Ay :


Sıra, Ay'ın yerküre etrafında bir tam dönüşü olarak târif edilen "ay" kavramına gelince, yukarda zikrettiğimiz karmaşa, belirsizlik ve zorluklar, kendini iyiden iyiye göstermeye başlar.

Bilimsel anlamda bir ayın târifi için kullanılabilecek 5 ayrı metot olmasına rağmen, tarihsel süreç içersinde bunlardan, yalnız iki tanesinin takvim düzenleri içinde tatbik edildiğini görüyoruz;

1- Yıldız ayı (Sidereal month) :

Göksel arenadaki yıldızlardan biri esas alınıp, Ay'ın o yıldıza göre konumu tespit edilir ve ölçüm başlatılır. Bu başlangıç noktasından itibaren Ay'ın, gezegenimiz etrafındaki yörüngesinde 360 derecelik dönüşünü tamamladıktan sonra, yine aynı konuma gelmesi için geçen zamana, "Yıldız ayı" ("Sidereal month", "Sidereal" sözcüğü, bir gezegenin hareketine göre hesaplanan zaman anlamındadır.) adı verilmektedir. Bahse konu bu süre, 27.32166 gün olarak hesaplanmaktadır.

2- Sinodik ay (Synodic month) :

Ay bu dönüşü gerçekleştirirken, gezegenimiz de Güneş etrafındaki kendi yörüngesi üzerinde ve aynı yönde olmak üzere, hareket etmektedir. Bu yüzden, başlangıç noktasında dolunay olarak gördüğümüz Ay, bir yıldız ayı sonrasında, tekrar dolunay hâline dönüşmez. Ay'ın tekrar dolunay hâlinde görülebilmesi ya da bir başka deyişle Ay, Dünya ve Güneş'in tekrar aynı doğru üzerine gelebilmesi için, ortalama iki gün beş saat daha geçmesi gerekir. "Synodic" ay adı verilen bu süre, ortalama 29.53059 gün olarak hesaplanmaktadır.

Bu noktada bir saplama yaparak, sinodik esaslı Ay takvimlerinde görülen 29 ve 30 günlük dizilişlerdeki karmaşıklık yüzünden, genellikle ay yerine, 354.36709 günlük (12 ay X 29.53059 gün) yıl söyleminin tercih edildiğini belirtelim.