Konuya Etiketlenenler

Teþekkur Teþekkur:  0
Beðeni Beðeni:  0
Sayfa 1/3 123 SonSon
22 sonuçtan 1 ile 10 arasý

Konu: Bios ve Bios Güncelleme Ýþlemleri

  1. #1
    Users Awaiting Email

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart Asus anakartta Bios güncelleme nasýl yapýlýr?

    BIOS güncellemesi riskli bir istir. ve sadece bilgi almanýz amacýyla burada verilmiþtir. Lütfen bu konuda Bilgisi olan ve tecrübeli kiþilerin yapmasý gerekmektedir. Bu konuda oluþacak sorunlarda þahsým ve forum sorumlu deðildir. Bu nedenle sadece bilgi amaçlýdýr.

    BIOS update islemi Asus anakartlarla birlikte gelmekte olan CD'nin içinde bulabileceginiz aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash13.zip> programi ile gerçeklesebilmektedir. Programi ve anakartinizin modeline göre download etmis oldugunuz BIOS dosyasini (*.awd) hard diskinize veya bir diskete kopyalayiniz.Anakartiniz Asus ise yeni BIOS sürümünü Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. <../download.htm> adresinden bulabilirsiniz. Daha sonra sisteminizi DOS modunda (açilista F8 ile) ya da sistem disketiyle açip aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash.exe> yazarak enter'a basiniz.
    AFLASH Programini çalistirdiginizda yanda görüldügü gibi anakartinizla ilgili BIOS bilgileri ekrana gelir.
    Opsiyonel olan birinci seçenek, anakartinizin o an kullandigi BIOS versiyonunu herhangi bir probleme karsi yedeklemenizi saglar. "Please Enter File Name To Save:" komutuna herhangi bir isim vererek BIOS'unuzu yedekleyin. "BIOS Saved Successfuly" mesaji ile islem gerçeklesmis olur. ESC ile ana menüye dönebilirsiniz
    Ýkinci seçenek seçildiginde program sizden yeni BIOS update dosyasinin ismini soracaktir. Bunu buraya girin (örnegin bx2b1009.awd) ve Return'e basin
    Bundan sonra anakarta ait BIOS'u ve üzerine yazacaginiz yeni BIOS versiyonlarini gösteren asagidaki mesajlar çikacaktir. Ve Mesaji çiktiginda 'Y' tusuna bastiginizda, eger epromunuzda herhangi bir ariza yoksa BIOS'unuzun update islemi baslar.
    5-10 snlik bir programlama süreci ardindan BIOS'unuz update edilmis olacaktir
    Islem bittikten sonra BIOS'unuzu yeniden programlamak isteyip istemediginiz sorulacaktir. Hayir ile devam edebilirsiniz.
    Son olarak ekranýnýza islemin bitmis ve bilgisayari restart etmenizin gerekli olduguna dair bir yazi gelecektir. ESC ile programdan çikip, bilgisayarinizi restart ediniz. iþlem tamam!
    BÝOS HATA MESAJLARI
    1) Bir uzun iki kýsa beep:
    Ekran kartýnýzda bir sorun var. Ekran kartý kablosu yerinden çýkmýþ olabilir yada ekran kartýnýz bozuk.

    2) Tek kýsa beep:
    Anakartýn bellek tazeleme devresi sorunlu

    3) CMOS Battery has failed:
    CMOS pili zayýflamýþ. Deðiþmesi gerekir.

    4) CMOS checksum error
    CMOS'un bozulduðunu gösterir. (CMOS pili bozuk veya zayýf olabilir)

    5) Disk boot failure, insert system disk and press enter
    Sistem boot edemiyor. HDD baðlantýsýnda sorun olabilir, HDD aktif partition tanýmlanmamýþ olabilir, biostan HDD tanýmlanmamýþ olabilir, HDD bozuk olabilir, HDD nizin system dosyalarý silinmiþ olabilir.

    6) Keyboard error:
    Sisteme baðlý bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatalý takýlmýþ olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye giriþinde sorun olabilir.

    7) Primary Slave Failed:
    Hatalý HDD tanýtýmý. Yada daha önceden bilgisayara takýlý olup daha sonra çýkarýlan ve biostan kaldýrýlmayan hddler söz konusu olunca böyle yapar.

    8) Floppy Disk Failed:
    Disket sürücünüze eriþelimiyor. Kablolarýnýn düzgün takýlýp takýlmadýðýndan emin olun. Eðer deðiþtrincede hata devam ediyorsa sürücünüzde sorun vardýr.

    9) Cache memmory bad, or not enabled cache !:
    Cache bellek bozulmuþ olabilir. Yada cache bellek anakart ile uyumsuz.

    10) DMA Error:
    Doðrudan Eriþimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartý deðiþtirin.

  2. #2

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Bios ve Bios Güncelleme Ýþlemleri

    1 - BIOS NEDÝR ?
    (3) BIOS adý “Basic Input / Output System” ( Temel Giriþ / çýkýþ Sistemi) kelimelerinin baþ harflerinin birleþmesiyle meydana gelmiþtir. ROM adýný verdiðimiz “Read Only Memory” (Sadece Okunabilir Bellek) bir çip içine depolanmýþtýr.En son çýkan anakartlarýn çoðu þimdilerde kullanýcýlar tarafýndan kolayca güncellenebilen Flash BIOS olarak da bilinen EEPROM “Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory” ( Elektrikle Silinebilir Programlanabilir Sadece Okunabilir Hafýza) kullanmaktadýr. (Daha önceki BIOS larýn çipleri güncellenebilmek için anakarttan fiziksel olarak çýkartýlýr ve daha yenisi ile deðiþtirilirdi) Bilgisayarý ilk açtýðýmýzda çalýþtýrýlan ilk program BIOS dur.Ýlk olarak bilgisayarýn donanýmýný tarar ve test eder (Bu iþlem Power On Self Test veya POST olarak adlandýrýlýr ) Daha sonra BIOS iþletim sistemini yükler. BIOS içindeki bilgiler bazý zamanlar CMOS diye de adlandýrýlan SETUP programý ile deðiþtirilebilir.Run Time Service olarak adlandýrýlan ayný zamanda BIOS ‘un bir fonksiyonu olan komut kümesi bilgisayarýn donanýmýný kontrol etme iþleminde iþletim sistemine ve uygulama programlarýna yardým eder. (2) BIOS ,bilgisayarýn donanýmý hakkýnda tüm bilgiye sahip olur ve bu donanýmlarýn birbirleri ile haberleþmeleri iþlemini BIOS üstlenir. (1) örneðin ses kartý, modem gibi parçalarý üzerinde barýndýran bir anakart aldýðýnýzda, anakartýnýzýn üzerine takýlý olan aygýtlarýn listesini iþletim sisteminize BIOS verir. Anakart üzerinden desteklenen bir donanýmý iptal ettiðimizde ise (örneðin, BIOS'dan anakartýn ses özelliðini iptal ettik) iþletim sisteminiz bu aygýtý artýk görmeyecektir. Diðer taraftan, BIOS bir yazýlým olduðundan, anakartýn dengeli + performanslý çalýþmasý için kullanýcýlara ayar yapma olanaðý sunuyor.

    Bu paragraftan çýkartacaðýmýz sonucu ise þöyle özetlersek daha kalýcý olabilir: "BIOS, anakartýnýzýn özelliklerini ve üzerine takýlý olan donanýmlarýn çalýþmasý için gereken parametreleri, kullandýðýnýz iþletim sistemine aktaran, minik bir iþletim sistemidir." çeþitli BIOS üreten firmalar vardýr.Bunlar: AWARD, AMI ve Phoenix BIOS. Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleþerek, bazý anakartlarda ikisinin ortak ürünü olan BIOS'lardan kullanýlmaya baþlandý.




    P6-BXA Model Bir Anakart üzerindeki Bios
    Güç Düðmesine bastýktan hemen sonra, BIOS devreye giriyor ve POST (Power On Self Test)denen kýsa bir analiz-test yapýyor. Bu analiz ile birlikte, üzerine takýlý olan PnP (Tak ve çalýþtýr) aygýtlarý tanýmaya olanak saðlýyor. Bir aksilik olduðunda bunu size yazýlý mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor. Tahmin edeceðiniz üzere, BIOS, -diðer anlamda- PC'nin boot etmesi için gereken bir sistemdir.

    2 - BIOS GÜNCELLEME NEDÝR ?
    (1) Týpký iþletim sistemlerinde olduðu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eðer anakartýnýz bir donaným ile çalýþmayý reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapýyorsa, bu sorunlarý ve(ya) hatalarý BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kýsacasý BIOS güncellemesi, anakartýnýzýn üreticisinin çýkardýðý daha yeni BIOS sürümünü, kullandýðýnýz BIOS ile deðiþtirmektir. Ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantýklý deðil. Ama yeni özellikler gelmiþtir, kritik sorunlar giderilmiþtir, o zaman BIOS’u güncelleriz. BIOS güncelleme sadece sorunlarý gidermek için yapýlan bir iþlem deðil.. örneðin yeni bir iþlemci çýktý, anakartýmýz teorik olarak bu iþlemciyi destekliyor. Ama iþlemciyi taktýðýmýzda, iþlemcinin yanlýþ algýlandýðýný görüyoruz. Bu durumda BIOS ‘u güncelleriz ve yeni iþlemcimizin tam olarak algýlandýðýný görürüz. Bu güncelleme iþini, BIOS yazýlýmýnýn türüne göre veya anakart üreticisine göre farklý farklý yazýlýmlar ile yapabilmemiz mümkün. örneðin, AWARD BIOS kullanan bir kiþi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programýný kullanýr. Anakart üreticine göre de deðiþir demiþtik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasýna raðmen, AFLASH adýnda kendilerine has bir program kullanýrlar.
    3 - BIOS GÜNCELLEME ÝÞLEMÝ ÝÇÝN NELER GEREKLÝDÝR?
    (1) BIOS güncelleme iþlemi, eðer kurallara uyulmaz ise riskli bir iþtir. Kurallara uyarsanýz çok basit bir iþlem. Eðer anakartýnýzýn üreticisinin sayfasýnda yazýlanlara harfiyen uymazsanýz, BIOS yazýlma iþlemi baþarýsýz olarak sisteminiz tekrar açýlmayabilir. BIOS Güncelleme iþlemlerine baþlamadan önce, anakart üreticinizin yazdýðý uyarýlara tam olarak uyun.Gerekli olan ve bilmeniz gereken þeylere topluca bir göz atalým:

    - Anakartýnýzýn Markasý & Modeli
    - Anakartýnýzýn üreticisinin Web Sitesi
    - Anakartýnýz için gereken BIOS dosyalarý ve sistem disketi
    Anakart üreticilerini BIOS dosyalarý için sunduðu direkt adresler ve programlarýn adresleri:

    ASUS : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    GigaByte: Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    Abit : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    MSI : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    Soyo : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    INTEL : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    IWILL : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    FIC : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    SpaceWalker (Shuttle) : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    Tyan : Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.

