1- Sûrenin Fazileti:
Tirmizî'nin Ubey b. Ka'b'dan rivayetine göre Rasulullah (s.a) þöyle buyur*muþtur: "Allah Tevrat'ta da Ýncil'de de Ümmu'l-Kur'ân (Kur'ân'ýn anasý olan Fatiha sûresi) gibisini indirmemiþtir. es-Seb'ul-Mesani odur. Yüce Allah da bu*yuruyor ki o, benim ile kulum arasýnda ikiye pay edilmiþtir. Kuluma da is*tediði verilecektir." Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Ýmam Mâlik de el-A'la b. Abdurrahmân b. Yakub'dan þunu rivayet etmek*tedir: Abdullah b. Amir b. Keriz'in azatlýsý Ebu Said'in kendisine haber ver*diðine göre Rasulullah (s.a) namaz kýlmakta olan Ubey b. Ka'b'a seslenmiþ*tir... dedi ve hadisin geri kalan kýsmýný zikretti. Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Ýbn Abdi'1-Berr der ki: Ebu Said'in adý tesbit edilememektedir. Medineli-ler arasýnda sayýlýr. Ebu Hureyre'den rivayeti ve bu hadisi mürseldir. Yine bu hadis-i þerif Ebu Said b. el-Mualla'dan da rivayet edilmiþtir. Bu ashab-ý kiram*dan birisi olup yine adýnýn ne olduðu tesbit edilememiþtir. Bu hadisi Ebu Sa-id'den Hafs b. Asým ve Ubeyd b. Huneyn rivayet etmiþlerdir.
Derim ki: Ayný þekilde et-Temhid'de de: "Onun ismi tesbit edilememek*tedir" demiþtir. Ayrýca es-Sahabe, el-Ýstîâb fi Ma'rifeti'l-Ashâb adlý eserinde de ismiyle ilgili görüþ ayrýlýklarýný sözkonusu etmektedir. Bu hadis-i þerifi Bu-harî de Ebu Said el-Mualla'dan rivayet etmiþtir. Ebu Said, dedi ki: Mescidde namaz kýlýyordum. Rasulullah (s.a) beni çaðýrdý, ancak ben onun çaðrýsýna cevap vermedim. (Daha sonra): Ey Allah'ýn rasulu namaz kýlýyordum, dedim (ve mazaretimi beyan ettim). Hz. Peygamber þöyle buyurdu: "Yüce Allah: "Sizi çaðýrdýðý zaman Allah'ýn ve rasulünün çaðýrýþýna uyun" (el-Enfal, 8/24)diye buyurmuyor mu?" Daha sonra þöyle devam etti: "Þüphesiz ben mescid-den çýkmadan önce Kur'ân-ý Kerim'deki en büyük sûreyi sana öðreteceðim." Sonra elimden tuttu. Mescidden çýkmak istediðini görünce ona þöyle dedim: Bana Kur'ân-ý Kerim'deki en büyük sûreyi öðreteceðini söylememiþ miydin? Þöyle buyurdu: "O: Elhamdülillahi rabbi'l âlemin..dir. es-Sebu'1-Mesani ve ba*na verilen Kur'ân-ý azim odur. " Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Ýbn Abdi'1-Berr ve baþkalarý þöyle demektedir: Ebu Said b. el-Mualla en-sarýn en deðerlilerinden ve ileri gelen efendilerindendir. Bunu sadece Buha*rý rivayet etmiþtir. Adý Rafý'dir. Adýnýn el-Haris b. Nufey' b. el-Mualla veya Evs b. el-Mualla olduðu da yahut Ebu Said b. Evs b. el-Mualla olduðu da söyle*nir. Altmýþ dört yaþýnda ve yetmiþdört hicri yýlýnda vefat etmiþtir. Kýblenin de*ðiþtirildiði sýrada Kabe'ye doðru ilk namaz kýlan kiþi odur. Ýleride gelecektir.
Baþ tarafta kaydettiðimiz Ubey b. Ka'b'ýn rivayet ettiði hadisi tam bir se*nedi ile Yezid b. Zurey' kaydederek þöyle demiþtir: Bize Ravh b. el-Kasým, el-Ala b. Abdurrahmân'dan, o babasýndan o da Ebu Hureyre'den rivayetle de*di ki: Rasulullah (s.a) namaz kýlmakta olan Ubeyy b. Ka'b'ýn yanýna çýktý... Daha sonra hadisin geri kalan kýsmýný ayný manada zikretti.
