Merkezi sinir sistemi (MSS) iki önemli bölümden oluşur; Beyin ve omurilik. Multipl Skleroz (MS) merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Bu sistemde sinir liflerinin çevresinde miyelin isimli yağlı bir doku vardır. Miyelin doku sinir liflerini bir kılıf gibi sarar, korur ve elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olur.



Multipl birden çok sayıda demektir. Skleroz ise daralma, sertleşme, küçülme, orijinal dokunun yerini bağ dokusunun aldığı nedbe (iz) odaklarını tanımlar.



Multipl Skleroz hastalığında miyelin kılıf birçok bölgede hasar görür ve yok olur. Eksikliğin olduğu alanlarda skleroz gelişir. Böylece sinir liflerinin, beyine giden ya da beyinden gelen elektrik uyarıları iletebilme yetenekleri kaybolur. Miyelinin olmadığı hasarlı bölgelere (sklerozun geliştiği alanlara) plak veya lezyon adı da verilir. Bu sebeple miyelin kaybı ile seyreden bu hastalığın adı Multipl Skleroz olarak konulmuştur.



Geçen yazıda tanımladığımız gibi; bağışıklık sisteminin görevi virüs, bakteri gibi yabancı maddelere karşı vücudu korumaktır. MS hastalığında ise vücut istemeyerek kendi dokularına karşı saldırır. MS’de kişinin kendi bağışıklık sisteminin saldırdığı madde kendi miyelinidir. (Otoimmun hastalık)



Bilim adamları miyeline saldırması için bağışıklık sistemini neyin tetiklediğini dolayısıyla MS’in kesin nedenini malesef bilemiyorlar.


MS’in belirtileri merkezi sinir sisteminin hangi bölgelerinin etkilendiğine bağlı olarak ortaya çıkar. Bulgular, ataklar ve hastalığın seyri her hastada farklılık gösterir. Hatta belirtiler aynı hastada zaman içinde bile değişiklik gösterir.

MS’de genel olarak görülen bulgular; Karıncalanma, halsizlik, hissizlik, yorgunluk, görme bozuklukları, istemsiz hızlı göz hareketleri, koordinasyon zayıflığı, denge problemleri, titremeler, kas kasılmaları, konuşma bozuklukları, bağırsak ve böbrek fonksiyonlarında düzensizlik, yürüme zorluğu, kısa süreli bellek sorunları, bilişsel problemler, ilerleyici kas güçsüzlüğü... İlerleyen durumlarda kısmi veya tam felç de görülebilir.

MS kadınlarda erkeklerin yaklaşık iki katı bir oranda görülür. Genç yaş grubu hastalığıdır. Genellikle 20’li yaşlarda başlar. Sinsi bir hastalıktır. Asla bulaşıcı bir hastalık değildir. Beyaz tenli olanlarda ve soğuk iklimde daha sık ortaya çıkar. Doğrudan doğruya kalıtsal olmamakla beraber ailesel eğilimin varlığı da gözlemlenmektedir.



MS benzeri kronik hastalıkların tanısını koymak çok önemlidir. Çünkü kişi bu tanıyı ömür boyu taşıyacaktır. İşte MS hastalığının da tanısı nöroloji uzmanları tarafından, detaylı incelemeler sonrasında konulur ve kişi ömür boyu mümkünse aynı uzman tarafından takip edilmelidir.