    4 - ANAKARTIN MARKASINI VE MODELÝNÝ ÖÐRENME
    AWARD BIOS

    (1) BIOS güncelleme iþlemini anakartýmýzýn markasýna ve modeline göre yaparýz. Bu sebeple anakartýmýzýn markasýný ve modelini öðrenmek durumundayýz. Satýn aldýðýmýz sistemin özelliklerine bakarýz ve hiçbir þeyin yazýlý olmadýðý görülür. Aslýnda en garantili ve kýsa yol kasanýzýn içini açýp, anakartýn üzerinde isim aramak olacaktýr. Bazý üreticiler, anakartýn üzerine marka yerine bazen model yazabiliyorlar. Dolayýsýyla markayý anlamak güçleþiyor. Fakat bilgisayarýn kasasýný açmadan da anakartýn markasýný ve modelini öðrenebiliyoruz.
    Anakart üreticilerini, kullandýðý AWARD ve AMI BIOS'lar sayesinde anlýyoruz. PC'yi açtýktan sonra RAM'ýn sayýldýðý ekranda iken Pause tuþuna basarak ekrandakileri inceleyin. En altta, ilk bakýþta vasýfsýz gibi duran bir çok rakam ve harf bulunuyor. Ýþte her üreticinin kendine has bir id(kimlik) numarasý bulunuyor. Her üreticinin kimlik numarasý farklý ve bu numara aþaðýda iþlevsiz gibi duran bir dizi rakam ve harfin içerisine gizlenmiþtir. Fakat günümüzde çýkan son model anakartlarda, bu iþlemlere fazla gerek kalmýyor. Markalý bir anakart aldýysanýz, POST ekranýndayken, anakartýnýzýn markasý ve modeli çok açýk bir þekilde görünmektedir.
    (4)




    Fakat çoðu anakartta, kodlar yer alýyor. örneðin yukarýdaki resimde altý çizili ve iþaretli yerlerde, marka ve model yerine, genelde kodlar yer alýyor ve biz bu kodlarý kullanarak anakartýmýzýn markasýný bulacaðýz.CTBIOS adlý bir progr*** eðer AWARD BIOS'lu bir anakarta sahipseniz, bu kodlarý kendisi analiz ederek, anakartýnýzýn markasýný sizlere söylüyor. Ama modelini söyleyemiyor. Her üreticinin sayfasýnda, anakartýn modelini nasýl bulacaðýnýz ile ilgili bilgiler yer almakta.
    Bu programý, Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. adresinden çekebilirsiniz. Anakartýmýzýn markasýný nasýl bulacaðýmýza gelelim þimdi. Award BIOS'lar için, altýný çizip B harfiyle iþaretlenen yerde yazan yazýya bakýn: 6A6S7M49C. Buradaki ilk 5 karakter, yani 6A6S7 anakartta kullanýlan yongaseti hakkýnda bilgi verir. Bundan sonraki 6. ve 7. karakterler ise, yani M4, anakartýnýzýn üreticisinin kod adýný taþýmaktadýr. Son 2 karakter iþimize yaramýyor. Bu kodlar her anakartýn üreticine göre farklýlýk gösterir. Siz kendi anakartýnýzdaki kodlarý edindikten sonra Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. adresine giderek, BIOS String ID bölümüne bu kodu yazacaksýnýz ve sonuca ulaþacaksýnýz.
    Bazý anakartlarda, A harfiyle iþaretlenen yerde, Kuzey ve Güney Köprüsü bilgileri yer almakta. Ama i815, i820 gibi hýzlandýrýlmýþ mimariyi kullanan yongasetli anakartlarda yongasetinin ismi yer alýr.
    Yukarýda görülen ekran resminde,sol üst köþede altý çizili yere bakarsanýz Anakart Modeli - BIOS versiyonunu göreceksiniz. örneðin, W6167MS V 1. 3 þeklinde. W6167MS burada model, V 1. 3 ise kullanýlan BIOS'un sürümünü belirtiyor.
    AMI BIOS
    (5) · Sisteminizi kapatýn
    · Klavyenizi kasanýzdan çýkartýn veya tuþlardan birini basýlý tutun.
    · Sitemi açýn ( klavye hatasý ile karþýlaþmanýz gerekiyor)




    · Ekranýn sol alt köþesindeki harf ve sayýlardan oluþmuþ uzun diziye dikkat edin.
    Bu dizi BIOS tanýmlama dizisidir. Bu dizi aþaðýdaki gibi görünür.
    51-0102-005123-00111111-101094-AMIS123-P
    Bu dizi 1991 ‘den günümüze olan bir anakartý iþaret etmektedir. Bu BIOS tanýmlama dizisi için BIOS tanýmlama numarasý 3. dizi bölümünde koyu olarak yer alan 005123 ‘dür.
    DINT-1123-04990-K8
    Bu dizi 1986’dan 1991 ‘e kadar olan BIOS larý iþaret etmektedir..Bu BIOS tanýmlama dizisi için BIOS tanýmlama numarasý 2. dizi bölümünde koyu olarak yer alan 1123’dür.
    Eðer ikinci dizi kümesinin koyu renkli ilk numarasý;
    1, 2, 8, veya bir harf ise-bu NON-AMI Taiwan üretimi bir anakarttýr.
    3, 4, veya 5 ise- bu TRUE AMI anakarttýr.
    50 veya 6 ise - bu NON-AMI US yapýmý anakarttýr.
    9 ise –bu Taiwan üretimi deðerlendirme anakartýdýr.
    Not : Eðer tanýmlama numarasý NON-AMI bir anakartý iþaret ediyorsa bu durumda anakartý size satan kiþi veya kuruluþlarla temasa geçmeniz gerekmektedir.
    (1) Son olarak, anakartýnýzýn markasýný ve modelini öðrendikten sonra yapacaðýnýz iþlem artýk çok basit. Yukarýda verilen adresten ID Stirng'e göre sonuçlarý aldýðýnýzda, size bu markanýn Web sitesi adresi verilecektir. Anakartýnýzýn üreticisinin Web adresine gidip, ürünler bölümünden sizin anakartýnýz ile ilgili olan sayfaya gidecek ve BIOS sayfalarýndan, anakartýnýz için olan BIOS dosyalarýna ulaþacaksýnýz.

    5 - AWARD BIOS GÜNCELLEME ÝÞLEMLERÝ(1) önce sistemi boot edebilecek bir disket hazýrlamanýz gerekiyor. Bunun için Win9x veya Windows Me kullanýyorsanýz, disket sürücünüze boþ bir disket koyup, Baþlat-Ayarlar-Denetim Masasý-Program Ekle/Kaldýr-Baþlangýç Disketi yolunu izleyip, bir açýlýþ disketi oluþturun
    .



    PC'yi bu disket ile açmanýz gerektiðinden, BIOS'a girip ADVANCED BIOS FEATURES menüsünden, boot sýrasýnda birinciliði disket sürücüsüne verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceksiniz.
    Anakartýn modeline göre, kutucukta belirtilen BIOS dosyalarýnýn adresine gidip, sizin anakartýnýz için en güncel olan BIOS dosyasýný çekin. Ayrýca, AWDFLASH programýný çekin ve diskete kopyalayýn.




    Daha sonra BIOS'a girerek, önemli ayarlarý bir kenara not edin.Bilgisayarý disketten açtýktan sonra komut satýrýna awdflash.exe yazýp entere basýn.Karþýmýza aþaðýdaki gibi bir ekran çýkacaktýr.



    File Name to Program kýsmýna anakartýnýzýn üreticisinin web sitesinden indirmiþ olduðunuz yeni bios bilgilerini içeren .BIN uzantýlý dosyanýn diskinizdeki tam yolunu yazýn.Bu iþlemi yaptýktan sonra anakartýnýzýn Flash tipi okunacak ve ekranda görülecektir.Aþaðýda görüldüðü gibi Flash tipi “Winbond 29C020 / 5V “ olarak ekrana gelmiþtir.Daha sonra en alt kýsýmda size "Do You Want To Save BIOS? " þu anda kullandýðýnýz BIOS'u kayýt edip etmeyeceðinizi sorulur. "Y" tuþuna basarak bunu kabul edin.



    Daha sonra sizden þu anki bios dosyanýzý biryere yedeklemeniz için bir dizin ve dosya ismi girmeniz istenecektir. örneðin dosya ismi olarak ESKIBIOS.BIN verebilirsiniz.



    Bu iþlemi yaptýktan sonra entere bastýðýmýzda karþýmýza “Now Backup System Bios to a file “ uyarý yazýsý gelecektir.



    Bu iþlem bittikten sonra alt bölümde ikinci bir soru belirecek: “Are you sure to program?” BIOS’u güncellemek istediðinize emin olup olmadýðýnýz sorusuna “Y” tuþuna basýp devam edin.BIOS güncellenecek ve bilgisayarýnýz otomatik olarak tekrardan baþlayacaktýr.Post ekranýnda iken DEL tuþuna basarak BIOS'a girin ve LOAD SETUP DEFAULTS seçeneðini uygulayýn. Deðiþtirmek istediðiniz ayarlarý deðiþtirip, kayýt edip çýkýn.Açýlýþta POST ekranýnda sað üst köþede göreceksiniz ki BIOS ‘un versiyonu deðiþmiþtir. Böylece BIOS ‘u saðlýklý bir þekilde güncelleyebildiðinizi anlayabilirsiniz.
    6 - AMI BIOS GÜNCELLEME ÝÞLEMLERÝ
    (1) Bir sistem disketi oluþturun . Ýnternetten çekeceðiniz ROM uzantýlý dosyayý diskete kopyalayýn. Ayný diskete yine internetten Ami703e.com dosyasýný kopyalayýn.ROM uzantýlý bu dosyanýn bir kopyasýný acil durumlarda kullanabilmek için baþka bir diskette saklayýn ve dosya ismini AMIBOOT.ROM olarak deðiþtirin.Sistem disketi ile sistemi açýn ve þunlarý yazýn:

    AMI703E xxxxxx.ROM

    xxxxxx olan yere BIOS dosyasýnýn ismini yazacaksýnýz.

    "Y" tuþuna bastýðýnýzda, güncelleme iþlemi baþlayacaktýr. Programlama iþlemi baþarýlý olursa, "Flash EEPROM Program Successful" mesajý görünecektir. Bir tuþa bastýðýnýzda sistem yeniden baþlayacaktýr.
    7 - BAZI ANAKART ÝÇÝN GÜNCELLEME ÝÞLEMLERÝ
    a - ASUS ANAKARTLAR ve BIOS GÜNCELLEMESÝ

    (1) ASUS Anakartlarda, genelde AWARD BIOS kullanýlýyor. Sadece, þu an için eski bir kart sayýlan ASUS K7M’de AMI BIOS kullanýlmýþtý. Onun haricinde, AWARD BIOS kullanýlýyor. Fakat ASUS P3B-F dahil olmak üzere ondan sonra ASUS un çýkan tüm anakartlarýnda, alýþýk olduðumuz AWARD Moduler BIOS’un aksine, AWARD Medallion BIOS kullanýlmýþtýr.




    Award Medallion BIOS
    ASUS anakartlarýn BIOS’unu güncellemek için, ASUS’a özel olan AFLASH programýný kullanmak gerekiyor. K7M serisi için ise, Flash822.exe dosyasýný kullanmak gerekiyor.
    Genel olarak bakýldýðýnda, Asus anakartlarýn BIOS’unu güncellemek için iki adet dosyaya ihtiyacýmýz var. AFLASH.exe ve güncel BIOS dosyasý.
    (7) Güncelleme Ýþlemleri :
    Bir açýlýþ disketi oluþturun.
    AFLASH.EXE programýný oluþturduðunuz diskete kopyalayýn
    Aflash.exe programýný disketten çalýþtýrýn ve “1.Save Current Bios to File” seçeneðini seçin.




    ASUS BIOS dosyasýný ASUS ‘un web sitesinden daha önceden oluþturmuþ olduðunuz diskete indirin.
    Ssistem disketti ile açýlýþ yapýn.
    Sistem A sürücüsünde iken Aflash.exe yazýp enter tuþuna basýn.
    Ana Menü’de iken 2 numaralý seçeneði girin ve enter tuþuna basýn.
    “ Are you sure ?” sorusuna “Y” tuþuna basarak evet deyin.




    Yeni BIOS bilgisi programlanmaya baþlanýr. Programlama iþlemi bittikten sonra “Flashed Succesfully” yazýsý görünür.



    Karþýmýza son gelen ekrandaki talimatlarý takip ederek BIOS güncelleme iþlemini bitiririz.
    Talimatlar: EPROM ‘u güncellediniz;Sistemi yeniden baþlatýp sisteme girmeniz ve yeni BIOS ile güncellenmiþ CMOS ‘u görmek için Load Setup Defaults seçeneðini seçmeniz tavsiye olunur.




    b - GIGABYTE ANAKARTLAR ve BIOS GÜNCELLEMESÝ


    (6) Güncelleme Ýþlemleri :
    · Bir sistem disketi hazýrlayýn..
    Not:
    A.Bu iþlem disket sürücünüzdeki bütün bilgileri kaybetmenize sebep olacaktýr.Bu sebeple dikkatli olunuz.
    B. Tipik olarak 4 dosya disketinize transfer edilecek fakat bunlardan sadece command.com görünebilir olacaktýr.
    C. Son olarak disketinizdeki bu dosyalarýn güvenliði için yazmaya karþý koruma týrnaðýný açýn.
    · BIOS güncelleme dosyasýný ve sýkýþtýrýlmýþ haldeki awdflash.exe programýný Gigabyte sitesinden indirin.
    · Sýkýþtýrýlmýþ awdflash.exe dosyasýný pkunzip veya winzip gibi programlarla 1. adýmda hazýrlamýþ olduðunuz diskete açýn.Daha sonra yine indirmiþ olduðunuz yeni BIOS dosyasýný da diskete kopyalayýn.

