5- Namazda Fâtiha'yı Okumanın Hükmü:


Namazda Fatiha sûresinin okunmasının vücubu ile ilgili olarak ilim adam*ları farklı görüşlere sahiptir. İmam Mâlik ve mezhebine mensup olanlar, şöy*le demişlerdir: Bu sûre her rek'atte imam tarafından da, tek başına namaz kı*lan tarafından da muayyen olarak okunmalıdır. Basralı, Mâliki mezhebine men*sup İbn Huveyzimendad der ki: İki rek'atli bir namazın bir rek'atinde Fatiha okumayı unutan bir kimsenin bu namazının batıl olacağı hususunda İmam Mâ-lik'ten farklı bir kanaat gelmemiştir. Fakat dörtlü yahut üç rek'atli bir nama*zın bir rek'atinde Fatiha okumayı terkeden bir kimse ile ilgili farklı görüşleri nakledilmiştir. Bir seferinde: Namazını iade eder demiş, bir diğer seferinde de: İki sehiv secdesi yapar demiştir. Bu İbn Abdi'l-Hakem'in ve başkalarının İmam Mâlik'ten yaptığı rivayettir. İbn Huveyzimendad der ki: Şöyle de denil*miştir: Bu rek'ati iade eder ve selam verdikten sonra sehiv secdesi yapar.
İbn Abdi'1-Berr der ki: Sahih olan görüş bu rek'ati (Fatiha okumadığı rek'ati) lağvetmesi ve onun yerine yeni bir rek'at kılmasıdır. Tıpkı yanılarak bir secde yapmayan kimsenin durumunda olduğu gibi. İbnu'l-Kasım'ın ter*cih ettiği görüş de budur. Hasan-ı Basri ve Basralıların çoğunluğu Mahzum-lu ve Medineli el-Muğire b. Abdurrahmân şöyle demişlerdir: Namazda bir de*fa Fatiha sûresini okumak namaz kılan için yeterlidir ve namazını iade etme*si gerekmez. Çünkü Ummu'l-Kur'ân (Fatiha sûresi)ni okuduğu bir namaz de*mek olur. Ve bu namaz Hz. Peygamber'in: "Ummu'l-Kur'ân'ı okumayan kimsenin namazı olmaz" buyruğu dolayısıyla eksiksiz bir namazdır. Bu kişi ise Ummu'l-Kur'ân'ı okumuş bulunmaktadır.
Derim ki: Ancak bu hadis-i şerifin "her rek'atte Fatiha sûresi okumayanın namazı olmaz" anlamına gelmesi ihtimali de vardır. İleride görüleceği üze*re doğru olan açıklama şekli budur. Yine "rek'atlerin çoğunluğunda Fâtiha'yı okumayan kimsenin namazı olmaz" anlamına gelme ihtimali de vardır. İşte konu ile ilgili görüş ayrılığının sebebi budur. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.
Ebu Hanife, es-Sevri ve el-Evzaî der ki: Namazın tümünde kasten Fatiha okumayı terketse ve başka bir sûre okusa bu onun için yeterlidir. Ancak bu konuda Evzaî'den farklı görüş de nakledilmiştir. Ebu Yusuf ile Muhammed b. el-Hasan der ki: Okumanın asgari miktarı ya üç (kısa) âyettir veya borç*lanma âyeti (el-Bakara, 2/282) gibi uzunca bir âyettir. Yine Muhammed b. el-Hasan'dan şöyle dediği rivayet edilmiştir: Bir âyet miktarı veya (elhamdülil*lah) demek gibi anlaşılabilir bir söz miktarı okumanın uygun geleceği icti-hadındayım, fakat kedisine söz (anlaşılabilir bir kelam) demlemeyecek şe*kilde bir harflik okumayı uygun görmüyorum. Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.
et-Taberî der ki: Namaz kılan her rek'atte Fâtiha'yı okur. Fâtiha'yı okuma*yacak olursa, Kur'ân-ı Kerim'den âyet ve harf "sayısı onun gibi bir bölümü oku*madıkça caiz olmaz. Ancak İbn Abdi'1-Berr der ki: Böyle bir sınırlandırma*nın anlamı yoktur. Çünkü Fatiha sûresinin muayyen olarak okunmasının is*tenmesi ve özellikle onun sözkonusu edilmesi sebebiyle bu hüküm yalnız onun hakkındadır. Başka sûre veya âyetler hakkında sözkonusu değildir. Fa*tiha okuması kendisine vacib olan bir kimsenin Fâtiha'yı okuma gücü olmak*la birlikte onu terketmesi halinde yerine başka birşey okumasını kabule im*kan yoktur. Onun vazifesi (okumamışsa) Fâtiha'yı tekrar okumak ve onu ia*de etmektir. İbadetlerde muayyen olarak yerine getirilmesi istenen diğer farz*larda olduğu gibi. Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.

