Prof. Dr. Osman Müftüoðlu, "Evlenin, saðlýklý kalýn" diyor. Tezini de "Evlenenlerde kalp hastalýklarý, depresyon ve cinsel yolla bulaþan hastalýklar daha az" sözüyle destekliyor

Genç Kalma ve Yaþlanma Sanatý / Ayþegül Aydoðan - 3


Yapýlan son araþtýrmalar 'Bekârlýk sultanlýk'týr inancýný çürütüyor. Araþtýrmalar sonucunda ortaya çýkan 'evlenenlerin daha uzun yaþadýðý' saptamasýný, Prof. Dr. Osman Müftüoðlu da doðruluyor. Hatta uzun yaþama ve saðlýklý yaþlanmada rol oynayan faktörler arasýnda evliliðin önemli bir payý olduðunu savunuyor. Evlenmenin ömür uzatýcý etkisinin özellikle kadýnlarda daha fazla olduðunu vurgulayan Müftüoðlu, refah seviyesi iyi olanlarýn da bir adým ileride olduðunu anlatýyor. Müftüoðlu, sorularýmýzý yanýtladý.

Kadýnsýz olmaz!
Evlenmenin uzun yaþamayý saðlayan bir etkisi olduðu yönündeki araþtýrma sonuçlarý ne kadar doðru?
Evlenmenin yaþlanma sürecine olumlu etkisi var. Bütün araþtýrmalara göre, uzun yaþamak istiyorsanýz evlenin. Düþünmeyin, üzülmeyin, korkmadan evlenin, saðlýklý kalýn. Evlenenlerde kalp hastalýklarý, depresyon ve cinsel yolla bulaþan hastalýklara yakalanma oraný daha az. Evliliðin ömür uzatýcý etkisi kadýnlarda daha fazla. Aslýnda erkekler kendine bakma özürlü. Evlenmediði zaman kadýn - erkek ayrýmýna bakýldýðýnda þöyle bir gözlem var. Kocasý ölen kadýnlarýn ortalama yaþam süresi, karýsý ölen erkeklerin yaþam süresi kýyaslandýðýnda eþlerini kaybeden erkekler çok daha kýsa yaþýyor. Çünkü kadýnlar kendine bakma konusunda daha itinalý. Bana göre iyi ki kadýnlar uzun yaþýyor. Çünkü erkeklerin uzun yaþadýðý dünya daha bakýmsýz ve çirkin olurdu gibi geliyor.

Kadýnýn kendi hayatýna ve erkeðin hayatýna katkýsý nedir?
Kadýnlar gerçekten yapýcý yaratýklar. Ýnce, narin ama ayný zamanda kontrollü, daha samimi, daha içten ve dikkatli. Bu açýdan bakýnca cinselliðin kontrolünün daha çok kadýnda olduðu bir hayat, daha düzenli bir hayat olabilir. Evlilik, cinselliðin kontrolünü saðlayan bir müessese. Evli erkek daha az poligam oluyor ve bu onu cinsel yolla bulaþan hastalýklara karþý koruyor. Evlilik düzen getiriyor erkeðe, bakýmý saðlýyor. Evlilik, kadýný da muhakkak uzun yaþatýyor. Kadýný doðurgan ve üretken hale getiriyor. Evlilik olmasa bile birlikte yaþama, kadýn erkek birlikteliði, bu mümkün deðilse bile dokunmak hatta insanlarýn birbirleriyle temaslarý insanlara güç veriyor. Birbirlerine merhaba demeleri güven duygusu yaratýyor.

Refah düzeyi önemli
Yaþamý uzatan faktörlerden birinin refah düzeyi olduðunu söylüyorsunuz...
Yaþamýn uzamasýnda refahýn önemli katkýsý var. 35 - 40 yýl önceki insanýn ortalama yýllýk gelirine göre þimdi neredeyse yüzde 200'lük artýþ var. Bugün 4 bin dolarý beðenmiyoruz. Böyle baktýðýnýz zaman ortalama bir Avrupa Birliði üye ülkesinde ortalama 3 bin dolarýn altý konuþulmuyor. Bu insanýn hem daha çok parasý var hem týbbýn sunduðu olanaklarla daha uzun yaþama süresi yakalamýþ, refahý yüksek ve daha uzun yaþamak kesinlikle hakký. Daha uzun yaþarken de kendini 60 yaþýndayým ama hala kulaðým iyi duysun, gözüm iyi görsün, böbreðim iyi çalýþsýn, görüntümde hoþluðum deðiþmesin kilom fazla olmasýn gibi beklentilerinin olmasý son derece normal.

Türkiye genç nüfusa sahip... Gelecekte deðiþecek nüfus dengelerine yönelik yaþlý nüfus için neler yapýlmalý?
Yaþlý saðlýðý üzerine daha fazla eðilmemiz, ona yönelik çok ciddi hazýrlýklar yapmamýz lazým. Þu anda olayý sadece huzurevleri olarak görüyoruz. Ama o evlerin huzurlu evler olduðundan son derece kuþku duyuyorum. Yaþlý nüfusun nasýl organize olacaðýna yönelik hastane yapmamýz lazým. Yaþlý saðlýðýný yaþlanmýþ insanlarýn saðlýðý gibi görmekten vazgeçip yaþlanma sürecinde insanlarý saðlýklý tutma gayreti haline dönüþtürmek daha baþarýlý sonuç verir.

"Demirel benim hayat öðretmenim"

Önerilerinizin ve öngörülerinizin kendi yaþamýnýzdan çýkardýðýnýz sonuçlar olduðunu söyleyebilir miyiz?
Hem öyle, hem de benim çok önemli bir hayat öðretmenim var. 20 yýldýr yanýnda olduðum Süleyman Demirel. Her bir ziyaretim ders gibi geçti.

