MARDÝN (ÝHA) - Bölgede yapýlan bir araþtýrma sonucunda Güneydoðu Anadolu Bölgesi'nde yaþayan kadýnlarýn saðlýk sorunlarýnýn sosyokültürel yapý, eðitim yetersizliði, ekonomik problemlerle saðlýk hizmetlerinin yaygýnlýðýnýn yetersizliðinden kaynaklandýðý belirtildi.

Mardin Kadýn Doðum ve Çocuk Hastalýklarý Hastanesi Baþhekim Yardýmcýsý Uz. Dr. Adem Özden, bölgedeki kadýn saðlýðý üzerine yaptýðý araþtýrmalara göre; kýrsalda sosyokültürel yapý olarak "erkek egemen" toplumun hakim olduðunu, sorunlarýn da bundan kaynaklandýðýný söyledi. Bölgede genelde kadýnlarýn ekonomik baðýmsýzlýklarý olmadýðý gibi, hayatlarýyla ilgili kararlarda da söz sahibi olmadýklarýna dikkat çeken Dr. Özden, kadýnlarýn saðlýkla ilgili sorunlarý olmasýna raðmen, genellikle evlenene kadar babalar ve erkek kardeþlerin, evlendikten sonra ise kocalarýn yaþamla ve dolayýsýyla saðlýkla ilgili kararlarý verdiklerini ifade etti.

Bölgede akraba evliliklerinin halen sýk görüldüðünü kaydeden Dr. Özden, "Akraba evliliðine baðlý olarak kalýtsal hastalýklar ve gebelik kaybý diðer bölgelere göre daha yüksek seyretmektedir. Ayrýca bölgede halen 'çok çocuk' sahibi olmak, sosyal ve ekonomik bir güç olarak kabul edilmektedir. Ailelerin beklentide olduklarý çocuk sayýsý, batý bölgelerine göre daha yüksektir. Bu çerçevede doðurganlýk hýzý artmakta, iki gebelik arasý süre kýsalmakta ve 35 yaþ üzeri gebelikler artmaktadýr" dedi.

Genç kýzlarýn küçük yaþlarda evlendirilmelerine baðlý olarak 'adolesan' gebelik oranlarýnýn bölgede diðer bölgelere oranla daha yüksek olduðunu ifade eden Dr. Özden, "Adolesan, gebeliklere baðlý olarak gebelik gestozlarýna (gebelik zehirlenmelerine), erken doðumlara, düþük doðum aðýrlýklý bebek doðumlarýna ve sezaryen doðumlara daha sýk rastlanmaktadýr. Erken yaþta evlilikler nedeniyle fiziksel, hormonal ve ruhsal geliþimini tamamlamamýþ genç kýzlarýn evliliðine sýk rastlanmaktadýr. Bu genç kadýnlar, saðlýk kuruluþlarýna kýsýrlýk yakýnmasýyla baþvurmaktadýr. Genç evli kadýnlar, hemen gebe kalmadýklarý için toplumsal baskýya maruz kalmakta, dolayýsýyla bu bayanlarda psikolojik sýkýntýlar meydana gelebilmektedir" þeklinde konuþtu.

Çocuk olmamasý sorununun bölgede büyük sosyal problemlere yol açtýðýný söyleyen Dr. Özden, "Erkekler bu konuda çekinik davranmakta, hekime çok zor baþvurmaktadýr. Özellikle kýrsalda kýsýrlýk, sadece bayandan kaynaklanan bir problem gibi algýlanmaktadýr. Dolayýsýyla, yeterli araþtýrma ve tedaviler yapýlmadan evlilikler bu nedenle bozulabilmekte veya erkekler çok eþli evliliði tercih edebilmektedir. Bu korkular genç bayanlarý, þayet maddi imkanlar yeterliyse, gereksiz yere 'yardýmcý üreme tekniklerine' ve 'tüp bebek' yapmaya itmektedir" diye konuþtu.

Bölgede eðitim seviyesinin yetersiz olmasý ve okur yazarlýk oranýn düþük olmasýnýn da saðlýklý yaþam bilincinin yetersiz olmasýna yol açtýðýný kaydeden Dr. Özden, bu konuda yaþanan sýkýntýlarý þöyle anlattý:

"Kadýnlarýn, insan saðlýðý ve özellikle koruyucu saðlýk hizmetleri hakkýnda yeterli bilgisi bulunmamaktadýr. Dolayýsýyla, bu hizmetlerden yararlanmak isteyen kadýn sayýsý da az olmaktadýr. Bu eksik, özellikle aile planlamasý ve gebelikten korunma yöntemlerinin kullanýmý konusunda belirgin bir þekilde ortaya çýkmaktadýr. Çocuk istemeyen kadýnlarýn oraný, modern bir doðum kontrol yöntemi kullanan kadýnlarýn oranýndan çok daha fazladýr. Ayrýca, modern korunma yöntemleri hakkýndaki yanlýþ inanýþlar (kanser ya da kýsýrlýk yapar, kilo aldýrýr, baþ aðrýsý yapar vb.) bu yöntemlerin yaygýnlaþmasýný engellemektedir."

Gebelik esnasýnda takip ve "saðlýk personeli gözetiminde doðum yapma" bilincinin kýrsalda yetersiz olmasý ve kýrsal alanlarda yeteri derecede saðlýk hizmeti sunulamamasý, özellikle köylerde gebelik takibinin olmamasý nedeniyle aðýr gebelik yaþandýðýný belirten Dr. Özden, ayný þekilde evde saðlýk personeli eþliðinde olmayan komplike doðumlarýn ve doðum sonrasý kanamalarýnýn saðlýk kuruluþlarýna gecikmiþ olarak ulaþtýrýlmasýnýn sýk gözlenen bir durum olduðunu ve gebelik döneminde takiple ve doðum esnasýnda zamanýnda etkin bir müdahaleyle önlenebilecek anne ölümlerinin yaþandýðýný kaydetti.

Yaptýðý araþtýrma sonucunda, birçok sebebe baðlý olarak toplum saðlýðý ve bu kapsamda kadýn saðlýðýyla ilgili problemlerin bölgemizde yaygýn olarak izlendiðini dile getiren Dr. Özden, "En büyük sýkýntý, eðitimsizlik olarak karþýmýza çýkýyor. Eðitim seviyesinin yükselmesiyle beraber saðlýklý yaþam bilinci ve saðlýk hizmetlerine ulaþma isteði de artacak ve bu da diðer nedenlerin daha kolay ortadan kalkmasýný saðlayacaktýr" diyerek, bu konuda saðlýkçýlar baþta olmak üzere toplumun her kesimine büyük görevler düþtüðünü sözlerine ekledi.