    Not:
    Bu iki programý da aþaðýda görmüþ olduðunuz adresten bulabilirsiniz.
    Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    · Yeni hazýrlamýþ olduðunuz disketi kullanmak için sisteminizi tekrardan baþlatýn.Sisteminiz disketten açýlýþ yapsýn.
    · DOS komut satýrýnda iken awdflash.exe dosya_adý.xxx komutunu yazýn ve enter tuþuna basýn. Dosya_adý.xxx dosyasý sizin Gigabyte sitesinden indirmiþ olduðunuz ve diskete kopyaladýðýnýz bios güncelleme dosyasýdýr.
    · Sýradaki ilk seçeneðiniz, eski BIOS’u kaydetmek olacaktýr.. Bu iþlemi yapmanýz tavsiye olunur. BIOS’u güncelledikten sonra yeni özelliklerden memnun olmayabilirsiniz.
    A. Eski BIOS’u kaydetmeye karar verirseniz, yeni BIOS’un adýyla kaydetmediðinizden emin olun.Eðer eski bios’a yeni bios dosyasý ile ayný ismi verirseniz eski bios bilgileri yeni bios dosyasýnýn üzerine hiçbir uyarý olmadan yazýlacaktýr. En basit isim verme þekli ESKIBIOS.BIN þeklinde olabilir.
    B. Eðer eski bios dosyanýzý biryere kaydetmek istemiyorsanýz en azýndan eski bios’ un versiyon numarasýný biryerlere not alýn. Hayýr demek için ‘N’ tuþuna basarak bir sonraki adýma geçin.
    · Eski BIOS’u kaydetmek için evet anlamýnda ‘Y’ tuþuna basýn.
    · Eski bios için bir isim verin ve enter tuþuna basýn.
    · Sýradaki ikinci seçeneðiniz BIOS’u güncellemek isteyip istemediðiniz olacaktýr.
    Evet demek için ‘Y’ tuþuna basýn.
    Not:
    Bu adým çok kritiktir.Flash iþlemi sürmekte iken kesinlikle klavyeye,reset tuþuna veya açma kapama butonuna dokunmayýn.
    · BIOS güncelleme iþlemi tamamlandýktan sonra disketinizi disket sürücüden çýkartýn ve sisteminizi tekrar baþlatýn. Açýlýþta POST ekranýndayken BIOS versiyonunun deðiþmiþ olduðunu göreceksiniz. Artýk iþlem tamamlanmýþtýr.
    c - ABIT ANAKARTLAR ve BIOS GÜNCELLEMESÝ
    (1) ABIT Anakartlarýn hemen hepsi AWARD BIOS kullanýyor. Abit’in sitesi Türkçe olarak ta hizmet veriyor.
    Abit’in Türkçe sayfalarýna Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. adresinden ulaþabilirsiniz. önceden, Abit anakartlarýn BIOS’unu update etmek için 3 adet dosya gerekiyordu; ama þimdi o sistem yok. Ýki dosyaya ihtiyaç duyacaksýnýz. Birincisi AWDFLASH programý, ikincisi ise BIOS güncellemede kullanacaðýmýz BIN uzantýlý yeni BIOS dosyasý.
    Güncelleme Ýþlemleri (örnek Anakart: ABIT SE6)
    · önce sistemi boot edebilecek bir disket hazýrlamamýz gerekiyor. Bunun için Win9x veya Windows Me kullanýyorsanýz, disket sürücünüze boþ bir disket koyup, Baþlat-Ayarlar-Denetim Masasý-Program Ekle/Kaldýr-Baþlangýç Disketi yolunu izleyip, bir açýlýþ disketi oluþturun. PC’yi bu disket ile açmanýz gerektiðinden, BIOS’a girip ADVANCED BIOS FEATURES menüsünden, boot sýrasýnda birinciliði disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceksiniz.
    · Anakartýnýzýn modeline göre, kutucukta belirtilen BIOS dosyalarýnýn adresine gidip, sizin anakartýnýz için en güncel olan BIOS dosyasýný çekin. Ayrýca, AWDFLASH programýný çekmeniz gerekiyor. Daha sonra BIOS’a girerek, önemli ayarlarý bir kenara not edin.
    · Bilgisayarý disketten açtýktan sonra, komut satýrýna: awdflash dosya_adý.xxx
    yazýp Enter tuþuna basýn. Dosya_adý.xxx yerine, anakartýmýz için Ýnternetten çektiðiniz BIOS dosyasýnýn ismini yazacaksýnýz. örneðin:
    awdflash SE6_SW.BIN
    · AWDFLASH programýna girdiðinizde, size alt bölümde bir soru sorulacak : “Do You Want To Save Bios?” Þu anda kullandýðýnýz BIOS’u kayýt edip etmeyeceðiniz sorusunu “Y” tuþuna basarak bunu kabul edin ve kayýt edilmesi için bir dosya adý girin . örneðin: eskibios.bin
    · Bu iþlem bittikten sonra, alt bölümde ikinci bir soru belirecek:
    “Are you sure to program ” BIOS’u güncellemek istediðinizden emin olup olmadýðýnýz sorusuna. “Y” tuþuna basýp devam ediyoruz.
    · Ýþlem bittiðinde, bilgisayarýnýzý yeniden baþlatarak BIOS’a girin ve LOAD SETUP DEFAULTS seçeneðini uygulayýn. Deðiþtirmek istediðiniz ayarlarý deðiþtirip, kayýt edip çýkýn. Abit, bu iþi otomatikleþtirmek için birkaç komut daha yazmanýzý daha mantýklý buluyor. Bilgisayarýnýzý hazýrladýðýnýz sistem disketiyle açtýktan sonra komut satýrýna aþaðýdakileri yazmak olacak :
    awdflash SE6_SW.BIN /cc /cd /cp /py /sn /cks /r
    Buradaki harflerin anlamlarý :
    cc : Güncelleme iþlemi bittikten sonra CMOS bilgilerini sil
    cd : Güncelleme iþlemi bittikten sonra DMI bilgilerini sil
    cp : Güncelleme iþlemi bittikten sonra PnP bilgilerini sil
    py :BIOS’u Güncelle
    sn : BIOS yedeði alma
    cks : Güncelleþmiþ dosyayý eskisi ile karýlaþtýr
    r : Güncelleme iþlemi bittikten sonra sistemi yeniden baþlat.

    d - MSI ANAKARTLAR ve BIOS GüNCELLEMESÝ
    (1) MSI, anakartlarýnýn bir çoðunda AWARD BIOS kullanýlýyor. Fakat AMI BIOS kullanan bazý modelleri de bulunmaktadýr.
    Award BIOS Kullanan MSI Anakartlar Ýçin Güncelleme Ýþlemleri :
    MSI, BIOS güncelleme iþini kolaylaþtýrmak için, bütün dosyalarý ayný dosya içinde sýkýþtýrýp sitesine koymuþ. Anakartýnýzýn modeline uygun dosyayý indirdikten sonra, bunu bir klasöre açýn. Bu klasörün içine baktýðýnýzda, Autoexec.bat dosyasý göreceksiniz.Bunun anlamý güncelleme iþleminin otomatik olacaðýdýr. Sistem disketinize, klasörünüzde yer alan tüm dosyalarý kopyalayýn, ve sistemi yeniden baþlatýn. Ýþlem bittiðinde bilgisayarýnýz yeniden baþlayacaktýr.Eðer otomatik olark deðilde klasik yöntemle BIOS’u güncellemek istiyorsanýz ve eðer AWARD BIOS’lu MSI anakarta sahipseniz, GigaByte anakartlar için anlatýlan prosedürün aynýsýný MSI anakartlarda da uygulayabilirsiniz.
    Ami BIOS Kullanan MSI Anakartlar Ýçin Güncelleme Ýþlemleri :
    MSI’nin AMI BIOS kullanan anakartlarý da var. Bunlar için Güncelleme iþlemlerine bakacak olursak :
    · Bir sistem disketi oluþturun. Ýnternetten çekeceðiniz dosyayý diskete kopyalayýn. Ayný diskete yine MSI’nin sitesinden çekeceðiniz AMIFL634.EXE dosyasýný kopyalayýn.

    · Yeni BIOS dosyasýnýn adý þu þekilde olmalý : A54MS10.ROM Bu dosyanýn bir kopyasýný baþka bir diskette acil durumlarda kullanmak üzere saklayýn ve dosya ismini AMIBOOT.ROM olarak deðiþtirin.
    · Sistem disketi ile sistemi açýn ve þunlarý yazýn: AMIFL634 xxxxxx.rom

    xxxxx.rom olan yere BIOS dosyasýnýn ismini yazacaksýnýz.
    · “Y” tuþuna bastýðýnýzda, güncelleme iþlemi baþlayacaktýr. Programlama iþlemi baþarýlý olursa, “Flash EEPROM Program Successful” mesajý görünecektir. Bir tuþa bastýðýnýzda sistem yeniden baþlayacaktýr.
    e - INTEL ANAKARTLAR ve BIOS GÜNCELLEMESÝ(1) Intel, hemen hemen tüm yeni anakartlarýnda Phoenix BIOS kullanýyor. Phoenix BIOS genelde markalý PC’lerde kullanýlan bir BIOS markasý. Ve Phoenix BIOS, anakartýnýzýn markasýný belirleyebileceðiniz kod numaralarý da sunmuyor. Ama, eðer INTEL marka anakarta sahipseniz, açýlýþta INTEL anakarta sahip olduðunuzu gösteren bir logo ile karþýlaþacaksýnýz. Modelini ise “CTRL+ALT+ESC” tuþ kombinasyonunu kullanarak POST ekranýna geçtiðinizde en üstte göreceksiniz.
    Güncelleme Ýþlemleri :
    · önce sistemi boot edebilecek bir disket hazýrlamamýz gerekiyor.Bunun için Win9x veya Windows Me kullanýyorsanýz, disket sürücünüze boþ bir disket koyup, Baþlat-Ayarlar-Denetim Masasý-Program Ekle/Kaldýr-Baþlangýç Disketi yolunu izleyip, bir açýlýþ disketi oluþturun.PC’yi bu disket ile açmanýz gerektiðinden, BIOS’a girip BOOT menüsünden, boot sýrasýnda birinciliði disket sürücünüze verin. Böylece sistemi disketten boot edebileceksiniz.
    · Intel’in Web sitesinden BIOS dosyalarýný indirin ve bu dosyayý sabit diskinizde ayrý bir dizine koyduktan sonra, üzerine çift týklayýn. çift týkladýktan sonra “Bios.exe” ve “Mk_bootz.exe” adýnda iki dosya çýkacak.

    · “Bios.exe” dosyasýna çift týklayýn.Açýlan dosyalarý diskete kopyalayýn.
    · Yeni disketimiz ile sistemi açmadan önce, BIOS’a girip tüm ayarlarý bir kenara not etmenizde fayda var.
    · Intel BIOS güncelleme için farklý bir açýlýþ disketi hazýrlamýþ; ekrana gelen menü de Enter tuþuna basýn.
    · “Update Flash Memory From a File” seçeneðini seçin.
    · “Update System BIOS” seçeneðini seçin.
    · Yeni BIOS dosyanýzýn ismi sorulacak. Buraya güncellenecek BIOS dosyasýnýn ismini yazýn. Ýþlem bitene dek bekleyin ve iþlem bittiðinde disket sürücüden disketi çýkartarak yeniden bilgisayarý baþlatýn ve BIOS’a girin. Not aldýðýnýz ayarlarý tekrar düzenleyin.


