Teþekkur: 
Beðeni: 
Mücadelenin temel taþlarýndan birini bireysel hijyen ve aslýnda genel saðlýk kurallarýna uymak oluþtururken, uzmanlar bu basit ama hayati önlemlerle hastalýktan korunulabileceðini vurguluyor.
Yetkili makamlarca vatandaþlara süreci evde, sosyal çevreden uzak geçirme çaðrýsý yapýlýrken, uzmanlar da alýnacak basit tedbirlerin önemine dikkati çekiyor.
Saðlýk Bilimleri Üniversitesi Öðretim Üyesi Halk Saðlýðý Uzmaný Prof. Dr. Metin Hasde, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadelede baþlýca korunma önlemlerini anlattý.
Prof. Dr. Hasde, bu önlemleri þöyle sýraladý:
"Ellerinizi sýk sýk su ve sabunla en az 20 saniye boyunca ovarak yýkayýn. Soðuk algýnlýðý belirtileri gösteren kiþilerle aranýza en az 3-4 adým mesafe koyun. Öksürme veya hapþýrma sýrasýnda aðýz ve burunu tek kullanýmlýk mendille kapatýn. Mendil yoksa dirseðin iç kýsmýný kullanýn. Tokalaþma, sarýlma gibi yakýn temaslardan kaçýnýn. Ellerinizle gözlerinize, aðzýnýza ve burnunuza dokunmayýn. Yurt dýþý seyahatlerinizi iptal edin ya da erteleyin. Bulunduðunuz ortamlarý sýk sýk havalandýrýn. Kýyafetlerinizi 60-90 santigrat derecede normal deterjanla yýkayýn. Kapý kollarý, armatürler, lavabolar gibi sýk kullandýðýnýz yüzeyleri su ve deterjanla her gün temizleyin. Soðuk algýnlýðý belirtileriniz varsa yaþlýlar ve kronik hastalýðý olanlarla temas etmeyin, maske takmadan dýþarý çýkmayýn. Havlu gibi kiþisel eþyalarýnýzý ortak kullanmayýn. Bol sývý tüketin, dengeli beslenin, uyku düzeninize dikkat edin. Düþmeyen ateþ, öksürük ve nefes darlýðýnýz varsa, maske takarak bir saðlýk kuruluþuna baþvurun."
"Mas***i hasta kiþinin kullanmasý gerekiyor"
Hasde, saðlýklý bireylerin maske kullanmasýna gerek olmadýðýný, sadece aksýrýk, öksürük gibi bulgularý olan bireylerin, etrafa damlacýk saçmamak için maske kullanmasý gerektiðini vurgulayarak, "Herhangi bir solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kiþiler öksürme ya da hapþýrma sýrasýnda aðýz ve burunlarýný tek kullanýmlýk kaðýt mendille örtmeli, kaðýt mendilin bulunmadýðý durumlarda ise dirsek içini kullanmalý, evden çýkmamalý, eðer evden çýkmak zorunda kalýrsa aðýz ve burnunu kapatmalý ve mümkünse týbbi maske kullanmalýdýr. N95, FFP2 ve FFP3 tipi maskeler sadece saðlýk çalýþanlarý tarafýndan kullanýlmalýdýr." diye konuþtu.
Saðlýk çalýþanlarý dýþýndaki kiþilerin eldiven kullanmasýnýn da uygun olmadýðýný, çünkü eldivenlerin uygun þekilde kullanýlmamasý durumunda hastalýðýn yayýlmasýný daha da arttýrdýðýný anlatan Hasde, hastalýðýn bulaþma riskini en aza indirmek için en uygun yöntemin ellerin en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yýkanmasý olduðunu vurguladý.
Hasde, su ve sabunun olmadýðý yerlerde alkol bazlý el dezenfektaný ya da kolonyanýn kullanýlabileceðini dile getirerek, þu bilgileri verdi:
"Cerrahi-týbbi maskelerin steril olmasýna gerek yoktur. Ancak hijyeniktirler. Kutu ya da poþet içerisinde ambalajlý olarak satýlmaktadýr. Bunlarýn ayaküstü, kutusundan çýkarýlarak, ellerinin temiz olup olmadýðý bilinmeyen kiþiler tarafýndan satýlmasý uygun deðildir. Bu þekilde satýþ maskelerin mikroplarla kirlenmesine neden olabilir. Týbbi maskeler tek kullanýmlýktýr. Cepte, çantada taþýnarak defalarca kullanýlmamalýdýr. Maske takýlmadan önce eller su ve sabun ya da dezenfektan ile temizlenmelidir. Aðýz ve burunu tamamen kapatacak þekilde takýlmalý, kullaným sýrasýnda mas***e dokunulmamalýdýr. Maske lastiðinden tutularak çýkarýlmalý ve çöpe atýlmalýdýr. Çýkarýldýktan sonra eller su ve sabunla en az 20 saniye yýkanmalý ya da dezenfektan solüsyon kullanýlmalýdýr. Hasta olmayanlarýn maske kullanmasý ayný zamanda mas***i boþa harcamak anlamýna gelmektedir. Salgýnýn boyutu düþünüldüðünde dünya çapýnda maske yetersizliði nedeniyle Dünya Saðlýk Örgütü maskelerin akýllýca kullanýmýný önermektedir."