Ýbnu'l-Enbârî de "Kitabu'r-Red" adlý eserinde þunu söylemektedir: Bana babam anlattý, bana Ebu Ubeydullah el-Verrak anlattý, bize Ebu Davud an*lattý, bize Þeyban, Mansur'dan o Mücâhid'den anlatarak dedi ki: Þüphesiz Ýb*lis (Allah'ýn laneti üzerine olsun) dört defa sarsýla sarsýla inlemiþtir. Lanete uðradýðý zaman, cennetten indirildiði zaman, Muhammed (s.a) peygamber ola*rak gönderildiði zaman ve Fâtihatü'l-kitab indirildiði zaman. Ve o sûre Me*dine'de indirildi. Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
2- Sûreler, Âyetler ve Allah'ýn Güzel Ýsimleri Arasýnda Fazilet Farký:
ÝPrn adamlarý bazý sûre ve âyetlerin diðer bir kýsmýndan, yüce Allah'ýn gü*zel isimlerinden bazýsýnýn diðer bazýsýndan üstün olup olmadýðý hususunda farklý görüþlere sahiptirler. Kimisi, þöyle der: Bir kýsmýnýn diðer bir kýsmýna üstünlüðü yoktur. Çünkü hepsi Allah'ýn kelamýdýr. Ýsimleri de böyledir. Bi*rinin diðerine üstün olmasý sözkonusu deðildir. eþ-Þeyh Ebu'l-Hasan el-Eþ'ari, Kadi Ebu Bekir b. et-Tayyib, Ebu'Hakim Muhammed b. Hibban el-Bus-tî ve fakihlerden bir grup bu kanaattedir. Ýmam Mâlik'ten de bu anlamda bir rivayet gelmiþtir. Yahya b. Yahya der ki: Kur'ân'ýn bir kýsmýnýn diðer kýsmý*na üstün olduðunu kabul etmek yanlýþlýktýr. Ayný þekilde Ýmam Mâlik de sa*dece bir sûrenin defalarca tekrarlanýp durmasýný (diðerlerinin okunmamasý*ný) mekruh görmüþtür. (Yahya b. Yahya) Ýmam Mâlik'ten yüce Allah'ýn: "On*dan daha hayýrlýsýný... getirmedikçe." (el-Bakara, 2/106) buyruðu hakkýnda þöyle demiþtir: Yani nesh edilen âyet yerine muhkem bir âyet getiririz, de*mektir.
Ýbn Kinane de bütün bu kanaatlerin benzerini Ýmam Mâlik'ten rivayet et*miþ bulunuyor. Bu görüþü savunanlar, þu þekilde delil getirirler: Birþeyin da*ha üstün olmasý kendisinden üstün olanýn eksikliði izlenimini verir. Halbu*ki bunlarýn hepsi özleri itibariyle birdir. Bu da Allah'ýn kelamý olmaktýr. Yü*ce Allah'ýn kelamýnda ise eksiklik sözkonusu olmaz.
el-Busti der ki: Hz. Peygamber'in: "Tevrat'ta da Ýncil'de de Ümmü'l-Kur'ân gibisi yoktur" buyruðunun anlamý þudur: Þaný yüce Allah; Tevrat ve Ýncil'i okuyan kimseye Ümmü'l-Kur'ân'ý okuyan kiþiye verdiði sevabýn ben*zerini vermez. Çünkü yüce Allah kendi lütfü ve fazl-u keremiyle bu ümme*ti diðer ümmetlerden üstün kýlmýþ ve bu ümmete kendi yüce kelamýný oku*masý karþýlýðýnda diðer ümmetlere kendi kelamýný okumasý karþýlýðýnda verdiði lütuf ve faziletten fazlasýný vermiþtir. Bu da Allah'ýn bu ümmete bir lütfudur.
Yine el-Busti der ki: Hz. Peygamber'in: "En büyük sûre" ifadesi ile kas*tettiði ecir itibariyle en büyük sûredir. Yoksa Kur'ân-ý Kerim'in bir kýsmýnýn bir diðer kýsmýndan üstün olduðu anlamýna gelmez.
Kimi ilim adamlarý da aralarýnda üstünlük ve fazilet bakýmýndan farklýlýk olduðu görüþündedir. Yüce Allah'ýn: "Hepinizin ilahý tek bir ilahtýr. O'ndan baþka hiçbir ilah yoktur. O, hem rahman hem de rahimdir." (el-Bakara, 2/163); Âyetu'l-Kürsi (el-Bakara, 2/255), Haþr sûresinin son âyetleri (59/22-24) ve Ýhlas sûresinde (112. sûre) bulunan yüce Allah'ýn vahdaniyyetine ve sýfatýna delalet eden buyruklardaki özellikler, mesela: "Ebu Leheb'in iki eli kurusun" (Tebbet, 111/1) buyruðunda ve benzerlerinde bulunmamaktadýr.
