Bu makalemin konusu, ADAK KURBANI üzerinde olacaktýr. Hiçbir þart gözetmeden, Allah ýn rýzasýný kazanmak adýna, Allah a kurban adamak, yani kurban kesmek için söz vermek, elbette konumuzun dýþýndadýr, bunu her zaman yapabiliriz. Bildiðiniz gibi bizlerin Kurban bayramý adý altýnda kestiðimiz kurbanlar, Kuran da Allah ýn emrettiði farz bir emir deðildir. Kurban yýlýn yalnýz bir gününde deðil, her gününde kesip, Allah a saygýmýzý gösterebiliriz. Allah yalnýz kendisi adýna olmak þartýyla, Kurban kesmemize bizlere izin vermiþ, meþru kýlmýþtýr ama bunu bizlerin gönül rýzasý ile yapmamýzý ister. Yer ve zaman olarak, Kur’an da bahsedilen kurban, Hac vaktinde kesilmesi gereken kurbandýr ki, buda Hacca gelenlere sunulmak içindir. Kurban Allah a yaklaþmalýktýr, bunun birçok yolu da vardýr. Ýster Allah ýn rýzasýný kazanmak adýna, hayvan keser daðýtýrsýnýz, ister oruç tutarýz, ister hayýr ve hasenatta bulunuruz.

Makalemin konusu ise geleneklerimize giren ama asla Kur’an da bahsedilmediði gibi, Kur’an a da uymayan ADAK KURBANLIK konusu üzerine olacaktýr. Bildiðiniz gibi, geleneksel Fýkýh Ýslam öðretisinde olmasýný, gerçekleþmesini istediðimiz herhangi bir konuda Allah a, ÞU ÝÞÝM OLURSA SANA KURBAN KESECEÐÝM, YA DA 30 GÜN ORUÇ TUTACAÐIM, þeklinde adaklar yapýlýr, yani söz verilir. Sizce Allah a böyle ÞARTLI bir talepte bulunmak doðru olabilir mi? Bunu söyleyen bir insan, aslýnda þunu söylemiþ oluyor. “Allah ým eðer istediðim iþimde baþarýlý olursam, ya da dileðimi gerçekleþtirirsen, sana Kurban keserim, eðer getirmezsen kesmem.” Çünkü buna inanan Müslüman kardeþlerimiz, dileði gerçekleþirse kurbaný kesiyor. Gerçekleþmezse kesmiyor. BU DAVRANIÞ, ALLAH ÝLE PAZARLIK DEÐÝLDE NEDÝR? Bir Müslüman Allah ýn rýzasýný kazanmak adýna kurban kesecekse, þart koþmadan, Allah a þükürlerini belirtmek için kurban kesmelidir.

ALLAH A HER ANIMIZA ÞÜKREDECEK, O KADAR ÇOK SEBEBÝMÝZ VAR KÝ. Allah zor günümüzde bile bizlere verdiði destekle, sabýrla o zorluðumuzu geçirmemize yardýmcý olmuyor mu? Hiç farkýnda olmadan verdiði o mutluluktan, huzurdan, bolluktan baþka nasýl bir neden arayalým da, HÂÞÂ Allah a þart koþarak kurban keselim. Düþünen, aklýný kullanan yaþamýn gerçeklerini görecek, fark edecektir.

Bizler her konuda yaptýðýmýz yanlýþý, bu konuda da yapýyoruz ve yanlýþ inançlarýmýza Kur’an dan, ilgisi olmayan ayetleri delil gösteriyoruz. Bu konuda da bakýn hangi ayeti delil gösteriyorlar, adak kurban ile ilgili. Ayný ayeti iki farklý mealden yazýyorum ki daha iyi anlaþýlsýn.