Evde alýnacak tedbirler
Metin Hasde, yeni tip koranavirüsün dýþ ortama çok dayanýklý olmadýðýný, damlacýk yoluyla dýþarýya yayýldýðýnda yapýþtýðý malzemenin türüne, özelliðine, ortamýn nem ve sýcaklýðýna göre canlý kalma süresinin deðiþtiðini ifade ederek, þöyle devam etti:
"Plastik yüzeylerde 5 gün, cam üzerinde 4 gün, çelik yüzeylerde 48 saat, alüminyum yüzeylerde 2-8 saat, kaðýt üzerinde 4-5 gün, ahþap zeminlerde 4 gün, plastik eldivenlerin üzerinde ise 8 saat virüs canlýlýðýný korumaktadýr. Bu nedenle dezenfeksiyon iþleminin dezenfekte edilecek yüzeyin yapýsýna göre sýklýðýnýn belirlenmesi gerekmektedir. Masalar, kapý kollarý, kulplar, elektrik düðmeleri, kumandalar, mutfak tezgahlarý, tuvaletler ve lavabolar gibi sýk kullanýlan yerler her gün temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Zeminler, tuvalet, lavabo gibi özel dikkat isteyen alanlarýn standart temizlik malzemeleri ile temizlenmesi yeterlidir. Dezenfeksiyon için Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan izinlendirilmiþ ürünler kullanýlmalýdýr. Ancak yüzey çok kirliyse ve çok kiþinin temas ettiði, bulaþ açýsýndan riskli görülen yerlerde silme iþleminden sonra yüzde 60-70 alkol içeren solüsyon ya da antiseptik mendillerle dezenfeksiyon yapýlabilir. Evler sýk sýk havalandýrmalýdýr. Evlerin genel temizliðine dikkat edilmelidir. Yüzey temizliði yapýlmasý son derece önemlidir. Kirli yüzeyleri temizlemeden yapýlacak dezenfeksiyonun hiçbir anlamý yoktur. Birden çok ürün birlikte ve karýþtýrýlarak kullanýlmamalýdýr. Bu tür durumlarda solunum yolu, gözlerde irritasyon, öksürük, göðüste yanma, nefes darlýðý gibi yakýnmalar ortaya çýkabilir."
Bunlar dýþýnda bu virüse özel olarak etkili olduðu öne sürülen ürünlerin temizlikte kullanýlmasýnýn fazladan koruma saðladýðýna dair bilimsel kanýt olmadýðýna iþaret eden Hasde, zeminlerin, tuvalet, lavabo gibi özel dikkat isteyen alanlarýn klasik olarak her zaman yapýldýðý gibi çamaþýr suyu sulandýrýlarak silinebileceðini söyledi.
Hasde, "Genel temizlik için 100 ölçü suya 1 ölçü çamaþýr suyu yeterli olur, yani 10 litre suya 100 cc çamaþýr suyu eklenerek elde edilecek solüsyonla yerler silinebilir, tuvalet ve lavabolar temizlenebilir. Çamaþýr suyu oranýnýn belirtilen orandan fazla olarak hazýrlandýðý solüsyonlar uygulayýcý açýsýndan baþta solunum sistemi olmak üzere saðlýk sorunlarýna yol açabilir. Zeminler, tuvalet, lavabo gibi özel dikkat isteyen alanlar standart temizlik malzemeleri ile temizlenmelidir. Dezenfektan olarak çamaþýr suyu kullanýlabilir. Dýþarýdan eve gelindiðinde hiçbir þeye dokunmadan önce eller su ve sabunla yýkanmalýdýr. Hiçbir kiþisel eþya ortak kullanýlmamalýdýr." deðerlendirmesini yaptý.
Dýþarýda giyilen kýyafetlerin eve gelinince çýkarýlmasý gerektiðini ifade eden Hasde, bunlarýn temiz kýyafetlerle ayný yerde tutulmamasýnýn önemine deðinerek, bunlarýn 60- 90 santigrat derecede normal deterjan ile yýkanmasýnýn yeterli olacaðýný belirtti.