Aranýzda doktor - hasta iliþkisinin ötesinde bir alýþveriþ oldu anlaþýlan...
Tecrübelerinden, gözlemlerinden yararlanýyorum. Gücün çok geçici olduðunu, pozisyonel yapýlanmalarýn aslýnda çok önemli olmadýðýný gördüm. Bir yere konumlanma sendromu, bir yere konumlanmak için kendinizi içine soktuðunuz bedensel ve ruhsal durumlar da (statü sendromu) sizde hastalýklara yol açabiliyor. Statünün ne kadar önemsiz olduðu gibi pek çok þeyi gözlemledim.

Demirel'in bakýþ açýnýzý deðiþtirmede nasýl bir rolü oldu?
Ýlk baþhekim olduðum zaman bana söylediði bir söz, hayat görüþümü neredeyse yüzde 50 deðiþtirdi. Demirel bana dedi ki; 'Bir yeri yaka yaka da ele geçirebilirsin yapa yapa da. Akýllý insan, yetenekli ve topluma kendini adamýþ insan, yapa yapa ele geçirir. O insanlarý kazanarak, koruyarak geçiren insandýr.' Bu kavgalar, telaþlar, heyecanlar eðer statüden, pozisyonel durumlardan kaynaklanýyorsa, sonuçlarý çok deðiþtirmiyorsa hiç bir þey kazandýrmýyor.

Demirel saðlýklý yaþlanan biri mi?
Bilge yaþlanan biri. Hayattan ***if alarak yaþlanmayý baþarabilmenin bir abidesidir. Hala aktif çalýþýyor. Süleyman Demirel, saðlýklý olmaya karar vermiþ bir insan.

Þu anki saðlýðý nasýl?
80 yaþýnda ve saðlýklý. Yaþýnýn önünde bir saðlýðý var. Diyabeti dýþýnda bir sorunu yok.

Bol yumurta beyazý tüketin

# Antioksidan besinleri bol bol tüketin. Her gün en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketin. (Kuru siyah erik, kuru siyah üzüm, böðürtlen, çilek, pancar Brüksel lahanasý, ýspanak, brokoli, kivi, kýzýlcýk, kýrmýzý biber, portakal, avokado, soðan).
# Kan þekerini hýzla ve aþýrý derecede yükselten besinlerden uzak durun (haþlanmýþ patates, corn flakes (mýsýr gevreði), dondurma, haþlanmýþ mýsýr, tahýl gevrekleri, beyaz ekmek, kýzarmýþ patates, bal, pirinç)
# Düzenli kahvaltý yapýn.
# Sirke, limon suyu ve baharat kullanýn.
# Ýþlenmiþ besinlerden, yapay tatlandýrýcýlardan uzak durun.
# Düzenli balýk tüketin (haftada 3 kez 100 gram).
# Omega 3 içeren besinleri daha çok kullanýn (Semizotu, balýk eti, avokado, kanola yaðý, ceviz).
# Daha az yað tüketin. Tereyað, margarin gibi doymuþ yað kullanýmýný azaltýn, zeytinyaðý ve kanola yaðýný tercih edin.
# Toplam günlük kalori tüketimini azaltýn.
# Stres altýndayken yemek yemeyin. Gece yemek yemekten kaçýnýn.
# Omega 6 içeren besinleri azaltýn (Peynir, ayçiçeði yaðý, kýrmýzý et, yaðda kýzartmalar, dondurma, tereyaðý, cipsler, mayonez, margarin, patlamýþ mýsýr).
# Yumurta beyazýný bolca tüketin (haþlanmýþ yumurta beyazýný ya da sadece yumurta beyazýndan yapýlan omleti).
# Akþamlarý bir kadeh kýrmýzý þarap, bellek destekleyici antioksidanlarý saðladýðý gibi günlük geriliminizi azaltýr.


Aþkýnýzý yenileyin

Sadece bedensel egzersizler yeterli deðil. 'Kalbinize deðen', onun daha hýzlý ve güçlü çarpmasýna neden olan þeyler kalbinizin duygusal egzersizleridir. Yeni bir aþk, eþinize karþý sýk sýk yinelenen sevgi sözcükleri ve yeniden alevlenen duygu yoðunluðu, yeni bir baþarý, ***iflendiren yeni bir film, oyun, müzik ya da kitap iyi birer egzersizdir. Býrakýn kalbiniz yeni heyecanlarla çarpsýn, yeni hevesler, yeni ***ifler, yeni aþklar yaþasýn. Bu denemelerin kalbiniz için gençleþtirici egzersizler olduðunu hiç unutmayýn.

Yaþlanma nedeni iþyeri alýþkanlýklarý

# Aþýrý mükemmeliyetçilik.
# Sevilmeyen - istenmeyen görevleri üstlenme.
# Yetersiz - hatalý iletiþim.
# Motivasyon eksikliði.
# Amaçlarý ve öncelikleri belirleyememek.
# Ayný anda çok fazla iþi yapmaya çalýþmak.
# Ayak üstü atýþtýrmak - öðle yemeðini atlamak.
# Masa baþý çalýþmasýna ara vermemek.
# Masa baþý egzersizleri yapmamak.
# Gereðinden çok ciddi bir iþ ortamý oluþturmak.
# Aþýrý çay - kahve içmek.
# Yetersiz su tüketmek.
# 50 - 100 kalorilik ara öðünleri atlamak.
# Görevlendirmede kýskançlýk, her iþi üstlenmek.
# Takým çalýþmasý eksikliði.
# Öðle tatillerinde yürüyüþ yapmamak.
# Ýþe erken gelip, iþten geç çýkmak.
# Tatil günlerinde de çalýþmak.