Ýnsan 7: O kullar ADAKLARINI yerine getirirler. Kötülüðü her yaný kuþatmýþ bir günden korkarlar. (Diyanet meali)

Ýnsan 7: O kullar, þiddeti her yere yayýlmýþ olan bir günden korkarak VERDÝKLERÝ SÖZÜ yerine getirirler. (Diyanet vakfý meali)

Bu ayet delil gösterilerek, bakýn Allah adaklarýnýzý yerine getirin, sözünüzde durun diyerek günümüzde, adeta Allah ile pazarlýk yapýlan adak kurbanýna, kanýt gösterilmektedir. Hâlbuki bu ayette Allah ýn has sevgili kullarýnýn, yoksulu doyurup, hayýrda bulunduklarý ve bu yardýmý, hayrý yalnýz Allah ýn rýzasýný kazanmak için yaptýklarý, öncesi ve sonrasý ayetlerde açýklanýyor. Yani bahsettikleri konuyla hiçbir ilgisi yok. Yine yanlýþ inançlarýna delil gösterdikleri diðer ayetlere bakalým.

Hac 29: Sonra kirlerini gidersinler, ADAKLARINI YERÝNE GETÝRSÝNLER ve Beyt-i Atik’i (Kâbe’yi) tavaf etsinler. (Diyanet meali)

Nahl 91: Antlaþma yaptýðýnýz zaman, ALLAH’A KARÞI VERDÝÐÝNÝZ SÖZÜ YERÝNE GETÝRÝN. Allah’ý kendinize kefil kýlarak pekiþtirdikten sonra yeminlerinizi bozmayýn. Þüphesiz Allah, yaptýklarýnýzý bilir. (Diyanet meali)

Verdiðiniz sözü yerine getiriniz! Çünkü verdiðiniz sözden mutlaka sorguya çekileceksiniz… (Ýsra 34)

EY ÝMAN EDENLER! ANTLAÞMALARA SÂDIK KALINIZ….. (Maide 1)

Hac 29. ayetinde bahsedilen konu ise Hac da geçiyor. Elbette bu ayette geçen, adaklarýný yani Hac için niyet ettiðiniz zaman, verdiðiniz sözleri yerine getirip yasaklara riayet edin, Haccýn gereklerini yerine getirin diyor. Nahl 91. ayetin bir öncesinde þöyle uyarýr. ”Allah adaleti, iyiliði ve akrabaya yardým etmeyi emreder; yüz kýzartýcý iþleri, fenalýðý ve azgýnlýðý yasaklar. O, düþünüp öðüt alasýnýz diye size öðüt veriyor.” Dedikten sonrada Nahl 91. ayetinde biz iman eden kullarýný Allah uyararak, genel anlamda herhangi bir anlaþma, sözleþme yapýp, söz verdiðinizde herhangi bir konuda, Allah a verdiðiniz doðruluk, dürüstlük adaletli olma sözünü unutmayýn ve yerine getirin diye bizleri uyarýyor. Ayetin devamýnda karþýnýzdaki insanlara herhangi bir konuda kefil þahit gösterip, yeminlerinize ortak ettiðinizde, sakýn sözlerinizi yeminlerinizi bozmayýn, verdiðiniz sözü yerine getirin diyor. Ýsra 34 ve Maide 1. ayetlerde de ayný konuya dikkat çekiyor ve genel anlamda verdiðiniz sözde durun diyor. Bakýn örnek verdikleri adak kurbanýyla da, hiçbir baðlantýsý yok bu ayetlerinde.

Adak kurbaný konusunda fýkýh, bu konudan Kur an bahsetmediði ve herhangi bir hüküm vermediði için, her konuda yaptýðý gibi, mezhepler kendince þekillendirmiþ ve bazý kurallara baðlamýþtýr. Ýlginç olaný, ALLAH A ADAK KURBANI KESENÝN, ETÝNDEN YEMEMESÝ GEREKTÝÐÝ HÜKMÜDÜR. Bu düþünce asla Allah ýn emri deðildir. Kurban edilen hayvanýn etleri konusunda, Allah ayetinde açýklama yaparak þöyle der.” ONLARDAN HEM SÝZ YEYÝN, HEM DE DARDA OLAN YOKSULA YEDÝRÝN.” Bunun dýþýnda, Allah ýn rýzasýný kazanmak adýna keseceðimiz herhangi bir kurbanýn etini kesen yiyemez diyemeyiz. Çünkü hükmü Allah verir, detaylandýran da yalnýz Allah týr. Gelelim adak kurbaný konusunda, mezhepler nasýl düþünüyor, inanýyor þimdide ona bakalým.

