Huzursuz bacak sendromu nedir?
Yattýktan kýsa bir süre sonra bacaklarda ortaya çýkan gerginlik, uyuþma, batma, yanma ve iðnelenme gibi bir rahatsýzlýk biçimde ifade edilen bir yakýnmadýr. Nörolog Doç. Dr. Serdar Dað, Mynet okurlarý için yazdý.

Soru: Bu hastalýk genelde hangi yaþ grubunda görülür?
Yanýt: Çoðunlukla yaþlýlarda görülür. Fakat orta yaþ grubunda da sýkça görülür. Polikliniklere huzursuz bacak sendromu þikayeti ile gelen genç hastalarda vardýr.

Soru: Bu hastalýk kalýtsal mýdýr?
Yanýt: Tam kanýtlanmamýþ olsa da kalýtsal olduðu yöndeki görüþler aðýrlýktadýr.

Soru: Huzursuz bacak sendromuna sebep olan veya iliþkili olan hastalýklar var mýdýr?
Yanýt: Þeker hastalýðýnda, demir eksikliði anemisinde (kansýzlýkta), bazý sinir hastalýklarýnda (periferik nöropati), bazý kanser türlerinde huzursuz bacak sendromuna ait belirtiler görülür.

Soru: Hastalýðýn belirtilerini çok kýsa olarak sýralar mýsýnýz?
Yanýt:
1- Yattýktan sonra bacaklarda ortaya çýkan gerginlik, uyuþma, batma, yanma, iðnelenme gibi belirtiler.
2- Hastalarda bu belirtileri gidermek için yatarken daime bacaklarýný hareket ettirme gereksinimi vardýr.
3- Hastalar yukarýdaki belirtilerden kurtulmak için daima kalkýp yürüme ihtiyacý duyarlar ve hastalarda uyku bozukluðu oluþur.

Soru: Huzursuz bacak sendromunun uyku ile iliþkisi nedir?

Yanýt: Huzursuz bacak sendromu, uyku ile iliþkili hareket bozukluðu hastalýklarý arasýnda yer alýr. Uyku, fizyolojik ve geçici bir bilinçsizlik durumudur. Hareket bozukluklarýnýn büyük çoðunluðu, uykuda kayýp olur. Örneðin; tik, el titremeleri… vs. uykuda olmaz. Fakat bazý hareket bozukluklarý, sadece uykuya geçerken veya uyku esnasýnda görülür. Huzursuz bacak sendromu, uykuda görülen bir hareket bozukluðudur.

Soru: Hastalýðýn sebebi nedir?
Yanýt: Hastalýða sebep olan þeker hastalýðý, kansýzlýk gibi bir nedenin olmadýðý esansiyel tip dediðimiz tipte, beyinden dopamýn denen maddenin eksikliði sorumlu tutulur. Günümüzde kabul gören görüþ budur.

Soru: Bu maddenin eksikliði uykusuzluk mu yapar?
Yanýt: Beyindeki bu maddenin eksikliði, bacaklarda yukarýdaki saydýðýmýz belirtileri yapar. Bu hareket bozukluðuna baðlý huzursuzluk, kalkýp dolaþma gereksinimi uykusuzluða sebep olur.

Soru: Huzursuz bacak sendromu teþhisi konan hastalara, hastalýðý doðrulamak için hangi testler yapýlýr?
Yanýt: Hastalýðýn belirtilerine sebep olan þeker hastalýðý, kansýzlýk, sinir harabiyetleri… vs gibi hastalýklarda, bu hastalýklara ait belirtiler muayenede saptanýr ve bu hastalýklarýn teþhisine yönelik testler yapýlýr.

Huzursuz bacak sendromunun büyük bir çoðunluðunun altýnda baþka bir hastalýk yatmaz. Bu tipe esansiyel tip denir. Yukarýda bahsettiðim gibi esansiyel tipin ailesel özelliði vardýr. Muayenesinde herhangi bir bulguya rastlanmaz. Deneyimli bir hekim hastanýn anlattýklarýna ve tecrübelerine göre hastalýðýn tanýsý koymaya çalýþýr. Bu hastalýkta, birçok büyük merkezde uyku EEG' si çekilerek, bacaklara baðlanan elektrotlarla uykuda oluþan hareket bozukluðu tespit edilmeye çalýþýlýr. EEG beyin elektro ensefalografisidir. Beynin fonksiyonlarýný bilgisayara veya kaðýt üzerine yazdýrmaya yarayan bir taný aletidir. Bunun dýþýnda huzursuz bacak sendromuna benzer belirtiler verebilen diðer hastalýklarý elemek için hekim gerek duyarsa laboratuar, MR, EMG… gibi bir çok tetkik yapýlabilir.

Soru: Bu hastalýkta tedavi nasýl yapýlýr?

Yanýt: Tedavide baþarýlý olmak için bu hastalýðýn tanýsýný doðru koymak gerekir. Hastalýða yol açan baþka bir neden varsa öncelikle bunun tedavisi yapýlýr. Esansiyel dediðimiz tipte, hastalýða sebep olduðu düþünülen, beyindeki eksik maddeyi yerine koymak için bu maddeyi içeren ilaçlar yatmanda önce verilir.

Hastalýðýn sonucunca oluþan uyku probleminde tedavisinin yapýlmasý gerekir. Ayrýca depresyon bu hastalýða olumsuz etki yapar. Hastalýðýn daha fazla hissedilmesine neden olur. Bundan dolayý hastada depresyon durumu varsa bununda tedavisi yapýlmalýdýr.

Soru: Tedavide baþarý oraný nedir?
Yanýt: Doðru teþhis ve tedavide genelde hastalar rahat ederler. Fakat bazen ilaçtan fayda görmeyen hastalarda olabilir. Bu hasta grubu için alternatif ilaçlar günümüzde mevcuttur. Ýlaçlarý uygun doz ve zamanda kullanan hastalarýn þikayetleri azalýr veya tamamen yok olur.