Ýþ yerlerinde alýnmasý gereken önlemler
Ýþ yerlerinde alýnmasý gereken önlemlere de deðinen Hasde, iþ yerinin temiz ve hijyenik olmasýnýn saðlanmasý gerektiðini belirterek, "Bilgisayar klavyeleri, direksiyon, masalar, kapý kollarý, kulplar, elektrik düðmeleri, kumandalar gibi sýk kullanýlan yerlerin su ve standart deterjanla her gün temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Çalýþanlar ve hizmet alanlarýn düzenli biçimde el yýkamasý saðlanmalý ve desteklenmelidir. El yýkamaya teþvik eden afiþler asýlmalýdýr. Lavabolarda sabun ve tek kullanýmlýk havlu bulundurulmalýdýr. Görünür yerlere el dezenfektanlarý yerleþtirilmeli ve bunlarýn düzenli olarak doldurulmasý saðlanmalýdýr." dedi.
Hasde, iþ yerinde yüzey temizliði yapýlmasýnýn son derece önemli olduðuna dikkati çekerek, sabunlu suyla el yýkamanýn virüsün etkisini ortadan kaldýrdýðý da göz önüne alýndýðýnda tüm yüzeylerin sabunlu ya da deterjanlý bir bezle silinmesinin yeterli olduðunu ancak yüzeyin çok kirliyse ve de çok kiþinin temas ettiði, bulaþ açýsýndan riskli görülen yerlerin silme iþleminden sonra yüzde 60-70 alkol içeren solüsyon ya da antiseptik mendillerle dezenfeksiyon yapýlabileceðini anlattý.
Genel temizlik kurallarýnýn iþ yeri temizliðinde de geçerli olduðunu belirten Hasde, bu mekanlarýn belli aralýklarla havalandýrýlmasý gerektiðini söyledi.
Prof. Dr. Hasde, çalýþanlar ve hizmet alanlarýn, hafif öksürük veya hafif ateþlerinin olmasý halinde evlerinde kalmalarý gerektiði konusunda bilgilendirilmesi gerektiðini anlatarak, þöyle devam etti:
"Restoran, lokanta, yemekhaneler ve yemek servis alanlarýnda, tezgahlar, masalar ve sandalyeler dahil olmak üzere alan düzenli olarak temizlenmeli ve günde en az bir kez dezenfekte edilmelidir. Servis hizmetlerini kullanan çalýþanlarýn araç içinde ve dýþýnda sýk kullanýlan yüzeylerle temasý mümkün olduðunca azaltýlmalýdýr. Servis araçlarýnýn özellikle sýk temas edilen yüzeyleri baþta olmak üzere günlük olarak temizliði saðlanmalýdýr. Tutulan yerler dezenfektanla silinmelidir. Araçlarýn sýk sýk taze hava ile havalandýrýlmasý saðlanmalýdýr. Araç havalandýrmasýnda, havanýn dýþarýdan alýnan hava ile ýsýtýlmasý ve soðutulmasý tercih edilmelidir.
Hasde, hasta kiþinin baþka kiþi ya da kiþilerle ev, sokak gibi ayný ortamý paylaþtýðý zaman týbbi maske takmasý gerektiðini vurgulayarak, alýnacak önlemleri þöyle sýraladý:
"Ev halkýna bulaþma riskini önlemek için evde takipli hastalar mümkünse evindeki diðer kiþilerden farklý bir odada oturmalý. Týbbi maske takmalýdýr. Maske nemlenmesi halinde yenisi ile deðiþtirmelidir. Eve ziyaretçi kabul edilmemelidir. Temaslýnýn ev içindeki hareketi sýnýrlandýrýlmalýdýr. Tuvalet, banyo gibi ortak kullanýlan alanlar iyi havalandýrýlmalýdýr. Temaslý, kiþisel eþyalarýný baþkalarý ile paylaþmamalý, ev halkýnýn bardak, tabak, havlu gibi eþyalarýný kullanmamalýdýr. Eðer kullanmasý gerekirse bu eþyalarý iyice su ve sabunla yýkamalýdýr. Vakanýn kullandýðý kýyafet, çarþaf, nevresim gibi tekstil ürünleri 60- 90 santigrat derecede normal deterjanla yýkanmalýdýr. Banyo ve tuvaletler günde en az bir kez sulandýrýlmýþ çamaþýr suyuyla temizlenmelidir."
(AA)
Fatih Terim Koronavirüse yakalandý
Editör Nickli Üyeden Alýntý
Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir.
Yer imleri