“HANEFÝ MEZHEBÝNE GÖRE, ÞARTLI VEYA ÞARTSIZ OLSUN ALLAH ÝÇÝN BÝR ÞEY ADAMAK CAÝZDÝR. Malikî mezhebine göre, þartsýz olaný menduptur. Bazý Malikîlere göre -þartlý olan- mekruhtur. Þafii ve Hanbelilere göre de –adak adamak- MEKRUHTUR. Onlara göre, eðer mendup/sünnet olsaydý, Hz. Peygamber (a.s.m) adak adardý. HÂLBUKÝ BÖYLE BÝR ÞEY YAPMADIÐI BÝLÝNMEKTEDÝR.”

“Kiþinin Allah’ýn takdirinin deðiþmesine vesile olmasý dileðiyle, dünyevi amaçlarla BELLÝ ÞARTLARA BAÐLI OLARAK ADAKTA BULUNMASI ÝSE DOÐRU KARÞILANMAMIÞTIR. Nitekim Hz. Peygamberin (s.a.s.) “Adak, (Allah’ýn takdir buyurmuþ olduðu) hiçbir olayý geri çevirmez. Sadece cimrinin malýný eksiltmiþ olur.”; “Adak bir þeyi ne ileri alýr ne de geri býrakýr…” (Buhârî, Eymân, 26; Müslim, Nezir, 2) anlamýndaki hadislerinden, ÞARTA BAÐLI ADAKTA BULUNMAYI HOÞ KARÞILAMADIÐI ANLAÞILMAKTADIR.”


“Ýmam Þâfiî ve Ahmed b. Hanbel baþta olmak üzere bazý fakihler yukarýdaki hadislere dayanarak NASIL OLURSA OLSUN ADAK ADAMANIN MEKRUH OLDUÐU GÖRÜÞÜNDEDÝRLER (Nevevî, el-Mecmû‘, VIII, 450; Ýbn Kudâme, el-Muðnî, XIII, 261).”

Kur’an ý tek rehber almayýp, rivayet ve saný sözlerin ardýna düþüp dinde bölününce, iþte böyle farklý sonuçlar ortaya çýkýyor. Onun için Alla, sakýn dinde bölünenler gibi olmayýn, yalnýz Kur’an ýn ipine sarýlýn emrini vermiþtir. Karar sizin, imtihan sizin imtihanýnýz. Bizlerin ne yazýk ki, Kur’an ile baðýný kesenler, anlamadan Kur’an ý okutarak, düþünme yetkimizi de ellerimizden aldýklarýndan, ayetler üzerinde düþünemiyor, Allah ýn emrettiði halis yolu bulamýyoruz. Öyle olunca da ne söylenirse inanýyor ve doðrudur diye yerine getiriyoruz.

Þunu lütfen unutmayalým, bizlere öðretilen geleneksel, rivayet zinciri ile ulaþan inançlarýmýzý, lütfen Kur’an a zorla onaylatma çabasýnda olmayalým. Bizlerin yapmasý gereken, Kur’an ýn bahsetmediði rivayet inançlarýmýzý, mutlaka Kur’an ýn onayýndan geçirme çabasýnda olalým. Kelimelerin anlamlarý ile oynayarak, ayetlere rivayet inançlarýmýzý, zorla kendi nefsimizce ilave etmekle, ancak kendimizi kandýrmýþ oluruz.

Saygýlarýmla
Haluk GÜMÜÞTABAK

Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.