarak hizmet vereceði kimin aklýna gelirdi?



Ankara'ya geldiði 27 Aralýk 1919 tarihinden 1921 yýlýna kadar önce Ziraat Okulunda, TBMM Baþkanlýðýna seçilmesinden sonra da Ýstasyondaki taþ binada ikamet eden Atatürk, 1921 yýlýnýn Haziran ayýnda Çankaya'daki bað evine yerleþti. Bugün Müze Köþkü'nün giriþinde, Atatürk'ün 56 yýllýk ömründe en uzun süre ile yaþadýðý ikametgâh olma özelliðini de taþýyan bina ile ilgili þu satýrlarý görürüsünüz:



" Eski bir bað evidir. Ankaralý Bulgurluzade Mehmet ve Rýfat Beyler tarafýndan satýn alýnmýþ olup, 1921 yýlý baþlarýnda Ankara Müftüsü Hoca Rýfat Börekçi'nin önderlið inde Ankara halký adýna Atatürk'e armaðan edilmiþtir. Atatürk tarafýndan ordu namýna devir ve ferað edilmesi üzerine 'Ordu Köþkü' adýný alan bina, ilk haliyle alt kat holünde mermer bir havuzu bulunan iki katlý bir yapýdýr. 1921 yýlý Haziran ayý baþlarýnda Atatürk Ankara Garý'nda ikamet etmekte olduðu konuttan bu K? ?þk'e küçük bir onarýmdan sonra taþýnmýþlardýr.



1924 yý lýnda Mimar Mehmet Vedat Bey tarafýndan Köþk'e ilaveler yapýlarak bugünkü þekline getirilmiþtir.



Bu ilaveler ön taraftaki camekânlý giriþ arkada ise uzunlamasýna bir ofis ve mutfak, yan tarafýnda bulunan kuledir. 1932 Haziran ayýna kadar Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaþkanlýðý Köþkü olarak kullaný lmýþ olan ve Cumhuriyet tarihinde çok önemli bir yer tutan bu yapý yeni köþke taþýnýldýðýnda tüm mefruþatý ile korunarak o günkü hali ile muhafaza edilmiþtir."



Sonradan "köþk" haline getirilen ve büyük saraylarýn ihti? ?amýndan uzak, mütevazý, ancak zevkli ve rahat bir biçimde döþenen binanýn methal taþlýðýna ayak bastýðýnýz anda, kendinizi birden 1920'li yýllarda bulursunuz.



Tarihe yapýlan bu ani yolculuða beyniniz ve duygularýnýz uyum saðlamaya çalýþýrken, bedeniniz hole varmýþtýr bile. Ve o andan itibaren tarihi yaþamaya baþlar, her eþyada, her köþede Atatürk'ün izlerini görür, hemen bir kapýdan çýkýverecek gibi bir beklentiye kapýlarak o aný yaþama heyecaný ile tüm köþkü beyin kývrýmlarýnýza yerleþtirmeye baþlarsý nýz. Giriþ holünde, ortada duran bilardo masasýnýn Atatürk'ün Köþk'te ya? ?adýðý süre içinde üst katýn sofasýnda bulunduðunu, ancak çok aðýr olduðu için binada çökme yaratabileceði endiþesi ile alt kata konulduðunu hemen belirtmek gerekir.



Holde tam karþýda yemek salonunun, saðda yeþil salonun kapýlarý, solda ise elçi kabul salonunun kapýsý ile üst kata çýkan merdivenler Müze Köþk'ü tanýma isteðinizi anlamýþçasýna davetkârdýr. Holde piyano ile altýlý oturma grubu bulunur. Duvarlarda ise 2 adet tablo ile Atatürk'ün çeþitli tarihlerde çekilmiþ 3 adet fotoðrafý asýlýdýr. Üç giriþli holün ortada bulunan kapýsý kapatýlmýþtýr ve önünde bilardo dolabý bulunmaktadýr. Bu kapýda asýlý bulunan kilim perdelerin güzelliðini dikkatli gözler hemen yakalar. Geçen yýllar perdenin zarafetini hiç mi hiç etkilememiþ gibi görünüyor.



