Ýlkyardým ve Uygulamalarý
Ýlk yardým
Ýlkyardým kazaya uðrayan birini veya bir hastayý iyileþtirme yönünde atýlan ilk adýmdýr. Aþaðýda ilkyardým uygulamalarýnda kullanýlan bazý gereçlerle ilgili kýsa bilger verilmiþtir.
Aský : Askýlar çoðunlukla yaralý kollarý, bilekleri ve elleri koruyup destek saðlamak için kullanýlýr. Göðüs yaralarýnda da göðsü desteklemek amacýyla kollarý hareketsiz tutan askýlar kullanýlabilir. Kol askýlarý kol yaralanmalarýnda ve bazý göðüs yaralarýnda uygulanýr. Doðru uygulanan bir kol askýsýnda el, dirsek hizasýndan biraz yukarýda olmalýdýr. Bandýn altý tüm parmak týrnaklarý görünür durumda býrakarak serçe parmaðýn köküne kadar uzanmalýdýr.
Kol askýlarý aþaðýdaki yöntemle uygulanýr :
• Oturan hastaya askýya alýnacak yaralý elini ya da ön kolunu dirsekten daha yüksekte tutmasý söylenir.
• Dirsek ile göðüs arasýndadaki açýklýðý kullanarak üçgen bandýn bir ucunu dirseði iyice saracak biçimde göðüsle kol arasýndan geçirin.
• Kolu tutarak askýnýn alt ucunu kolun üzerinden alýn ve yaralý taraftaki köprücük kemiðinin üstündeki çukura gelecek biçimde balýkçý düðümüyle baðlayýn.
• Son olarak tepe noktasýný öne doðru çekip bir çengelli iðneyle askýnýn önüne tutturun.
• Askýnýn ve bandýn kan dolaþýmýný engellememesine özen gösterin ve durumunu buna göre ayarlayýn.
Ayrýca gerekli aský gereci bulunamadýðýnda pratik bir aský yöntemi uygulanabilir. Mesela, yaralý kol ceket düðmelenerek arasýna asýlabilir. Ceketin bir eteði yukarý kývrýlarak kol bunun arasýn konur ve ceket eteðinin ucu göðüse çengelli iðneyle tutturulabilir. Baþka bir yöntem de yaralý taraftaki elbise kolunu boþa çýkararak onunla yaralý kolu askýya almaktýr.
Kanamayý önlemek, sargýyý tutmak, þiþmeyi engellemek, eklemlere destek saðlamak, hareketi sýnýrlamak amacýyla bantlar kullanýlýr. Kanamayý denetim altýna almak, akýntýlarý emmek amacýyla yaralarýn üzerine örtülen steril koruyucu örtülere sargý adý verilir. Sargý yaparken eller çok temiz olmalý, yara ve çevresi oksijenli suyla temizlenmelidir. Yara bölgesindeki toz, toprak, cam parçalarý varsa bunlar bol suyla temizlenmeli ancak yabancý cisim bulunan yaralara sargý yapýlmalý üzerine baský yapýlmadan bol miktarda katlanmýþ steril gazlý bez konulmalýdýr. Yaralý bölge sargý bezi ile çok sýkmadan yaranýn her yerini ayný ölçüde kaplayacak biçimde sarýlýr. Sarma iþlemi bittikten sonra sargý bezini kenarý flasterle yapýþtýrýlýr.
Bir darbe sonucu ortaya çýkan þiþlikleri azaltmak, aðrýyý dindirmek amacýyla soðuk kompres uygulanýr. Bir pamuk tampon, havlu ya da benzeri bir kumaþ çok soðuk suya batýrýldýktan sonra bu hafifçe sýkarak þiþliðin üzerine konulur. Tamponun soðukluðu azaldýkça yenisiyle deðiþtirilir ve uygulama beþer dakika aralýkla olarak sürdürülür. Soðuk kompres için içi buz dolu lastik torba da kullanýlabilir.
Yer imleri