    8 - CANLI BIOS GÜNCELLEME

    (1) Þu an için Asus, GigaByte ve MSI, bazý anakart modelleri için, Canlý BIOS Güncelleme olayýný sunuyor. BIOS Güncellemenin artýk son zamanlarda bir gereklilik olduðu bir dönemdeyken Asus, GigaByte, MSI gibi firmalar BIOS güncelleme konusunda kullanýcýlarýna daha kolay bir ortam hazýrlamak için özel progrxxxxxlarý kullanýcýlara sunmakta. Bu firmalarýn yazdýðý özel progrxxxxxlar sayesinde anakartýnýzýn BIOS’unu fazla uðraþmadan, ve teknik bir bilgiye sahip olmadan güncelleyebiliyorsunuz. Firmalarýn kendi anakartlarý için hazýrladýklarý programlar farklýlýk gösteriyor ama genelde mantýk ayný: Anakartýn modelini otomatik olarak algýlayýp (veya siz göstereceksiniz), Internetten uygun yeni BIOS dosyasýný çekip, güncellemeyi yapmak. Bu programlarýn Win9x /Nt4,0/WinME ve Win2000 altýnda çalýþabiliyor olmasý kullanýcýlara kolaylýk saðlýyor.



    Asus ve GigaByte’ýn programlarý benzer mantýkta. 2 farklý þekilde BIOS’unuz güncelleyebiliyorsunuz. Eðer daha önceden yeni BIOS’u Internetten çekmediyseniz, bu programlar aracýlýðý ile, Internetten uygun BIOS dosyasýný çekebiliyorsunuz. Dolayýsý ile anakartýnýzýn üreticisinin WEB sayfasýna gidip, BIOS dosyasý aramaktan kurtulursunuz. Bu programlar, anakartýnýzýn modelini otomatik olarak belirliyor. Fakat her anakart “Canlý” BIOS Güncelleme olayýný desteklemiyor.



    Ýkinci yöntem ise, dosyayý ayrýca çekmek ve daha sonra güncelleme programýnda yeni bios dosyasýnýn diskinizdeki yerini belirtmek. Eklenmesi gereken bir ayrýntýda þu ki Asus’un programý olan “Asus Update” programý, GigaByte’ýn “@BIOS” programýndan daha baþarýlý ve kullanýcý arabirimi çok daha güzel.




    MSI’nin Live BIOS programýný Internetten yüklüyoruz
    MSI ise kýsmen farklý bir yol izlemiþ. MSI bu iþi programla yapýyor ama web üzerinden. Programý web üzerinden yüklüyorsunuz, ve anakartýnýzýn modeli program üzerinde deðil de, web üzerinde tanýnýyor ve ona göre BIOS dosyasý çekiliyor. Geri kalan iþlemler ise benzer.
    Asus UPDATE: Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    GigaByte @BIOS: Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    MSI Live BIOS: Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
    9 - BIOS KURTARMA ÝÞLEMLERÝ
    a - Intel Flash ROM ‘lu Anakartlar Ýçin BIOS Kurtarma
    (1) Eðer Intel marka bir anakarta sahipseniz diðer anakart kullanýcýlarýna göre þanslýsýnýz. Zira, INTEL FLASH ROM’un Boot Block denilen bölgesi için yazma korumasýna sahip. Boot Block, BIOS çipinde çok ufak bir yer kaplayan ,bilgisayarýn açýlabilmesi için bir takým algoritmalara sahip sistemciktir. Dolayýsý ile aslýnda bu bölümün güncellenmesi gerekmiyor. INTEL, kendi ürettiði FLASH ROM ( BIOS çipi )’ larda bu boot block koruma özelliðini koymuþ ve bu FLASH ROM’u kullanan anakartlarda, BIOS Güncellemesi sonucunda sorun yaþama ihtimalinin yok denecek kadar az. BIOS Güncelleme esnasýnda elektrikler kesilse bile BIOS’unuzun Boot Block bölümü hasar görmediðinden, bilgisayarýnýz yine açýlacaktýr ve Güncelleme iþlemini tekrardan yapmanýz istenecektir. çünkü, BIOS Güncelleme olayýnýn ilk bölümünde, BIOS çipindeki bilgiler silinir, ikinci adýmda ise bilgiler tekrar yazýlýr. Yani yarýda kalan iþlem sonucunda tekrar BIOS Güncelleme yapmalýsýnýz. Ýntel marka anakartlarda herhangi bir sorunla karþýlaþýldýðýnda uygulanmasý gereken yöntem þudur :
    1. INTEL anakartlarýn üzerindeki “flash recovery” olarak tanýmlanan jumper’ý bulun ve kurtarma (recovery) pozisyonuna getirin.
    2. Daha önce , INTEL anakartlar için hazýrladýðýnýz disket ile sistemi açýn.
    3. Görüntü alamayacaksýnýz,fakat bu sorun deðil çünkü iþlemleri bip sesleriyle yapacaksýnýz. Bip sesi duyduðunuz anda Disket Sürücünüzün ýþýðý yanýyor ise, iþlem baþlamýþtýr demektir. Floppy ýþýðý söndüðünde iþlem bitmiþtir.
    4. Sistemi kapatýn ve jumper’ý eski konumuna getirin.
    5. Sisteminizi tekrar açýn ve güncelleme iþlemine baþlayýn.
    b - Award BIOS Kullanan Anakartlar Ýçin BIOS Kurtarma
    Þimdi anlatýlacak çözüm ise, AWARD BIOS kullanan bir çok anakart kullanýcýlarý için geçerli olacak bir çözüm (ASUS hariç). AWARD BIOS’a sahip anakartlarda iþe yarayan bir kurtarma olayý otomatikleþtirilmiþ bir olay. örneðin BIOS Güncelleme sýrasýnda, elektrik kesilmesi gibi bir sorun oluþtu ve bilgisayarýnýz açýlmaz hale geldi. Panik yapmadan hemen Ýnternet eriþimi olan baþka bir bilgisayar bulun ve iþlemlere baþlayýn .
    1. Ýlk olarak bir sistem disketi oluþturun : format a:/q/s
    2. Anakartýnýzýn üreticisinin WEB adresine gidin ve kendi anakartýnýz için olan yeni BIOS dosyasýný indirin. AWDFLASH programýný da indirin. AWDFLASH programýný ve BIOS dosyasýný diskete kopyalayýn. Ve sisteminizdeki Autoexec.bat dosyasýný da diskete kopyalayýn. Þimdi Disket Sürücünün içindeyken, Autoexec.bat dosyasýna sað tuþ týklayýp düzenle deyin. Autoexec.bat içerisindeki tüm satýrlarý silin. Ve þunlarý yazýn:
    A:AWDFLASH dosya_adý.xxx /SN /PY /CP /CD /CC
    örneðin:
    A:AWDFLASH W6334VMS.bin /SN /PY /CP /CD /CC
    Bu arada yukarýda AWRDFLASH programýnýn AWDFLASH.EXE þeklinde bulunacaðý varsayýlarak, AWDFLASH yazýldý. Ama ayný program AWDFL770 gibi isimlerle de bulunabilir. çektiðiniz AWARD BIOS Güncelleme programýnýn ismine göre, verdiðimiz komut satýrýný deðiþtirmemiz gerekiyor.
    örneðin :
    A:AWDFL770 w6334VMS.bin /SN /PY /CP /CD /CC
    Autoexec.bat dosyasý içindeki deðiþiklikleri yaptýktan sonra, bunu kayýt edin.

    3. Bu disket ile, sistemi açýn. Ekrana görüntü gelmeyecektir. Bip sesiyle beraber, Disket Sürücü ýþýðýnýn yanmasýyla iþlem baþlayacaktýr. 1,5 – 2 dakika arasý sürecek bir iþlemden sonra, disket sürücünün ýþýðý sönecektir. Ve sistemi artýk baþlatabilirsiniz! Fakat bu yöntem her anakartta çalýþmýyor.
    c - Award BIOS’ lu ASUS Anakartlar Ýçin BIOS Kurtarma
    Daha önce belirtildiði gibi, ASUS, kendi anakartlarýndaki BIOS Güncelleme iþlemini yapabilmeniz için AFLASH programýný sizlere sunuyor. Kilit nokta þu: AFLASH programýný çalýþtýrdýðýnýzda, karþýnýzda duran ikinci seçenek þudur : “Update BIOS Including Boot Block and ESCD” (“ Boot Block ve ESCD dahil BIOS’u güncelle”) . BU demektir ki Asus Anakartlarýn BIOS’unu güncellerken bir sorun çýkarsa, Boot Block’un zarar görmüþ olmasý ihtimaller arasýnda. O zaman sisteminiz açýlmayacak anlamýna gelir. Tabii her zaman böyle olacak diye bir kaide yok. Boot Block gerekli olduðu vakitlerde güncelleniyor.
    d – Ami BIOS Kullanan Anakartlar Ýçin BIOS Kurtarma
    AMI BIOS’lar için genelde ortak bir kurtarma yöntemi var.

    1.AMI BIOS’u olan anakartýnýzýn markasýna ve modeline göre, anakartýnýzýn üreticinizin adresinden yeni BIOS dosyasýný çekin. Bu dosyanýn ismi þuna benzer bir þey olur : A54MS10.ROM

    2. Bu dosyanýn ismini, AMIBOOT.ROM olarak deðiþtirin. Sonra bunu boþ bir diskete kopyalayýn.

    3. Diskete sistem dosyalarýný transfer ETMEYÝN. Diskette sadece ve sadece AMIBOOT.ROM dosyasý olacak. Açýlmayan sisteme bu disketi koyduktan sonra, CTRL ve HOME tuþlarýný nasýlý tutarken sistemi açýn. Disket Sürücünün ýþýðý yandýktan sonra elinizi bu tuþlardan çekin.
    4. Sistem, BIOS Güncelleme olayýný yaklaþýk 35-40 saniye içinde bitirecek. Ýþlem bittiðinde birkaç bip sesi çýkacaktýr. Daha sonra sisteminizi açabilirsiniz!
    Konu kaan66 tarafýndan (04-12-2006 Saat 23:50 ) deðiþtirilmiþtir.

  3. #3

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    eline sağlık.bilgi ve paylaşım i&#231;in teşekk&#252;rler

  4. #4

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    tesekkürü nasý etsek boþ gercekten harika bir çalýþma umarým þimdi biosun ne oldugu nasýl güncellendigini anlamayan kalmaz tebrik ediyorum baþarýlar:45: :45: :45:

  5. #5

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    usta bilgisayarda disket s&#252;r&#252;c&#252;s&#252; yok bunu CD romla da yapabilir miyiz?
    anakartım intel D946GZIS

  6. #6

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    New41 A'dan Z'ye BÝOS

    Basic Input Output System (Temel Giriþ Çýkýþ Sistemi) veya diðer adýyla BIOS anakartýnýzýn üzerinde bulunan küçük bir EEPROM bellek üzerinde bulunur. Bir çeþit sadece okunabilir bellek türüdür fakat doðru ayarlar ve araçlar kullanýldýðýnda üzerinde deðiþiklik yapýlabilir. Bilgisayar açýlýrken anakarta takýlý olan iþlemci ilk iþ olarak BIOS üzerinde bulunana yazýlýmý çalýþtýrýr.

    Eðer sisteminiz açýlýrken çok yavaþlýyorsa, Windows çakýlýyorsa veya bazý donanýmlar sorun çýkarýyorsa bunlarýn nedeni büyük ihtimalle yanlýþ yapýlmýþ BIOS ayarlarýdýr. Bu yazýda bilgisayarýnýzýn daha hýzlý ve daha iyi çalýþmasý için ayar kutusunu nasýl oynayabileceðinizi anlatacaðýz.