Holün sol tarafýndaki elçi kabul salonunda, Mýsýr Hýdivi Abbas Hilmi Paþa tarafýndan kendilerine hediye edilen ve Atatürk'ün çok sevdiði 3 koltuk, 1 kanepe, bir çalýþma masasý ve dolaptan oluþan sedef kakmalý bir takým ile sol tarafta ayrý bir çalýþma masasý bulunmaktadýr.



Odaya girer girmez Atatürk'ün huzuruna çýkmýþçasýna bir duygu tüm benliðinizi sarýverir. Duvarlarda bulunan sedef kakmalý çerçevelerdeki bazý fotoðraflarýn yaný sýra çalýþma masasý üzerindeki bir fotoðraf insaný adeta içine çeker. Fotoðrafýn üzerinde el yazýsýyla yazýlmýþ þu notu okursunuz:

"21.9.1935- Ýstanbul'dan Ankara'ya vagonda." Elçi kabul salonunun karþýsýnda bulunan yeþil salon; oturma gruplarý, bazý fotoðraflar ve bir vitrin dolabýn yer aldýðý kabul ve oturma odasýdýr. Yemek salonuna da bir kapýsý bulunmaktadýr.



Ç ankaya'da Atatürk'ün verdiði yemeklerle ilgili çeþitli anýlarý hemen hepimiz okumuþ olduðumuz için midir, yemek salonuna girdiðiniz anda kendinizi erken gelmiþ bir konuk gibi duyumsayabilirsiniz. Döneme özgü möblelerin yer aldýðý salonda ilk g? ?ze çarpan þey, hole açýlan kapýnýn tam karþýsýnda bulunan, bacasý ve yan taraflarý tahta oymalý þömine ile þöminenin her iki yanýnýn üst kýsm? ?ndaki ikiþer adet vitray kaplý pencerelerdir. Yemek salonunda bir de dört kiþilik kahvaltý masasý ile yeþil salon giriþ kapýsýnýn poker masasý yer alýr.



Ýki vitrin dolap, bir büfe, bir konsol, iki gramofon ve þömine ile kapý kenarlarýnda bulunan büyük çini vazolar salona uyumlu bir biçimde yerleþtirilmiþtir ve vitrinlerle büfede bulunan takýmlar kullanýma hazýr gibidir. Kanepenin önünde tam ortada büyük bir gümüþ mangal bulunur.



Yemek salonuna holden açýlan kapýnýn üzerinde Hüseyin Avni Lifiþ'in 1922 tarihini taþýyan tablosu, yeþil salondan açýlan kapýnýn üzerinde ise eski harflerle atýlmýþ imzasý olan aðlayan kadýn tablosu gözünüze iliþecektir.



Cepheden sadece eþyalarý dönen þehite yakýlan aðýt kulaklarýnýzda çýnlar. Salondan hole çýkýnca hemen saðda bulunan merdivenler Atatürk'ün yaþamýnýn özel anlarýna uzanan bir yoldur.



Üst katta "sofa"ya açýlan 6 kapý vardýr. Birisi merdivenlerden sofaya girilen kapýdýr. Bunun hemen solundaki kapý yatak odasýna, saðdaki kapý istirahat odasýna, ön cepheye bakan kapý balkona, tam karþýdaki kapý da kütüphaneye açýlýr. Sofanýn ortasýnda oval bir masa (eskiden bilardo masasýnýn bulunduðu yer), bir kanepe ile iki koltuk ve iki tane vitrin dolap bulunur. Balkon kapýsýnýn önünde büyük bir mangal vardýr. Vitrinlerin birinde Atatürk'ün madalyalarý ile 1931 milletvekilliði mazbatasý, diðerinde de ilk Atatürk serisi pullar sergilenmektedir.



