Evlilikte Denklik (Küfüv):

Kelime olarak küfüv, denklik ve eþi olmak demektir.

Fýkýhda ise, evlenecek olan çiftlerin, birbirlerine bazý konularda denk olmalarý demektir.

Evlenmede denklik, kadýnlar için erkekte aranýr. Yâni bir erkeðin, evleneceði kadýna, müslümanlýk, neseb, hür olma, meslek ve zenginlik gibi niteliklerde denk durumda bulunmasý, özellikle kadýný korumak için öngörülmüþtür.

Mezhepler, evlenecek kiþiler arasýnda dindârlýk bakýmýndan eþitlik bulunmasýnýn kesinlikle gerekli olduðu görüþünde birleþmiþlerdir. Bunun yanýnda Hanefîler, erkeðin soy bakýmýndan, kadýndan daha aþaðý olmamasý gerektiðini söylemiþlerdir. (113)

Ýslâm hukûkunda denklikten maksad, evlenecek eþler arasýnda dînî, ekonomik ve sosyal seviye bakýmýndan yakýnlýk ve denklik bulunmasýdýr. Bu denkliðin, hem çiftler arasýnda, hem de hýsýmlarý arasýnda seâdet, huzûr ve sevgiye vesîle olacaðý düþünülmüþtür.

Evlilikte denklik, bir sýhhat þartý deðil, baðlayýcýlýk þartýdýr. Yâni denklik, evlilik için mecbûrî bir þart olmayýp, ancak âile seâdetinin te’mîni içindir. Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz, Hz. Ali (r.a.)’a hitâben þöyle buyurmuþlardýr:

"Üç þeyi geciktirme:

Vakti gelince namazý; hazýr olduðunda cenâzeyi; dengini bulunca evlenecek kýzý..." (114)

Ayrýca baþka bir hadîs-i þerîfde:

"Kadýnlarý denkleriyle evlendirin, onlarý velîleri evlendirsin.. On dirhemden az mehir yoktur." (115) buyurulur.

Hanefîler’e göre denklik (kefâet), altý yerde aranýr. Bunlar: Dindârlýk, Ýslâm, hürriyet, neseb, mal ve meslektir.



1. Dindârlýk: Dînî kurallara baðlý olmayan ve ahlâk bakýmýndan zayýf olan fâsýk bir erkek, iffetli ve fazîletli bir kadýna denk sayýlmaz. Ayný þekilde, dînî kurallara baðlý olmayan ve ahlâk bakýmýndan zayýf olan fâsýk bir kadýn da, iffetli ve fazîletli bir erkeðe denk sayýlmaz.

2. Ýslâm: Burada denklikten maksad, kocanýn müslüman olmasý deðildir. Zîrâ kocanýn müslüman olmasý, evliliðin sýhhat þartýdýr. Müslüman olmada denklik, kocanýn, babasý veya büyükbabasý bakýmýndan aranýr.

3. Hürriyet: Çoðunluða göre köle, hür olana denk deðildir.

4. Neseb: Bu konudaki denklik, Araplar arasýnda geçerli sayýlmýþtýr.

5. Mal: Eþlerin, ayný derecede mal ve servet sahibi olmasý da, evlilikte önemli bir unsurdur.

6. Meslek: Evlenecek erkek ve kadýnýn velîlerinin iþ ve meslekleri arasýnda bir denkliðin bulunmasý gerekir. (116)

Ayrýca çiftler arasýnda boy ve güzellik gibi fizîkî ölçülere de dikkat edilmesi, eþlerin anlaþabilmeleri ve birbirleriyle uyum saðlayabilmeleri açýsýndan önemli bir husustur.

Netice olarak Ýslâm hukukçularýnýn büyük çoðunluðu, nikâhýn mûteber olmasýnda kocanýn kadýna denk olmasýnýn þart olduðunda müttefiktirler. Denkliðin, mutlakâ dindârlýk ve güzel ahlâkda aranmasý gerektiði üzerinde görüþ birliðine varmýþlardýr. Asr-ý seâdetteki tatbîkâta bakýldýðýnda da denkliðin, en baþta dindârlýk ve güzel ahlâkda arandýðý açýkça görülür. Ashâb-ý kirâmdan Sehl b. Sa’d es-Sâidî (r.a.) anlatýyor:

"Birgün Rasûlullâh (s.a.v.)’in huzûrundan bir adam geçti. Hz. Peygamber (s.a.v.) yanýnda oturanlardan birine;

"Þu geçen hakkýnda ne dersin?" buyurdu.

O da:

"Eþrâfdan biridir. Vallâhi kýz istese kendisine verilmesine, bir þey hakkýnda konuþsa, sözünün dinlenmesine çok lâyýktýr." cevâbýný verdi.

Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz sustular. Bir müddet sonra bir baþkasý geçti. Bu sefer yine:

"Ya bunun hakkýnda ne dersin?" buyurdu.

Adam cevap verdi:

"Yâ Rasûlallâh, bu müslümanlarýn fakirlerinden biridir. Kýz istese reddedilmeye, bir þey hakkýnda þefâat etse, kabul olunmamaya ve konuþtuðu vakit, sözü dinlenmemeye lâyýktýr."

Bunun üzerine Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz þöyle buyurdular:

"(Hayýr) bu (adam), yeryüzü dolusunca öbüründen hayýrlýdýr." (117)

Evlenecek eþler, güzellik ve zenginlik câzibesine kapýlarak ahlâký ve dîni zayýf kadýnlarla evlenmemelidirler. Böyle evlilikler, çoðu zaman hüsranla neticelenmektedir. Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz, dâimâ dindâr olan kadýnlarýn tercih edilmesini tavsiye buyurmuþlardýr.

Hakîkatte denklik; erkeðin deðil, kadýnýn menfaatine yönelik bir haktýr. Eþlerin, gönül ve görüþ birliðine sâhip olmalarý da zarûrîdir. Zîrâ, bu yönlerden anlaþamayan çiftler, mutlu bir hayât yaþayamazlar.