Türk Mühendis ve Mimar Odalarý Birliði (TMMOB) kýþ aylarýnda sýkça yaþanan soba, þofben ve baca gazý zehirlenmeleri konusunda vatandaþlarý uyardý.

TMMOB tarafýndan yapýlan yazýlý açýklamada içinde bulunduðumuz kýþ aylarýnda soba - þofben ve baca gazý zehirlenmelerinin artýþýna dikkat çekilerek, "Bilgisizlik, yanlýþ kullaným ve ihmal yüzünden her yýl binlerce insanýmýz soba, þofben, kombi ve bacalardanil yakýtlarýn soba ile baca veya þofben ile baca baðlantýsý içindeki yanlýþ kullanýmý özellikle alçak basýnçlý, lodos dolayý karbon monoksit zehirlenmesine maruz kalmaktadýr. Hidrokarbon içeren kömür ve doðal gaz gibi foslu havalarýn sýk yaþandýðý kýþ aylarýnda artmaktadýr" denildi.

Açýklamada, kokusuz, renksiz, tatsýz bir gaz olan karbon monoksitten kaynaklanan zehirlenmelerin özellikle uykuda iken farkýna varýlmasýnýn güçlüðüne dikkat çekilerek, zehirlenmeye karþý önlemler alýnmasý konusunda vatandaþlarýn daha bilinçli olmasý vurgulandý.

Soba, þofben, baca zehirlenmelerine maruz kalmamak için uyulmasý gereken hususlar þöyle;

KÖMÜRLÜ SOBALARDA DÝKKAT EDÝLECEK HUSUSLAR

- Sobada eksik yanma sonucu oluþan karbon monoksit gibi zararlý gazlar oda içine sýzarsa zehirlenmelere neden olur.

- Soba alýmýnda, sobalarýn TSE standartlarýna uygunluðuna dikkat edilmelidir. Böylece sobanýn ýsý verimi de elde edilmiþ olunur.

- Ayný þekilde kullanýlan yakýtýn standartlara uygunluðu ve izin belgesi olmayan satýcýlardan kömür alýnmamasý da önem taþýmaktadýr.

- Soba aþýrý doldurulmamalýdýr. Aþýrý doldurulan sobanýn duman yolu daralýr ve soba içinde düzensiz ýsý daðýlýmý olacaðýndan baca çekiþi zayýflar.

- Ýyi ýsýnmayan ve alttan yakýlan kömür sobalarýnda karbon monoksit zehirlenmesi riski artmaktadýr. Soba tutuþturulurken yakýtýn üstten yanmasý saðlanmalýdýr. Böylece soba içinde ortaya çýkan zehirli gazlar yanarak sobayý terk ederler.

- Kömürü tutuþturmak için üzerine az miktarda kaðýt ya da karton ve bunlarýn üzerine de kolay yanan çýra ve odun konulmalýdýr.

- Sönmekte olan sobaya tutuþmasý güç yakýtlarýn asla koyulmamasý gerekir. Yakýt iyi olsa bile yavaþ yavaþ ilave edilmelidir.

- Soba yakýtla beslenirken, yeni atýlan yakýtýn üzerine kor halindeki yakýttan bir miktar konulmasý, sobadaki yakýtýn sürekli olarak üstten yanmasýný saðlar.

- Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakýt koyulmamalýdýr.

- Özellikle alçak basýnçlý'lodoslu havalarda ölüm olaylarý artmaktadýr. Bacalar standartlara uygun deðilse alçak basýnçlý havalarda soba yakýlmamalýdýr.

- Kullandýðýnýz yakýtýn standartlara uygunluðunu kontrol edin. Ýzin belgesi olmayan satýcýlardan kömür almayýn.

- Kullandýðýnýz her türlü ýsýtma cihazýnýn kalite belgesine haiz olup olmadýðýna, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edin.

- Alacaðýnýz cihazýn kapasitesinin kullanacaðýnýz mekana uygunluðunu inceleyerek karar verin.

- Binalarýn Yangýndan Korunmasý yönetmeliklerine mutlaka uyun.

ÞOFBEN KULLANIMINDA DÝKKAT EDÝLECEK HUSUSLAR

- Þofben mutlaka bacaya baðlanmalý, baca baðlantýsý olmayan (bina aydýnlýðýna v.b. baðlý) þofben asla çalýþtýrýlmamalýdýr.

- Cihaz alýrken, mümkünse cihaz çalýþýr halde görülmeye çalýþýlmalýdýr. Alýnan cihazýn kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmelidir.