Merdiven sahanlýðýna açýlan bir kapýsý daha olan istirahat odasý tek kiþilik mütevazý bir yatak odasýdýr. Bir divan yatak, bir koltuk, küçük bir yazý masasý, bir gardrop ile iki puf yer alýr. Duvarlarýnda bir duvar saati, bir tablo ile Atatürk'e ve Fethi Okyar'a ait birer fotoðrafýn bulunduðu bu odayý Atatürk'ün çok sevdiði rivayet olunur.



Ýstirahat odasýnýn karþýsýnda bulunan iki kapý da kütüphaneye açýlýr. Sað taraftan girdiðinizde çalýþma masasýnda Atatürk'ün oturduðu hissine kapý labilirsiniz. Çünkü, Atatürk pek çok konu hakkýndaki fikirlerini bu masanýn baþ ýnda oluþturmuþtur. "Büyük Nutuk"u burada kaleme almýþtýr.



Kütüphanedeki kitaplar Atatürk'ün geniþ ufkunu ve kültür yapýsýný nasýl oluþturduðunu gösteren önemli delillerdir. Kitaplarda aldýðý küçük notlarý, iþaretlediði bölümleri ve altýný çizdiði satýrlarý bulmak mümkü ndür.



Kütüphanenin devamý þeklinde döþenen ve bir kapý ile yatak odasýna baðlanan arka kýsmýnda yine kitaplýklar ve dört sandalyeli yuvarlak bir masa ile köþede okuma koltuðu ve abajurun bulunduðu bölümle kule odaya ad? ?m atarsýnýz. Koyu renklerin hakim olduðu kule odada yine bir çalýþma masasý ve koltuklar ile yerde Moskova Sefiri Muhtar Bey'in hediyesi bir ayý postu yer alýr.



Adýmlarýnýz artýk sizi Köþk'ün görülecek en son bölümü ne, insanlarýn en özel mekâný sayýlan yatak odasýna ulaþtýrmýþtýr.



Yatak odasý da Köþk'ün diðer bölümleri gibi son derece sade, ama zevkli bir þekilde döþenmiþtir. Atatürk'ün yastýðý ve yorganý, örtüsü ile birlikte yataðýn üzerinde muhafaza edilmektedir. Yataðýn kenarýna býrakýlan terlikleri her an sahibi gelip giyiverecek gibidir. Odadaki iki tuvalet masasýndan birisi banyo kapýsýnýn yanýnda durur. Üzerindeki tuvalet malzemelerinin Latife Haným'a ait olduðu bilinir. Atatürk'ün 9 Ocak 1923 tarihinde baþlayýp 5 Aðustos 1925 tarihinde sona eren evliliðine tanýklýk eden Köþk'te Latife Haným'a dair tek iz de, bu tuvalet malzemeleridir.



Yatak odasýnda, gardýrop, bir koltuk, iki sandalyeli küç? ?k, yuvarlak bir masa dýþýnda dikkat çeken bir baþka þey de, þöminenin ü zerindeki Zübeyde Haným'ýn gençlik resmidir. Yatak odasýndan geçilen banyonun dönemin en iyi malzemeleri ile yapýldýðý görülür. Gömme küvetin yanýnda merdiven sahanlýðýna açýlan bir kapý bulunur.



Atatürk'ün mekâ nýndaki gezintiniz banyo dairesi ile sona erer. Merdivenlerden inip Köþk'ün dýþ? ?na çýktýðýnýz zaman karþýlaþtýðýnýz ana döndürür ve gö zleriniz Atatürk'ün "en büyük eserim" dediði Cumhuriyet'in modern baþkenti Ankara ile buluþur.



Adres: Cumhurbaþkanlýðý Köþkü Bahçesi Ç ankaya/Ankara

Tel: (312) 427 43 30/317