Üstünlük âyet ve sûrelerin ihtiva ettiði hayret verici anlamlar ve bu anlam*larýn çokluðunda sözkonusudur. Nitelik bakýmýndan deðildir. Bu görüþ doð*ru görüþtür. Ýshak b. Rahveyh (Rahuye) ve onun dýþýnda birtakým ilim adam*larý ve kelamcýlar üstünlük bulunduðu görüþünü kabul ederler. Kadý Ebu Bekr b. el-Arabi'nin ve Ýbnu'l-Hassar'ýn tercih ettiði görüþ de budur. Bu tercihe se*bep ise (az önce kaydedilen) Ebu Said b. el-Mualla tarafýndan rivayet edilen hadis ile Ubey b. Ka'b'dan gelen þu hadis-i þeriftir: Ubey dedi ki: Rasulullah (s.a) bana dedi ki: "Ey Ubey, sana göre Allah'ýn Kitab'ýnda en büyük âyet han*gisidir?" Ben þöyle dedim: (Bana göre en büyük âyet): "Allah odur ki, ondan baþka hiçbir ilah yoktur. Haydýr, kayyumdur..." (el-Bakara, 2/255) âyetidir. Bunun üzerine Rasulullah (s.a) göðsüme vurdu ve þöyle dedi: "Ýlme doya-sýn ey Ebu'l-Münzir (Ubey b.Kab'ýn künyesi)" Bunu Buharî ve Müslim riva*yet etmiþtir. Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Ýbnu'l-Hassar der ki: Bu naslara raðmen konu ile ilgili görüþ ayrýlýðýndan söz edenlere þaþarým. Ýbnü'l-Arabi der ki: Hz. Peygamber'in: "Allah Tevrat'ta ta Ýncil'de de ve Kur'ân-ý Kerim'de de onun benzerini indirmemiþtir" buyru*ðunda diðer kitaplarý (indirilmiþ sahifeler, Zebur ve benzerlerini.) sözkonu-su etmemesinin sebebi sözü geçen bu kitaplarýn en üstün ve faziletli olma*larýndan dolayýdýr. Herhangi birþey en faziletlinin de faziletlisi ise o vakit hep*sinin de en faziletlisi olur. Mesela, Zeyd, alimlerin en faziletlisidir, dediðiniz*de insanlarýn en faziletlisidir, demek olur.
Fâtiha'da baþka sûrelerde bulunmayan birtakým nitelikler vardýr. Hatta: Kur'ân-ý Kerim'in tümü ondadýr da denilmiþtir.
Bu sûre yirmibeþ kelimedir ki Kur'ân-ý Kerim'in ihtiva ettiði bütün ilim*leri kapsamaktadýr. Þaný yüce Allah'ýn bu sûreyi kendisi ile kulu arasýnda iki*ye ayýrmýþ olmasý da bu sûrenin þerefi cümlesindendir. O olmaksýzýn yüce Allah'a yakýnlýk (namaz) sahih olmaz. Hiçbir amel onun sevabýna ulaþamaz. Ýþte bu bakýmdan bu sûre Kur'ân-ý Azim'in anasý (Ummu'l Kur'ân) olmuþtur. Nitekim: "De ki: O Allah'týr, bir ve tektir." (el-Ýhlas, 112/1) diye baþlayan sûre de Kur'ân'ýn üçte birine denktir. Çünkü Kur'ân-ý Kerim tevhid, ahkam ve öðüt*ler ihtiva etmektedir. "De ki: O, Allah'týr, bir ve tektir" buyruðunda ise tev*hidin bütünü açýklanmýþtýr. Ýþte bu anlamda Hz. Peygamber (s.a)'in Ubey b. Kab (r.a)'a: Kur'ân-ý Kerim'de en büyük âyet hangisidir?" diye sorunca o da: "Allah odur ki, O'ndan baþka hiçbir ilah yoktur, haydýr, kayyumdur" diye*rek Âyetu'l Kürsi olduðunu söylemiþtir. Bunun en büyük âyet olarak nitelen*dirilmesinin sebebi tümüyle tevhidi kapsamasýdýr. Nitekim Hz. Peygam*ber'in: "Benim ve benden önceki bütün peygamberlerin söylediði en fazilet*li söz: Allah'tan baþka hiçbir ilah yoktur. O, bir ve tekdir, O'nun ortaðý yoktur" sözüdür Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. buyruðu gereðince bu ifade zik*rin en faziletlisidir. Çünkü bu kelimeler tevhid ile ilgili bütün bilgileri ihti*va etmektedir. Fatiha sûresi de hem tevhidi hem ibadeti hem de öðüt ve ha*týrlatmayý ihtiva etmektedir. Yüce Allah'ýn kudreti için de böyle bir þey uzak görülmemelidir. Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
3- Fatiha ve Âyetu'l-Kursi:
Ali b. Ebi Talib (r.a) dedi ki: Rasûlullah (s.a) þöyle buyurmuþtur: "Fâtiha-tü'1-kitab Âyetül-Kürsi, "Allah kendisinden baþka hiçbir ilah olmadýðýný... açýkladý" (Al-i Ýmran, 3/18); "De ki: Ey mülkün sahibi Allah'ým..." (Al-i Ým-ran, 3-26-27) âyetleri Arþ'a asýlýdýr. Bunlarla Allah arasýnda bir perde yoktur." Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. Bu hadisi Ebu Amr ed-Dani, Kitabu'l-Beyan adlý eserinde senedini kaydede*rek zikretmektedir. Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Yer imleri