    "Temel Bilgiler" baþlýðý altýnda BIOS hakkýnda gerekli olan temel bilgileri vereceðiz. Burada BIOS'un ne olduðunu, ona nasýl eriþebileceðinizi ve ayarlar arasýnda güvenli bir þekilde nasýl gezinebileceðinizi öðreneceksiniz. "Önemli Ayarlar" baþlýðýnda her kullanýcýnýn bilmesi gereken bazý önemli BIOS seçenekleri hakkýnda bilgi vermeye çalýþacaðýz. Deneyimli kullanýcýlar isterlerse, gizli seçeneklerin ve bunlarýn nasýl etkinleþtirileceði, bazý dar boðazlarýn nasýl giderilebileceði ve sisteme yük olan fazlýklarýn nasýl temizlenebileceði gibi bilgilerin bulunduðu, "BIOS Ýnce Ayar" bölümüne atlayabilirler



    Temel Bilgiler


    Ýþlemci tarafýndan ilk çalýþtýrýlan yazýlým olarak BIOS, iþlemciyi anakart üzerinde bulunan diðer temel bileþenlerle tanýþtýrýr ve BIOS kodunun iþi bittiðinde iþlemcinin hangi yazýlýmý çalýþtýracaðýný söyler. Temel bir kural olarak BIOS, açýlýþ aygýtý (bu aygýt disket, CD-ROM, DVD veya sabit disk olabilir) üzerindeki açýlýþ bölümüne (boot sector) eriþir. Açýlýþ bölümü üzerinde bulunan bir çeþit açýlýþ yöneticisi çalýþýr ve bilgisayarýn temel iþletim sistemini (Windows veya Linux gibi) yüklemeye baþlar.

    Açýlýþ iþlemi bittikten sonra BIOS'un gündelik iþlerinin bittiðini söylemek yanlýþ olur. Bir bilgisayar üzerindeki donanýmlara eriþilmesi iþlemlerinin çoðu iþletim sisteminin BIOS'a eriþmesiyle baþlar, daha sonra BIOS iþletim sistemi yerine hedef donanýma ulaþýr.

    1. BIOS Sürümleri

    Her anakart, üzerinde bulunan bileþenleri düzgün çalýþtýrabilmesi için kendine has bir BIOS'a sahiptir. BIOS yazýlýmlarýnýn en çok kullanýlan temeli iki farklý biçime sahip olan Phoenix Awar BIOS'a dayanýr. Bunun dýþýnda American Megatrends Inc. (AMI) BIOS'u kullanan bilgisayarlar görmeniz de mümkündür.

    BIOS menüsünün yapýsý ve seçeneklerin adlandýrýlmasý üreticiden üreticiye farklýlýklar gösterebilir. Hatta bir birinin devamý olan iki anakartýn BIOS menüsü arasýnda da büyük ya da küçük farklýlýklar olabiliyor. Bu durum yüzünden bütün insanlarýn kullandýðý bilgisayarlar için kesin BIOS kýlavuzlarý yazamýyoruz. Yine de Phoenix Award BIOS üzerinde aþaðýdaki açýklamalara benzer seçenekler bulmanýz mümkün. Eðer bazý ayarlarý bilgisayarýnýzýn BIOS menüsünde bulamýyorsanýz sinirlenmeyin - ilgili iþlevi veya yeteneði bilgisayarýnýzýn BIOS'u desteklemiyor olabilir.

    2. BIOS'a Eriþim

    Açýlýþ sýrasýnda BIOS, sisteminizde bulunan donaným bileþenlerini denetlerken, kullanýlabilir belleði sayarken ve sabit diskleri (diðer depolama aygýtlarýný da) bulurken klavyenizde bulunan özel bir tuþa basarak BIOS ayar sayfasýna eriþebilirsiniz. Genellikle bu iþlem [Del] tuþuna basarak yapýlýr ancak [F2] gibi diðer tuþlar da olabilir. Açýlýþ sýrasýnda ekranda beliren yazýlara dikkat edin: Çoðu BIOS ekranýn alt taraflarýnda "" benzeri bir yazýyla ayarlara nasýl eriþileceðini gösterir. Eðer bütün yöntemleri deneyip yine de baþarýlý olamadýysanýz bilgisayarýnýzýn veya anakartýnýzýn kullanma kýlavuzuna bakabilirsiniz. Bilgisayar açýlmaya baþladýðý anda bu tuþa bir ya da iki saniye basmanýz yeterli olacaktýr.

    Her þey olmasý gerektiði gibi çalýþýrsa BIOS bellek miktarýný saymayý bitirecek ve ana BIOS menüsünü açacaktýr. Eðer beklenilen ekran gelmediyse bilgisayarýnýzý yeniden baþlatýp farklý bir tuþu deneyebilirsiniz. Örneðin, pek çok taþýnabilir bilgisayar [F1] veya [Esc] tuþunu kullanýr. Bazen de [F2], [F10] veya [Alt+F1] tuþlarýný denemek gerekebilir.

    3. BIOS Ayarlarýný Deðiþtirmek
    BIOS yazýlýmý: Seçenekler arasýnda dolaþmak için ok tuþlarýný kullanýn, istediðiniz menüye girmek için Giriþ (Enter) tuþuna basýn
    BIOS menüsündeki bir seçeneðe ulaþmak için ok tuþlarýyla ekran görüntüsü A'da olduðu gibi istediðiniz baþlýðý seçili hale getirin. Giriþ (Enter) tuþuna bastýðýnýzda bir alt menü veya ekran görüntüsü B'de olduðu gibi seçenekler listesi karþýnýza gelir. Seçtiðiniz ayarla ilgili seçimi deðiþtirmek için artý [+] veya eksi [-] tuþlarýný kullanabilirsiniz, [Page Up] ve [Page Down] tuþlarý da ayný iþi göreceklerdir. Ana menü ekranýndan alt menülere eriþebilmek için bu yöntemi kullanabilirsiniz, bazý alt menülerin de altýnda kendilerine ait alt menüler olabilir, istediðinizi ayara ulaþmak için gittiði yere kadar gitmelisiniz.
    Alt Menüleri açmak: Pek çok seçenek [+] veya [-] tuþlarýna basýlarak deðiþtirilebilir. Bazý ayarlarda ise resimde görüldüðü üzere menü içinde gezinerek seçenekler arasýnda seçim yapmak gerekebilir.


    Kýsa bir açýklama yazarsak tipik bir BIOS yazýlýmý aþaðýdaki menüleri içerir:

    * "Main" veya "Standard CMOS Setup" menüsünden tarih, saat ve sabit disk ayarlarýna ulaþabilirsiniz.

    * "BIOS Features Setup" menüsünden her çeþitten genel seçeneklere ulaþabilirsiniz.

    * "Integrated Peripherals" menüsünden arayüzlere ve yardýmcý sistem iþlevleriyle ilgili ayarlara ulaþabilirsiniz.

    * "Power Management Setup" menüsünden enerji tasarrufu ve güç yönetimi iþlevlerine ulaþabilirsiniz.

    * "PnP/PCI Configurations" menüsünden hangi kesmelerin (IRQ) hangi PCI geniþleme kartlarýna ayrýlacaðýný seçebilirsiniz. Eðer bu seçenekleri veya benzerlerini yukarýda anlatýldýðý gibi ana menüde bulamadýysanýz "Advanced" menüsü altýnda bulma þansýnýz yüksektir.

    * "Hardware Monitor" menüsü algýlayýcýlardan gelen iþlemci sýcaklýðý veya fan hýzlarý gibi deðerleri gösterir. Bu deðerler genellikle iþlemci soðutucusu ve sistem faný içindir ama bazý durumlarda güç kaynaðýnýn faný veya diðer fanlarla ilgili bilgi de içerebilir.

    * "Load Setup Defaults" seçeneði bütün ayarlarý fabrika ayarlarýna geri döndürür ve yaptýðýnýz bütün deðiþiklikleri siler. Yanlýþ ayarlar yaptýðýnýzda ve sistem bu yüzden kilitlenmeler yaþadýðýnda bu ayar çok iþe yarayabilir.

    4. BIOS Oturumunu Kapatmak

    BIOS yazýlýmýyla iþiniz bittiðinde [F10] tuþuna basarak veya ana menüden "Save & Exit Setup" seçeneðine gelerek kapatma ekranýný açabilirsiniz. Bazý durumlarda önce "Exit" seçeneðini sonradan "Exit & Save Changes" alt seçeneðini seçmeniz gerekebilir. Daha sonra [Y] veya [N] tuþlarýndan birine basarak ayarlarý kaydedip çýkabilirsiniz veya seçiminizi iptal edebilirsiniz.


    Önemli Ayarlar


    Birazdan anlatacaklarýmýz, bilgisayarýnýzýn açýlýþ aygýtý sýralamasýný nasýl deðiþtireceðinizi, bilgisayarýnýzý fare üzerinden veya klavyeden bir tuþa basarak nasýl açabileceðinizi, USB 2.0 desteðini nasýl etkinleþtirebileceðinizi ve fanlarda bir sorun olduðunda sistemin nasýl davranacaðý gibi çok çeþitli temel BIOS ayarlarýný içeriyor.

    5. Açýlýþ Aygýtý Önceliðini Belirlemek


    Açýlýþta disket sürücüsünü atlamak: Ekran görüntüsü C'de gösterildiði gibi sabit diski birinci açýlýþ aygýtý olarak ayarlayýn.


    Pek çok bilgisayar sistemi baþlatýrken önce disket sürücüsünü tarar. Bu durum deðerli zamanýnýzýn kaybolmasýna ve olasý açýlýþ bölümü (boot sector) virüsü sorunlarýna neden olur. Ayrýca kabul edelim ki günümüzde disket sürücü kullanarak sistemi baþlatmak son derece zor karþýlaþýlan bir durum. BIOS'a sistem açýlýrken disket sürücüye bakarak zaman kaybetmemesini söylemek açýlýþ sürecini kýsaltýr.

    BIOS yazýlýmý, açýlýþ aygýtlarýný ve hangi sýralamaya göre hareket edileceðini belirleyebilmenizi saðlar. Aþaðýdaki ayar açýlýþ sýrasýnda sistemin disket sürücüye bakmamasýný saðlayarak hem süreci biraz hýzlandýrýr hem de güvenliði biraz olsun arttýrýr.

    Ýþte yapmanýz gereken ayarlar: Öncelikle "Advanced BIOS Features, Boot Sequence" seçeneðine gidin ve "1st Boot Device" ayarýný ekran görüntüsü C'de görüldüðü gibi disket sürücüden sabit diske getirin, sabit disk "HDD-0" olarak adlandýrýlabilir. Bu ayar bilgisayarýn açýlýrken saða sola sapmadan doðrudan sabit diskin açýlýþ bölümüne bakmasýný saðlar.

    Bu deðiþiklikle birlikte bilgisayar iþletim sistemini öncelikle disket sürücüsünde aramaz fakat hala sisteminize bir disket sürücüsü takýlý olup olmadýðýný denetler, bu da zaman kaybýna neden olur. Bu denetimi önlemek için "Boot Up Floppy Seek" seçeneðini geçersiz "Disabled" hale getirmeniz gerekir.
    6. Bilgisayarýn Açýlýþýný Hýzlandýrýn

    Bu ayarýn kötü yaný bilgisayarýnýz her açýlýþta yani sabit disk veya diðer depolama aygýtlarý takýldý mý diye inceleme yapmaz. Böylece sistem açýlýþý hýzlanmýþ olur.

    Eðer sisteminize sýklýkla sabit disk gibi bileþenler eklemiyorsanýz her bir sürücü arama zamanýný sýfýra getirin. "Main" menü altýnda "Timeout" seçeneðini "0" olarak ayarlayýn.

    7. USB 2.0 Desteðini Etkinleþtirin
    USB: Hizmet Paketi 2 yüklü Windows XP kullanýcýlarý "USB 2.0 Controller" seçeneðini ekran görüntüsü E'de görüldüðü gibi etkin hale getirebilirler.


    Pek çok anakartta "USB Controller" seçeneði sadece USB 1.1 etkin olacak þekilde ayarlanmýþtýr. Bu durumun temel nedeni Windows XP'nin kendisidir, eski sürüm Hizmet Paketleri (Service Pack) USB 2.0 desteði sunmazlar. Aþaðýdaki BIOS ayarý bu desteði açabilmenize olanak saðlar.