6- Rukû'a Varan İmama Uymak:


İmama uyan kimse; eğer rükû halinde iken imama yetişir ise, imamın kı*raati onun kıraatinin yerine geçer. Çünkü ilim adamları icma ile şunu kabul etmişlerdir: Kişi rükû halinde imama yetişecek olursa tekbir getirir, rukûa va*rır ve birşey okumaz. Eğer ayakta iken ona yetişir ise, Kur'ân okur. Bu işe bir sonraki başlıkta açıklanacaktır. Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.

7- İmam Namazda Gizli Okuyorsa:


Gizli okumanın sözkonusu olduğu namazlarda cemaatin imamın arkasın*da kıraati terketmemesi gerekir. Terkedecek olursa, güzel olmayan bir davra*nışta bulunmuş demektir. İmam Mâlik ve mezhebine mensup olanların görü*şüne göre herhangi birşey yapması da gerekmez. Şayet imam açıktan Kur'ân okuyacak olursa, buna dair bilgiler sekizinci başlık altında verilecektir. Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.

8- İmam Açıktan Okuyorsa:


Mâlikî mezhebinde meşhur olan görüşe göre bu durumda Fâtiha'yı da baş*ka bir sûreyi de okumaz. Çünkü yüce Allah şöyle buyurmuştur: "Kur'ân okun*duğu zaman onu dinleyin ve susun." (el-A'raf, 7/204) Rasulullah (s.a)'ın şu buyrukları da bunu gerektirmektedir: "Ne oluyor ki Kur'ân hususunda benim*le münazaa ediliyor?" Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir. İmam hakkında da: "Kur'ân okuduğu vakit siz de su*sup dinleyiniz" Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir. diye buyurması ile: "Her kimin bir imamı var ise imamın kıraati onun için de kıraattir" Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir. buyurması bunu gerektirmektedir.
el-Buveyti'nin ve Alımed b. Hanbel'in ondan yaptıkları rivayete göre de Şa*fiî şöyle demiştir: İster imam olsun ister cemaat, imam ister açıktan okusun ister gizli okusun her rek'atte Fatiha sûresini okumadıkça hiçbir kimsenin na*mazı olmaz. Şafiî Irak'ta bulunduğu sıralarda imama uyan kimse hakkında şöy*le derdi: (İmam) gizli okuduğu takdirde (imama uyan) içinden okur. Fakat açık*tan okuduğu takdirde (imama uyan da) okumaz. Mâlikî mezhebindeki meş*hur görüş gibi. Fakat Mısır'a geldikten sonra şu şekilde görüşünü açıkladı: İma*mın açıktan okuduğu hallerde iki görüş vardır: Birinci görüş okumasıdır, ikin*ci görüş ise okumamasının da yeterli geleceği ve imamın kıraatiyle yetinece*ği şeklindedir. Bunu İbnü'l-Münzir nakletmektedir. İbn Vehb, Eşheb, İbn Abdülhakem, İbn Habib ve Kufiler der ki: İmama uyan hiçbir şey oku-maz.İmam ister açıktan okusun, ister gizliden. Çünkü Peygamber efendimiz'in: "İmamın okuması onun için (imama uyan kimse için) de okumadır" hadisi bu*nu gerektirmektedir. Ve bu hadisteki ifade geneldir. Çünkü Hz. Cabir de şöy*le demiştir: Her kim Fatiha sûresini okumaksızın bir rek'at namaz kılacak olur*sa, -imamın arkasında namaz kılması hali müstesna- namaz kılmış olmaz. Bu Linki Görmeniz İçin SupersatForuma Uye Olmanız Gerekmektedir.