Yıldırımın Oluşumu
Yıldırımı bulutla toprak arasında elektrik yüklerinin hızlı bir deşarjı olarak tanımlamak mümkündür. Bu deşarjlar 2.000 Amper ile 200.000 Amper arasında değişmektedir.
Bulutta meydana gelen elektrik yükünün deşarj olması 3 değişik şekilde özetlenebilir.
a- Bulutun kendi içinde oluşan atlama (gök gürültüsü)
b- Bulutla bulut arasındaki boşalma (şimşek)
c- Bulutla yeryüzü arasındaki boşalma (yıldırım)
Her üç durumda da meydana gelen ani parlamalar büyük miktardaki elektrik yükünün boşalması neticesidir.
Yıldırım deşarjı başlıca iki aşamalıdır.
1- Ön deşarjın oluşumu,
2- İyonlaşmış kanal üzerinden ana deşarj.
Herhangi bir bulutun alt kısmında potansiyel farkı yeterli bir seviyeye geldiği zaman toprağa doğru bir elektron demeti fırlar.
Bu birinci deşarj 30 ila 50 metrelik bir mesafeyi saniyede 60-50.000 km. arasında değişen bir hızla kateder. 30 ila 100 mikrosaniye süren bir aradan sonra ikinci bir deşarj birincinin oluşturduğu iyonlaşmış yolu izler ve öncekinden yaklaşık olarak daha ileriye erişir.
Daha sonra bir üçüncü deşarj meydana gelir. Deşarjlar serisi birbirini izleyerek devam eder. Herbir deşarj öncekinden 50 mt. ileriye ulaştığı için şimşeğin ucu yeryüzüne yaklaşmış olur.
Bu sırada deşarj ile yeryüzü arasındaki elektrik alanı gittikçe fazlalaşmaktadır. Bu alanın değeri yeterli bir seviyeye ulaştığı zaman yeryüzünün elverişli bir noktasından pozitif yüklü bir elektron demeti fırlar ve ön deşarjla birleşmek üzere hareket eder.
Bu pozitif demetin boyu 150 metreyi bulabilir. Yeryüzünden fırlayan deşarj, buluttan inen deşarjla birleştiği zaman oluşan iletken, kanallardan yeryüzüne akar. İşte; yıldırım olarak tanımlanan olay, geçen bu ana deşarj akımıdır. Ana deşarjlı bir seriyi ikinci dereceden deşarjlar izleyebilir.


Teşekkur:
Beğeni: 


Alıntı

Yer imleri