    Bunu yapmak için ilgili seçeneði "Enabled" veya "V1.1+V2.0" þeklinde ayarlamanýz gerekir. Bu seçeneði kullanmak için Windows XP'nize en azýndan Hizmet Paketi 1'in kurulmuþ olmasý gerekir.

    8. USB Aygýtlarla Ýlgili Sorunlarý Çözmek

    Bazý bellek çubuklarý, flaþ sürücüler, bellek çubuðu iþlevi olan *** çalýcýlar ve USB sabit diskler elektriði USB aracýlýðýyla alýrlar. Eðer yeterli güç verilemezse alet çalýþmayabilir. Bu yüzden USB arayüzünün takýlý olan aygýtlara yeterli miktarda güç saðlayabildiðinden emin olmalýsýnýz.

    BIOS ayarlarý arasýnda "USB 2.0 HS Reference Voltage" isminde bir seçenek olup olmadýðýna bakýn. Eðer böyle bir ayar varsa karþýsýndaki seneði "Low" veya "Medium" yerine "High" veya "Maximum" olarak deðiþtirin.

    9. Elektrik Kesintilerinden Sonra Bilgisayar Ne Yapsýn?

    "Power Management" menüsü altýnda elektrik kesintilerinden sonra bilgisayarýn nasýl bir tepki vereceðini ayarlayan bir seçenek vardýr. "AC Power Loss Restart" veya "Restore on AC Power Loss" seçenekleri sayesinde elektrik kesilmesi gibi beklenmeyen bir nedenle sistem kapandýðýnda bilgisayarýn ne yapacaðýný belirleyebiliyorsunuz. "Previous State" veya "Last State" seçeneði bilgisayarý elektik kesilmeden önceki konumuna geri getirir. Yani sistem açýksa tekrar açýlýr kapalýysa kapalý kalýr.

    10. Sisteminizin Saðlýk Durumu

    BIOS, bilgisayarýnýzýn iþlevsel saðlýðý hakkýnda bilgiler ve çeþitli ayarlar sunabilir. Bu araçlar sayesinde, iþlemci, fanlar, güç kaynaðý ve sabit diskler gibi hayati sistem bileþenlerini gerçek zamanlý olarak izleyebilirsiniz. Örneðin, iþlemci sýcaklýðý alarmý sayesinde sisteminizin fazla ýsýnmasýný engelleyebilir hatta gerekirse acil durum kapatma iþlemini gerçekleþtirmesini saðlayabilirsiniz.

    "Health" veya "H/W Control" menülerinden sisteminizdeki bileþenlere giden voltajý ve bu bileþenlerin sýcaklýklarýný takip edebilirsiniz. Çoðu BIOS en azýndan iþlemci ve kasa sýcaklýklarýný gösterirken diðerleri sabit diskler ve anakartlarla ilgili daha ayrýntýlý bilgiler sunabilir. Ayný þekilde iþlemci ve sistem fanýna dönüþ hýzýný da bu menüden görebilirsiniz.

    11. Fan Sorunlarýyla Mücadele

    Eðer bilgisayarýnýz açýlmýyorsa bunun nedenlerinden birisi iþlemci fanýnýn çok yavaþ dönmesi veya hiç dönmemesi olabilir. Bu durum özellikle sýcaklýk denetimli soðutucularda okunan sýcaklýk deðerleri çok düþükse olabiliyor ve böyle bir durumla karþýlaþan BIOS fanlarla ilgili bir sorun olduðunu düþünüyor. Bu yüzden þimdi anlatacaðýmýz BIOS numarasý iþinize yarayabilir.

    "CPU Fan Failure Warning" isimli seçeneði "Disabled" olarak ayarlayýn. Bu iþlevi etkisiz hale getirdiðiniz bilgisayarýnýz yavaþ çalýþan bir fan olsa da açýlacaktýr. Tabi ki bu ayarýn varsayýlan deðeri "Enabled" (etkin) olduðundan sistemi yeni kurduysanýz BIOS'a eriþemeyebilirsiniz. Eðer böyle bir durumla karþýlaþýrsanýz geçici olarak her zaman sabit hýzda dönen eski tip bir iþlemci soðutucusunu takýp BIOS'tan az önce belirttiðimiz ayarý yapabilirsiniz.

    12. Sistem Çökmelerini Önlemek

    Artýk çoðu sabit disk sürücünün bozulacaðýný önceden algýlayabilen sistemlerle donatýlmýþ olarak geliyor ve bunu BIOS ekranýnda size iletiyor. Bu özelliðe "Self Monitoring And Reporting Technology" (SMART) adý veriliyor. BIOS'ta bulunan "HDD SMART Capability" özelliðini etkin hale getirdiðinizde sistem, Norton System Works veya çok tanýnan bedava bir yazýlým olan SpeedFan gibi yazýlýmlara uyarý iletisi gönderebiliyor. Bu yazýlýmda depolama aygýtýnýzýn durumuna göre size bilgi veriyor, böylece olasý arýzalarý önceden haber alarak gerekli yedekleme iþlemlerini yapabiliyorsunuz.

    Paralel Giriþ: "ECP+EPP" en hýzlý paralel haberleþme þeklidir


    Bilgisayarýnýzýn paralel arayüzü normalde tek yönlü iletiþime izin vermek üzere ayarlanmýþtýr. Bu seçenek neredeyse bütün aygýtlar için çalýþýr fakat veri aktarým hýzýný düþüktür (100 kbps). Þimdi anlatacaðýmýz ayarý uygulayarak paralel giriþinizin veri aktarým hýzýný 1 Mbps deðerine çýkarabilirsiniz.

    Yapmanýz gereken "ECP" (Extended Capability Port) veya "EPP" (Enhanced Parallel Port) özelliklerinden birini etkin hale getirmek. Çoðu BIOS yazýlýmýnda her iki özelliði tek bir seçenek halinde görebilirsiniz "ECP/EPP".

    Uyarý: Eðer bir yazýcý ve tarayýcý ayný paralel giriþi paylaþýyorsa Ekran Görüntüsü F'de görülen aygýt çakýþmasý veya sorunuyla karþýlaþabilirsiniz. Eðer yüksek veri aktarým hýzýný korumak istiyorsanýz sisteminize PCI geniþleme yuvasýna takýlan fazladan bir paralel giriþ eklemeyi düþünebilirsiniz veya aygýtlardan birisini baþka bir haberleþme arayüzüne aktarabilirsiniz. Örneðin USB'yi paralele dönüþtüren bir çeviriciyle her iki aygýtý ayný anda kullanabilirsiniz.

    BIOS Ýnce Ayar

    Bu bölümde hýrslý kullanýcýlar, sistem açýlýþýný nasýl en hýzlý þekilde yapabileceklerini, ekran kartlarýný nasýl hýzlandýrabileceklerini, iþlemcilerinin gücünü nasýl son noktaya kadar kullanabileceklerini, yongaseti ayarlarý üzerinde nasýl oynayabileceklerini ve belleklerinden en iyi baþarýmý nasýl elde edebileceklerini öðrenebilirler.

    14. Açýlýþ Sýrasýnda Power-on Self-Test (POST) Sonuçlarýný Göster

    Bilgisayarýnýz açýlýrken, ne olup bittiðini görmek yerine genellikle üreticinin renkli logosunu görürsünüz. Þirin resimler görmek yerine bilgisayarýnýzýn açýlýrken yaptýðý testlerin sonucunu görebilirsiniz (veya görmelisiniz).

    Ýþte bunu yapmanýn yolu. "Advanced BIOS Features" menüsünün altýnda bulunan "Full Screen LOGO Display" seçeneðini "Disabled" olarak ayarlayýn. Bu ayardan sonra sisteminiz açýlýrken yaptýðý bütün sýnamalarýn sonuçlarýný ekranda gösterecektir.

    15. Bilgisayarýnýzý Ýki Kat Hýzlý Açýn

    Bu ayar sayesinde bilgisayarýnýzýn açýlýrken çeþitli bileþenleri incelemesini atlatabilirsiniz. Örneðin, takýlý olan bellek miktarýna üç kere yerine sadece bir kere bakýlýr; böylece bilgisayarýnýz neredeyse iki kat daha hýzlý açýlabilir. "Advanced" veya "Advanced BIOS Features" menüsünden "Quick Power On Self Test" veya "Quick Boot" seçeneðini "Enabled" olarak ayarlayýn.

    Uyarý: Bu ayarý yaptýktan sonra donaným sorunlarýyla karþýlaþýrsanýz BIOS ekranýna geri dönüp ayný seçeneði "Disabled" olarak ayarlayarak sorunun tam olarak nereden kaynaklandýðýný bulabilirsiniz.



    16. Doðru Ekran Kartýyla Baþlamak


    Bilgisayar her açýldýðýnda BIOS hangi ekran kartýný kullanacaðýný anlamaya çalýþýr ancak buna gerek yok çünkü siz zaten biliyorsunuz!

    "Init Display First" menü seçeneðine gelin veya bu seçenek BIOS tipine göre "Primary VGA BIOS" ya da "VGA Boot From" þeklinde de olabilir. AGP ekran kartý kullanýyorsanýz "AGP" seçeneðini ayarlayýn. Eðer sisteminiz yeniyse ve PCI Express arayüzüne sahipse AGP yerine burada "PEG Port/Graphic Adapter Priority" gibi bir seçenek görüyor olmalýsýnýz.

    17. Modasý Geçmiþ Ekran Kartý Ayarlarýný Ýptal Edin




    BIOS Cacheable: Bu seçenek baþarýmý sadece MS-DOS çalýþýrken arttýrýr (Ekran Görüntüsü G).

    "Video RAM Cachable" ve "Video BIOS Cachable" gibi ayarlar sadece eski tip DOS kullanan sistemlerde baþarýmý arttýrýr, Windows'la hiç bir ilgileri yoktur. O zaman neden iþi karýþtýralým ki?

    Bu ayarlarýn her ikisini de "Disabled" olarak ayarlayýn. Bu ayarlarý yaparken karþýnýza "VGA Palette Snoop" gibi bir seçenek gelirse onu da etkisiz hale getirin. Ayný þekilde "System BIOS Cacheable" seçeneðini de güvenle iptal edebilirsiniz (Ekran Görüntüsü G) - artýk her hangi bir baþarým artýþý saðlamadýðý gibi bazý durumlarda sistemin kararlýlýðýný da bozabiliyor

    18. Doku Belleðini Kurun

    "Graphics Aperture Size" seçeneði ("AGP Aperture Size" þeklinde de olabilir) temelde AGP ekran kartlarýnýn dokularý yaratýmlarken belleði daha verimli kullanabilmeleri için tasarlanmýþtý. Günümüzde çoðu ekran kartýnýn 128 MB hatta 256 MB tümleþik bellekleri olduðunu düþünürsek bu seçeneðin de modasýnýn geçtiðini açýkça görebiliriz. Ayrýca artýk görüntü bellekleri normal sistem belleklerinden daha hýzlý çalýþýyorlar. Eskiden sýkça duyulan, "Graphics Aperture Size" seçeneðini sistem belleðinizin yarýsý olacak þekilde ayarlayýn kuralý geçmiþte kaldý bunun yerine doku belleðini uygun bir deðerde tutmak daha mantýklý.

    Bu seçeneði "128" veya "64" olarak ayarlayýn.

    19. Saat Hýzý Ayarlarýný Deðiþtirin

    Bu ayarý yaptýðýnýz zaman FSB hýzaþýrtmasý yaparken AGP ekran kartlarýnýn yaþadýðý sorunlardan kurtulabilirsiniz.

    "AGPCLK/CPUCLK" ("AGP Clock" þeklinde de olabilir) ayarý üreticisi tarafýndan hýzaþýrtma imkaný sunulan anakartlarda bulunur. Eðer böyle bir seçenek varsa "Fix" olarak ayarlayýn. Böylece FSB hýzýný arttýrýrken ayný zamanda AGP hýzýný da arttýrmamýþ oluyorsunuz. "1/1" seçeneði ekran kartýnýzýn FSB ile ayný hýzda çalýþacaðýný gösterir. Bu ayarý "2/3" yaparsanýz AGP saat hýzýný FSB saat hýzýnýn 2/3 olarak ayarlarsýnýz yani FSB 100 MHz çalýþýyorsa AGP 66 MHz olarak çalýþýr.

