Dirençlerin yapıldığı maddeye göre sınıflandırılması


Karbon, film ve tel dirençlerin açıklamaları...

Karbon karışımlı dirençler Şekil 1'de görüldüğü gibi toz hâlindeki karbonun, dolgu maddesi ve reçineli tutkal ile karışımından yapılmış direnç çeşididir. Karbon dirençlerin hata (tolerans) oranları yüksektir ve kullanıldıkça (eskidikçe) direnç değerleri de değişir. Değişim zaman içinde ± % 20’lere kadar yükselebilir.

[IMG]http://www.***********/hs/notes/tn009.1.gif[/IMG]Şekil 1



Film (ince tabakal&#305 dirençler

Film (ince tabakal&#305 dirençler Seramik bir çubuğun üzerinin elektrik akımına karşı direnç gösteren madde ile kaplanmasıyla elde edilen direnç çeşididir. Şekil 2'de film direncin yapısı gösterilmiştir. Uygulamada kullanılan film direnç çeşitleri şunlardır:

[IMG]http://www.***********/hs/notes/tn009.3.gif[/IMG] Şekil 2
  1. Karbon film dirençler,
  2. Metal oksit film dirençler,
  3. Metal cam karışımı film dirençler,
  4. Cermet (ceramic-metal) film dirençler,
  5. Metal film dirençler

Film tipi dirençlerin hata oranları ± % 0,1-2 gibi çok küçük olabilmektedir. Ayrıca bu tip dirençlerin yük altındaki kararlılıkları da çok iyidir. O nedenle bu tip dirençler hassas yapılı elektronik devrelerde yaygın olarak kullanılırlar.

Tel sarımlı (ta&#351)dirençler
Krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin gibi maddelerden üretilmiş tellerin ısıya dayanıklı olan porselen, bakalit, amyant benzeri maddeler üzerine sarılmasıyla yapılan dirençlerdir. Taş dirençler büyük güçlü olduğundan yüksek akım taşıyabilirler. Resim 1'de görülen taş dirençlerin büyük güçlü olması, bu elemanların etrafa yaydığı ısının da artmasına yol açar. İşte bu nedenle sıcaktan etkilenen elektrolitik kondansatör, diyot, transistör, entegre gibi elemanlar taş dirençlerin çok yakınına konmaz (monte edilmez).

[IMG]http://www.***********/hs/notes/tn009.2.jpg[/IMG] Resim 1

Uygulamada kullanılan bazı taş (tel) dirençlerde, aşırı akım geçişi durumunda diğer devrelerin zarar görmesini engellemek amacıyla yapılmış termik düzenekler vardır.

Resim 1'de görüldüğü gibi direncin gövdesi üzerinde aşırı akım sonucu oluşan ısı lehimi eritir. Direnç gövdesindeki iki uç birbirinden ayrılır ve akım geçişi durur. Sigortanın atması (lehimin erimesi) dirençten aşırı akım geçişi olduğunu gösterir. Onarım yapılırken ayrılan kısmı tel kullanarak birbirine bağlamak çok sakıncalıdır. Bu yapıldığında koruma düzeneği bir daha görev yapamayarak devrenin başka kısımlarının bozulmasına yol açar.

Karbon ve tel sarımlı dirençlerin teknik özellikler bakımından karşılaştırılması

Karbon dirençler Tel sarımlı (ta&#351)dirençlerBüyük değerli direnç yapmaya uygundur.Küçük değerli dirençleri yapmaya uygundur.Küçük akımlı devrelerde kullanılır.Büyük akımlı devrelerde kullanılır.Direnç değeri renk koduyla belirtilir.Direnç değeri gövde üzerinde yazılıdır.Güçleri 1/10 W-5 W arasında değişir.Güçleri 2 - 225 W arasındadır.