- Þofbenin monte edileceði mekan yeterli büyüklükte olmalýdýr. Þofben mümkünse banyo yerine balkona veya baþka bir mekana takýlmalýdýr. Þofbenin montajý mutlaka yetkili servis tarafýndan yapýlmalýdýr.

- Þofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarýndan deðil, yeterli havalandýrma yapýlmayan yerlerde oksijen oranýnýn düþmesi sonucunda karbonmonoksit oranýnýn yükselmesiyle gerçekleþtiði için þofbenin kullanýldýðý yere sürekli temiz hava girmesi saðlanmalýdýr.

- Þofben bacasý mümkünse müstakil baca olmalýdýr. Eðer þönt baca kullanýlacaksa, dairenize ait baca ana bacaya üst kattaki baca seviyesinden baðlanýlmalýdýr ve baca mutlaka standartlara uygun olmalýdýr.

- Tek kolonlu bacaya kesinlikle birden fazla baðlantý yapýlmamalýdýr.

- Þofbenin baca baðlantýsý eðimli olmalýdýr. Baca ile duvar arasýnda tam bir sýzdýrmazlýk olmalýdýr. Þofben borusu yatay mesafesi 2,5 m’den az olmalýdýr ve baca baðlantýsý zemine göre % 3 eðimle yapýlmalýdýr.

- Eðer bacalý uygulamalar yapýlacaksa cihaz için gerekli olan yanma havasýnýn temini için banyo kapýsý havalandýrma menfezleri yapýlmalýdýr.

- Cihaz hermetik olsa dahi banyo kapýsý havalandýrma menfezleri gereklidir.

- Bacalar yatak odalarýndan, merdiven sahanlýðýndan, bina giriþlerinden, havalandýrma boþluklarýndan, çatý arasýndan, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir.

- Þofbende gaz kaçaðý hissedildiðinde: Öncelikle gaz vanasý ve tüp dedantörü kapatýlmalý, Elektrik düðmeleri açýlýp kapatýlmamalý, kibrit - çakmak gibi alev ve kývýlcým çýkartabilecek hiçbir iþlem yapýlmamalý, pencereler karþýlýklý açýlarak ortam havalandýrýlmalý, hýzla gaz þirketi yetkilisi veya þofben servisi aranmalýdýr.

BACALARDA DÝKKAT EDÝLECEK HUSUSLAR

- Pencere veya duvar delinerek yapýlan bacalar çabuk soðuduðu için yalýtýlmasý gerekir. Aksi halde soðuyan baca gazý içindeki su buharý yoðunlaþýr ve baca çekiþi azalýr.

- Baca gazlarýnýn soðumasýný azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava þartlarýnýn etkisini azaltmak için bacalar yalýtýlmalý veya baca duvarý et kalýnlýðý en az 10 cm. olmalýdýr.

- Pencere veya duvar delinerek yapýlan bacada delinen kýsýmda mutlaka sýzdýrmazlýk saðlanmalýdýr.

- Yangýn emniyeti için bacalar çatýnýn mahyasýndan en az 50 - 80 cm yükseklikte olmalýdýr.

- Ýdeal yanma için etkili baca yüksekliði en az 3,5 m, en fazla 5 m olmalýdýr.

- Uzun bacalý binalarda yoðuþmayý önlemek için baca malzemesi olarak taþ, tuðla veya paslanmaz çelik kullanýlmasý uygundur.

- Bacalara yaðmur sularý, kuþlar, aðaç yapraklarý v.b. maddelerin girmesini engellemek için mutlaka baþlýk kullanýlmalýdýr.

- Rüzgarlý havalarda hava akýþý yüksekten alçaða doðru gerçekleþir. Böyle havalarda, binanýn çevresinde yüksek yapýlar veya aðaç gibi engeller mevcutsa sýk sýk baca tepmesi meydana gelir.

- Dumanýn geri tepmesini önlemek için bacalarýn en üst noktasýnýn, çatýnýn en üst noktasýndan 1 metre daha yüksek olmasý saðlanmalýdýr.

- Baca þapkasý takmayý ihmal etmeyin. Bacanýzý standartlara uygun yaptýrýn. Baca çekiþini artýrmak için baca yalýtýmý yaptýrýlmalýdýr.

- Tekniðine uygun imalatý, temizliði ve bakýmý yapýlmayan bacalar zehirlenmelere ve yangýnlara neden olur. Bacalarýnýzý, kömür gibi fazla miktarda is býrakan yakýt kullandýðýnýz takdirde 2 ayda bir, diðer yakýtlarý (sývý ve gaz gibi) kullandýðýnýz takdirde 3 ayda bir temizlettirin.