    20. AGP Saat Hýzýný Arttýrmak
    AGP saat hýzýný arttýrmak baþarýmý yükseltir fakat bazý sorunlar yaþayabilirsiniz - Ekran Görüntüsü H.


    Bazý anakartlar AGP saat hýzýný arttýrmanýza izin verir. "AGP Frequency" seçeneðinden tempoyu küçük adýmlarla arttýrýn (Ekran Görüntüsü H) ve her seferinde bilgisayarýnýzý yeniden baþlatýn. Her ayarý bir çeþit 3B oyunla deneyin ve sistemin kararlý olduðundan emin olun. Bu iþlemleri sistem de kararsýzlýk emareleri görülene kadar tekrar edin. Böylece en kararlý ve en hýzlý ayarda sistemi çalýþtýrabilirsiniz.

    21. AGP Voltaj Seviyesini Arttýrýn

    Yüksek saat hýzlarý ayný zamanda daha yüksek güç tüketimine neden olur. Aþaðýdaki ayarlarý uygulayarak ekran kartýnýza daha fazla güç gitmesini saðlayabilirsiniz.

    "AGP Voltage" seçeneði giriþ gerilimini 0.1 Volt aralýklarla deðiþtirmenizi saðlar. Bu deðiþiklikleri AGP hýzýný arttýrdýktan sonra sistem kararsýz duruma düþerse uygulayýn.

    Uyarý: Bazý durumlarda voltajý yüksek deðerlere ayarlamak ekran kartýna zarar verebilir. Giriþ voltajýný daha yüksek deðerlere ayarladýðýnýzda her hangi bir etkisi olmuyorsa eski düþük deðere getirmeyi unutmayýn ve sistemi tekrar kararlý çalýþýr hale getirebilmek için AGP saat hýzýný biraz düþürün.

    22. Ýþlemci Önbelleklerini Etkinleþtirin
    Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.

    Ýþlemci önbelleklerini (Level 1,2 veya 3) etkin hale getirmek önemli baþarým artýþlarý saðlar (Ekran görüntüsü I).


    Ýþlemciler anakart üzerinde bulunan diðer parçalardan belirgin bir þekilde daha hýzlý çalýþýrlar. Ýþlemleri hýzlandýrmak, iþlemci ile sistem belleði arasýnda bulunan ve daha hýzlý çalýþan iþlemci önbelleði sayesinde mümkün olur.

    Seviye 1 (L1) önbellek çok küçüktür fakat iþlemci çekirdeðinin üzerinde bulunur ve hýzlý bir geçici veri depolama alaný saðlar. Seviye 2 (L2) önbellek çok daha büyüktür ve bütün yazýlýmsal elemanlarý depolayabilir, iþlemci isteði geldiðinde gerekli olan veri bu önbelleðin üzerinde bulunuyorsa asýl sistem belleðinden bulunup getirilmesinden çok daha hýzlý bir þekilde iþlemciye sunulabilir. Ýþlemciye tümleþik L2 ve harici L3 önbelleði bulunan sistemlerde (neredeyse hepsinde var) bu ayarlarý etkin hale getirmenizi þiddetle tavsiye ederiz (Ekran Görüntüsü I).

    23. APIC Seçeneðini Açýn

    Yongasetleri genellikle kuzeyköprüsü ve güneyköprüsü olarak adlandýrýlan iki ana bölümden oluþur. Bu iki bölüm iþlemci, bellek, geniþleme kartlarý ve diðer çevresel donanýmlar arasýndaki veri akýþýný saðlarlar. Aþaðýda belirttiðimiz ayar daha fazla kesme isteði kullanýlabilmesinin ve de daha fazla aygýt baðlanabilmesinin yolunu açar. Kullanýlabilir kesmelerin (interrupt) sayýsý 16'dan 24'e çýkar. Ek olarak kesme kullanýmý gözle görülür þekilde daha esnek hale gelir böylece çeþitli iþlemler yapýlýrken zaman kazanýlmýþ olur.

    Yapmanýz gereken sadece "Advanced BIOS Features" menüsü altýnda bulunan "APIC Mode" seçeneðini "Enabled" olarak ayarlamak.

    24. Burst Mode Ayarýný Etkinleþtirin

    Sabit disklere, PCI kartlara ve belleðe eriþim "Burst Mode" etkinken çok daha hýzlý gerçekleþir. Bu kip açýkken aygýtlar arasýnda veri aktarýmý çok hýzlý olur çünkü çoklu veri aktarýmlarý kurulabilir veya her bir iþlem ayrý ayrý onaylanacaðýna tek bir onaylama paketiyle iþlemler tamamlanýr.

    BIOS menüleri arasýnda gezinirken "Burst Mode" seçeneðini gördüðünüz yerde "Enable" olarak ayarlayýn. Böyle bir deðiþikliði yaptýktan sonra sisteminizin kararlý çalýþtýðýndan emin olun.

    Uyarý: Pek çok PCI kart "PCI Dynamic Bursting" seçeneði "Enabled" olarak ayarlandýðýnda düzgün çalýþmaz.

    25. Bus Mastering Ayarýný Etkinleþtirin

    Bus Mastering Ayarýný Etkinleþtirin: Bu seçenek sayesinde sabit disk eriþimi hýlanýr


    Bu BIOS ayarý Windows'a okuma ve yazma iþlemleri sýrasýnda daha hýzlý DMA (Direct Memory Access) kipini kullanmasýný söyler. DMA kipi sabit diskin veriyi iþlemciye göndermeden belleðe yazabilmesini saðlar. Bu sayede sabit diskte bulunan veriye eriþim hýzlandýrýlmýþ ve çok deðerli olan iþlemci gücü daha az kullanýlmýþ olur.

    "Integrated Peripherals" menüsü altýnda "PCI IDE BusMaster" seçeneði varsa "Enabled" olarak ayarlayýn. Bu seçeneði etkin hale getirdikten sonra Windows altýnda "Baþlat, Denetim Masasý, Sistem" ayarlarýndan Donaným sekmesi altýnda Aygýt Yöneticisi tuþuna basýn. "IDE ATA/ATAPI Denetleyiciler" alt baþlýðýný bulun. "Birincil IDE Kanalý" baþlýðýna çift týklayýn ve açýlan pencereden "Geliþmiþ Ayarlar" sekmesine gidin. Burada bulunan bilgiler arasýnda "Aktarým Kipi" gibi bir baþlýk göreceksiniz. Bunun karþýsýnda "Ultra DMA Mode" gibi bir þey yazdýðýndan emin olun. Sabit diskler genellikle "Ultra DMA Mode 5" desteklerken CD ve DVD sürücüler "Ultra DMA Mode 2" destekler.

    26. RAM Zamanlamalarýný Deðiþtirin

    Azaltýlmýþ gecikmeler: Bu ayar sadece yüksek kaliteli bellek birimleri için çalýþýr fakat bir kere bu ayarý çalýþýr hale getirebilirseniz büyük farklar görebilirsiniz


    Bütün SDRAM ve DDR bellek birimleri, bellek zamanlama deðerlerini içeren SPD (****** Presence Detect) adlý yongaya sahiptirler. RAM üreticileri SPD deðerlerini kararlý bir sistem saðlamak üzere ayarlarlar. Ancak çoðu zaman daha üst seviye zamanlama deðerlerini denemek iþe yarar ve bu sayede sistem baþarýmýný %10 kadar arttýrmak mümkün olabilir.

    Bu iþ için "System Performance", "Memory Timings" veya "Configure DRAM Timing" gibi bir ayar menüsünü BIOS'ta bulunuyor olmasý lazým. Genel kural olarak bu ayarýn varsayýlan deðeri "By SPD" þeklindedir. Bu ayar, bilgisayara, doðru zamanlamalarý bellek birimi üzerindeki yongadan okumasýný söyler ve belleðe eriþmek için bundan sonra belirtilen ayarlarý kullanýr.

    Sisteminin kendiliðinden gelen ayarlarýný kullanmak istemeyenler "Disabled" veya "User Defined" seçeneklerinden birini seçip birazdan anlatacaðýmýz uyarýlarý dikkate alarak istedikleri ayarlarý yapabilirler.

    27. RAS-to-CAS Gecikme Deðerini Düþürün

    Sistem belleðini iki boyutlu bir tablo olarak düþünerek kolayca nasýl çalýþtýðýný anlayabiliriz. Veriye ulaþabilmek için öncelikle hangi satýrda olduðunu sonra da hangi kolonda olduðunu bulmak için sýrasýyla Row Adress Strobe (RAS) ve Column Address Strobe (CAS) iþlemleri gerçekleþtirilir. Belleðin doðru adresine ulaþýldýðýndan emin olabilmek için RAS ve CAS sinyalleri arasýnda ufak bir gecikme süresine gerek duyulur. Bu RAS-to-CAS gecikmesi normalde bir veya iki saat turudur (clock cycle).

    "SDRAM RAS to CAS Delay" seçeneði tam olarak RAS sinyali ile CAS sinyali arasýnda ne kadar saat turu olacaðýný ayarlamanýza yarýyor. Genellikle ayarlar 2 en hýzlý olmak üzere 2 ile 5 arasýnda deðiþiyor. Bu deðeri her seferinde bir saat turu olacak þekilde azaltmaya baþlayýn ve her seferinde sistemin kararlýlýðýný deneyin. Belleðiniz ne kadar kaliteliyse bu deðeri daha fazla küçültebilirsiniz demektir.

    28. CAS Gecikmesini Düþürün

    Bellek eriþimi söz konusu olduðunda belleðin doðru adresteki veriye ulaþmasý için bir miktar süre gerekir ve buna gecikme denir. Bir bellek hücresi için bu aralýk 2T iki saat turu, 3T üç saat turu vb þeklinde isimlendirilir. "SDRAM CAS Latency" seçeneði için küçük bir deðer daha yüksek baþarým anlamýna gelir.

    "SDRAM CAS Latency" seçeneði için en doðru ve uygun deðer genellikle belleðin üzerindeki etikette veya üzerine kazýnmýþ olarak yazar. Düþük fiyatlý ürünler için tipik deðer 3T veya 2.5T'dir. Bu seçeneði 2.5T veya 2T olarak deðiþtirin ve sisteminizin kararlý çalýþýp çalýþmadýðýna bakýn. Bazý üreticiler 2T destekleyen belleklerinin daha yüksek saat hýzlarýný desteklediklerini belirtiyorlar. Eðer CAS gecikme süresini düþürmek iþe yaradýysa ayný zamanda "Memory Frequency" seçeneði altýndan bellek saat hýzýný da arttýrmayý deneyebilirsiniz.

    Uyarý: Her seferinde sadece bir deðiþiklik yapýn, daha sonra sistemi yeniden baþlatýn ve bir deney yazýlýmý (benchmark) çalýþtýrarak yaptýðý etkiyi gözleyin. Bu sayede ortaya çýkan bir kararsýzlýk durumunda hangi ayarda sorun olduðunu kolayca anlayýp eski haline getirebilirsiniz.

    29. Bellek Yükleme Zamanýný Düþürün

    Doðru ayarlarý yaptýðýnýzda bellek hücreleri çalýþmalarý için gereken elektrik yükünü daha hýzlý alýrlar. "SDRAM RAS Precharge Delay" seçeneði tam olarak bu zamaný ayarlamaya yarýyor. "2" gibi düþük deðerler hýzý arttýrýrken daha yüksek deðerler daha kararlý bir sisteme sahip olmanýzý saðlýyor. Her seferinde bir saat turu azaltarak sistemi yeniden baþlatýn ve sistemin kararlý olduðundan emin olun.

    30. Bir Sonraki Bellek Eriþimi Ýçin Beklenilen Süreyi Kýsaltýn

    "SDRAM Active Precharge Delay" seçeneði de saat turlarý olarak ayarlanýyor ve ardýþýk bellek eriþimleri arasýnda geçmesi gereken süreyi belirliyor. Yani bu deðer ne kadar düþük olursa sistem baþarýmý o kadar artýyor.

    Bu deðer için genel kabul: Active Precharge Delay = CAS-Latency + RAS Precharge Delay + 2 (güvenlik için fazladan ekleniyor). Her zaman olduðu gibi bu ayar için de her seferinde bir düþük deðeri seçerek sistemin düzgün çalýþtýðýndan emin olun. Sistem kararlýlýðýný koruyamadýðý zaman bu ayarý bir yüksek deðere getirin ve býrakýn.

    31. Bellek Zamanlamalarýný Okuyun

    RAM Zamanlamalarý (Timings): Ayarlar üzerinde adým adým yapýlan deðiþiklikler RAM baþarýmýnýzýn artmasýný saðlar


    27 ile 30 arasýnda anlattýðýmýz maddelerdeki ayarlar genellikle belleðin üzerinde yazýlýdýr. "2.5-4-4-8" gibi bir sýra rakam ayarlamanýz gereken saat turlarýný gösterir: 2.5 tur CAS, RAS to CAS Delay 4 tur, RAS Precharge Delay 4 tur ve Active Precharge Delay 8 tur. Bu ayarlar o bellek birimi için belirtilen saat hýzýnda üreticinin önerdiði ayarlardýr. Daha düþük deðerler de çalýþabilir fakat ayný zamanda sistem çakýlmalarýna da neden olabilir. Baþarýmý arttýrmak için bu deðerleri adým adým her seferinde bir tanesinde deðiþiklik olacak þekilde düþürün ve her seferinde sistemin kararlý çalýþtýðýndan emin olun

    32. RAM Giriþ Gerilimi Seviyesini Arttýrýn

    Bellekler daha hýzlý çalýþtýðýnda daha fazla voltaja gereksinim duyarlar. Bu yüzden saat hýzý artýþlarýný dengelemek için gerilimi (voltage) arttýrmanýz gerekir.

    "DDR Reference Voltage" seçeneði gerilim seviyesini 0.1 volt aralýklarla deðiþtirmenize izin verir. Bu deðeri arttýrmak sadece zamanlama deðerlerini düþürdüyseniz veya daha yüksek bellek saat hýzlarý seçtiyseniz ve sistem çakýlmalarýyla karþýlaþtýysanýz gerekli olabilir.

    Uyarý: Giriþ gerilimini çok yüksek deðerlere ayarlamak bazý durumlarda bellek birimlerinize zarar verebilir!

    33. Anakart Ses Yongasýný Devre Dýþý Býrakýn


    Gereksiz yüklerden kurtulun: Anakartýn ses yongasý gibi kullanmadýðýnýz iþlevleri kapatýn


    Anakart üzerinde gelen ses yongasýnýn hiç kullanýlmadýðý durumlar olabilir. Eðer PCI ses kartýnýz varsa veya bilgisayarýnýzýn ses özelliklerini hiç kullanmýyorsanýz anakart üzerinde bulunan ses yongasýný devre dýþý býrakabilirsiniz. Bu sayede sistem baþarýmýnýz ve güvenliðiniz bir miktar daha arttýrýlmýþ olur.

    "Integrated Peripherals" menüsünde "AC97 Audio Select" seçeneðini "Disabled" olarak ayarlayýn (ekran görüntüsü M).

    34. Oyun Giriþini Devre Dýþý Býrakýn

    Sadece eski tip oyun çubuðu (joystick) veya oyun giriþinden MIDI arayüzü baðlayanlar bu baðlantýya iki I/O giriþi ve IRQ ayýrmak isteyeceklerdir (Eðer yeni oyun çubuðunuz varsa zaten USB arabirimi kullanýyordur). Bu sýnýflandýrmaya girmeyen bütün kullanýcýlar gönül rahatlýðýyla bu giriþi iptal edebilirler.

    Ýþte nasýl yapýlacaðý: "Integrated Peripherals" menüsünden "Game Port" seçeneði "Disabled" olarak ayarlayýn.

    35. Tümleþik LAN Ýþlevlerini Devre Dýþý Býrakýn

    Bazý anakartlar iki að arayüzüyle donatýlmýþ olarak geliyorlar ancak genellikle kullanýcýlar sadece bir tanesine ihtiyaç duyuyorlar yani diðerini kapatabilirler. Bu sayede sistem baþarýmý ve kararlýlýðý biraz arttýrýlabilir.

    "Integrated Peripherals" menüsünden "Onboard Intel LAN" seçeneðini "Disabled" olarak ayarlayýn.

    __________________
    36. Gereksiz Giriþleri Kapatýn

    Ne de olsa sadece eski PDA'lar ve seri modemler COM1 ve COM2 giriþlerine gereksinim duyarlar. Bu giriþleri iptal ederseniz iki IRQ kazancýnýz olur ve iþlemcinin denetlemesi gereken kesmeler azalýr. Paralel LPT arayüzü bile günümüzde anlamsýz hale geldi. Eðer yazýcýnýzý ve tarayýcýnýzý USB giriþinden baðlýyorsanýz bu eski arayüze ihtiyacýnýz yok demektir.

    "Integrated Peripherals" menüsünden "IO Devices, Com-Port" seçeneði altýnda bulunan ve bazen "****** Port 1/2" olarak da yazýlabilen COM1 ve COM2 arayüzlerini iptal edin. LPT arayüzünü kapatmak için de "Parallel Port" seçeneðini "Disabled" olarak ayarlayýn.

    37. Firewire Giriþini Ýptal Edin
    Bu arayüze kameradan görüntü aktarmak istiyorsanýz veya Firewire arayüzü kullanan çevresel aygýtlarýnýz varsa gereksinim duyabilirsiniz. Böyle bir durum yoksa kapatýn. "Integrated Peripherals" menüsünden "Onboard 1394 device" seçeneðini "Disabled" olarak ayarlayýn.

    BIOS Güncelleme


    Zaman zaman anakart üreticileri yeni BIOS sürümleri çýkarýrlar. Güncellenmiþ bir BIOS sahip olduðunuz donanýmlarý daha verimli çalýþtýrabilir hatta hýzaþýrtma özellikleri gibi yeni iþlevler kazandýrabilir. Ne zaman anakartýnýzýn yeni bir sürümü çýkarsa BIOS güncellemesi yapmanýzý öneriyoruz (alfa veya beta sürümler dýþýnda).

    BIOS yazýlýmý özel bir flaþ bellek birimi içinde bulunur. Yeniden yazýlabilen bu bellek sayesinde eskisinin üzerine yeni sürümü yazarak güncellemeye izin verir. BIOS güncellemesi, her üreticinin o anakart için özel olarak hazýrladýðý yazýlým sayesinde yapýlýr. Bellek teknolojisi kullanýldýðýndan BIOS güncellemesine BIOS'u flaþlamak da denir.

    BIOS güncelleme söz konusu olduðunda kullanýcýlar bunu yapmak için iki yol kullanabilirler. Ýlki anakartla birlikte gelen sürücü CD'sinde bulabileceðiniz veya üreticinin internet sitesinden indirebileceðiniz Windows altýnda çalýþan güncelleme yazýlýmýdýr. Belirli aralýklarla bu yazýlým internete baðlanarak yeni BIOS sürümü olup olmadýðýný denetler, varsa kendiliðinden bunu indirir ve yükleyip isteyip istemediðini kullanýcýya sorar. Bu yöntem kolaydýr fakat bilgisayarýnýzda sistem kaynaklarýný kullanan fazladan bir yazýlýmýn daha çalýþmasý demektir.

    Sisteminiz kararlý çalýþtýktan sonra Windows yazýlýmýný kullanmak kesinlikle kötü deðildir. Ancak Windows kurulumunuz daðýldýysa bu yöntemi kullanmamayý tercih etmelisiniz. Bu durumda eski DOS güncelleme yöntemini kullanmanýz önerilir.

    DOS yazýlýmýný üreticinin internet sitesinden indirebilirsiniz. Sonra bilgisayarýnýzý DOS sistem disketiyle açýp BIOS güncelleme yazýlýmýný komut satýrýndan çalýþtýrmanýz gerekiyor; bu tür yazýlýmlar genellikle ZIP dosyasý halinde gelirler, bunlarý diskete açarak kopyalamanýz gerekir. Bu yöntem daha güvenilirdir çünkü çalýþmak için hiç bir aygýt sürücüsü yüklenmesini gerektirmez.

    Uyarý: Taþýnabilir bir sisteme BIOS güncellemesi yaparken sistemin pilden çalýþmadýðýndan emin olun - dizüstü bilgisayarlar BIOS güncellemesi sýrasýnda mutlaka fiþe takýlý olmalýdýr yoksa güncelleme sýrasýnda sistem kapanabilir ve bir daha açýlmaz hale gelebilir.

  7. #7

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    Paylaþým için teþekkürler @vendeta arkadaþým.Kolay gelsin.

  8. #8

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart BiOS Þifreleri ve BiOS Þifresi Kýrmak

    BIOS Þifrelerini konusunu biraz araþtýracak olursak.. bilmeyenler için Kýrýlmasý en zor þifrelerden biridir..

    Öncelikle bilmeyenler için söyleyim BIOS Password bilgisayarýnýz henüz açýlma aþamasýndayken karþýnýza çýkan þifredir. Peki bundan nasýl kurtulacaksýnýz. Çok kolay.. ama gizli bir iþ için yapacaksanýz mesela hýrsýzlýk falan.. zaman alacaktýr.. önce kasayý açmanýz gerekecek daha sonra BIOS pilini kasadan 5dk lýðýna çekin.. bilgisayarý 5dk sonra çalýþtýrdýðýnýzda BIOS þifresi sormayacaktýr. Yada bazý Boardlarýn BIOSlarýndaki özel Jumperlardan yararlanabilirsiniz. Ancak bazende BIOS passwordlarýn Board`un ilk kullanýldýðý gibi kalýr.. Bilgisayar sahibi þifreyi bildiði için deðiþtirmez yada deðiþtirmeyi bilmediði için denemez.. Peki bunlarýn þifreleri nelerdir.

    Bu þifreler BIOSun türüne göre deðiþir ben bazýlarýný en sýk üretilenler sýrasýna göre verim

    AWARD BIOS

    alfaromeo
    AW
    AWARD
    AWARD_PS
    AWARD_PW
    AWARD_HW
    AWARD_SW
    AWARD PW
    AWARD SW
    _award
    awkward
    j64
    j256
    j262
    j322
    01322222
    589589
    589721
    HLT
    SER
    SKY_FOX
    Syxz
    aLLy
    CONCAT
    TTPTHA
    aPAf
    HLT
    KDD
    ZBAAACA
    ZAAADA
    ZJAAADC
    djonet

    AMI BIOS:
    aMI
    ami
    bios
    setup
    cmos
    AMIDECODE
    A.M.I.
    AMI SW
    AMI_SW
    BIOS
    PASSWORD
    HEWITT RAND
    Oder
    A.M.I.
    AMI!SW
    AMI?SW
    HEWITT RAND
    alfarome
    efmukl ( iþte schoolbusýn þifreside burdan çalýnmýþtýr. )
    Phoenix:
    phoenix
    Compaq:
    compaq
    Tinys:
    Tiny
    Bazý Diðer BIOS Þifreleri:
    LKWPETER
    lkwpeter
    BIOSTAR
    biostar
    BIOSSTAR
    biosstar
    ALFAROME
    Syxz
    Wodj
    PASS
    PASSOFF
    CONDO
    J64
    BIOS
    SETUP
    CMOS
    admin
    system

    saygýlarýmla

  9. #9

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    yararlý olmuþ vermen ne zaman lazým olacaðý belli olmaz

  10. #10

    Kullanýcý Bilgi Menüsü

    Standart

    evet haklýsýnýz!

Sayfa 1/3 123 SonSon

Konu Bilgileri

Users Browsing this Thread

Þu an Bu Konuyu Gorunteleyen 1 Kullanýcý var. (0 Uye ve 1 Misafir)

Bu Konudaki Etiketler

Yer imleri

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajýnýzý Deðiþtirme Yetkiniz Yok
  •