Vurduðunuz avlarýn etleri,baþýnýza olmadýk iþler açabilir.
Av etinden aldýðý bir mikrop veya parazit yüzünden yýllarca hastane kapýlarýnda dolaþan veya yediði av etinden zehirlenip yataklara düþen ve hatta ölenlerin olduðu bir gerçektir. Çünkü av hayvanlarýnýn da hastalýklarý vardýr ve bu hasta hayvanlarýn da avlanmalarý mümkündür. Bazen de avcýlarýn kusurlarýndan dolayý ,saðlýklý av etleri mikroplara bulaþmakta ve saðlýk için tehlikeli olabilmektedir.

Av Hayvanlarýndan Ýnsanlara Geçen Hastalýklar:

a) Paraziter Hastalýklar:

Av etlerinin yeterince piþirilmeden (özellikle av sýrasýnda ateþte piþirmede) tüketilmesiyle ,etlerde bulunan bazý parazit (tiriþin ve sistiserk) larvalarýnýn alýnmasý sonucunda ,bu hastalýklar ortaya çýkar.
Yurdumuzdaki Yaban Domuzlarýnda çok az da olsa triþin (Trichinella spiralis) parazitinin bulunduðu ve bu eti tüketenlerde tedavisi çok zor olan triþin hastalýðýnýn (beyin,kalp,göz gibi organlarda kistler) ortaya çýktýðý bilinen gerçeklerdendir.

Yine ayný þekilde Geyik etlerindeki sistiserk (Cysticercus cervi) larvalarýnýn alýnmasý sonucunda da sistiserk kistleri meydana gelir.

(IMG: [ Sitemize Üye Olmadan Linkleri ve Resimleri Göremezsiniz. Lütfen Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. veya Bu Linki Görmeniz Ýçin SupersatForuma Uye Olmanýz Gerekmektedir. ... ]) Mikrobiyel Hastalýklar:

Av hayvanlarýnýn çeþitli mikrobiyel hastalýklarýnýn çeþitli mikrobiyel hastalýklarý insanlara da geçebilmektedir. Bu hastalýklardan hayvan üzerinde belirtileri görülenleri , dikkatli bir incelemeyle en azýndan þüphelerin ortaya çýkmasýný saðlayabilir. Fakat gizli (latent) seyreden hastalýklarda gözle görülür bir belirti olamayacaðýndan , bu durumda çok dikkatli olmak gereklidir.
Bütün mikrobiyel hastalýklar , etlerin yeterince piþirilmeden yenilmesi ,av hayvanlarýnýn yüzülmesi ve parçalanmasý sýrasýndaki býçak kesikleri ve kemik batmalarý sonucunda bulaþabilir.

c) Av Etleriyle Zehirlenmeler:

Av hayvanlarýnýn kurþun veya saçma ile vurulmalarý, derideki ve baðýrsaklardaki mikroplarýn ete bulaþmasýna sebep olur. Ayný þekilde , avcýlarýn baðýrsaklarý çýkarmada geç kalmalarý veya vurduklarý avlarý geç bulmalarý nedeniyle ,baðýrsaklardan ete mikrop bulaþmasý olabilir. Ýç organlarýn dikkatli çýkartýlmamasý ve çýkartýldýktan sonra karýn boþluðuna doldurulan ve temiz olmayan bez , ot gibi cisimler de, yine etlere mikrop bulaþmasýna neden olabilir.
Bu ve buna benzer iþlemler sonucunda etlere bulaþan baðýrsak mikroplarý ve diðer kokuþma yapýcý mikroplar , etleri kokuþturabilir veya salgýlamýþ olduklarý toksinlerle zehirlenmelere neden olabilirler.

Hastalýðýn Adý ve Bulunduðu Av Hayvanlarý:

ÞARBON (Bacillus anthracis): Yaban Domuzu,Karaca,Geyik,Tavþan

BRUSELLOZÝS (Brucella abortus) : Yaban Domuzu ,Karaca

PEYNÝR HASTALIÐI (Brucella ovis): Yaban Koyunu,Yaban Keçisi

AKDENÝZ HUMMASI (Brucella suis): Geyik ,Tavþan

TUBERKÜLOZ(Verem):Yaban Domuzu,Karaca,Geyik,Tavþan,Av Kuþlarý

TULAREMÝ (Pastaurella tularensis) : Yabani Ada Tavþaný ;Tavþan ,Sülün

KIZIL (Ersipelothrix rhusiopathia) : Yaban Domuzu,Tavþan,Karaca

ORNÝTOZ (Chlamidia ornithosis) : Av Kuþlarý

LEPTOSPÝROZ (Leptospira interrosgans) : Y. Domuzu,Tavþan,Geyik,Karaca

SALMONELLOZ : Y. Domuzu,Sülün,Tavþan,Karaca,Geyik

KUDUZ: Av Kuþlarý dýþýndaki tüm av hayvanlarý


ÖNERÝLER:

Av hayvanlarýnýn çok hareketli olmalarý ve genelde yerleþim yerlerinden uzak ve yüksek rakýmlý yerlerde beslenmeleri,etlerinin yaðdan ve bað dokudan fakir fakat, proteince zengin ve lezzetli olmasýna neden olmuþtur. Böylesine deðerli bir etin iyi iþlenmesi ve saðlýklý bir þekilde tüketilmesi gereklidir.Bu þekilde davranýlmadýðýnda , birtakým risklerin ortaya çýkmasý kaçýnýlmazdýr.

Bu riskleri önleyici tedbirleri ele alacak olursak:

Yaban Domuzu, Geyik, Karaca,Yaban Koyunu ve Yaban Keçisi gibi büyük av hayvanlarýnýn etlrinde ve iç organlarýnda apse, kireçlenmiþ þiþlikler,anormal renk ve görünüm deðiþikliklerinde, mutlaka iç organlarýyla beraber etin tamamýnýn bir Veteriner Hekime gösterilmesi ve onun önerilerine göre iþlem yapýlmasý gereklidir. Yaban Domuzu ve Geyik avlanmasý durumunda ,gözle görülür bir deðiþiklik olmasa dahi,Triþin ve Sistiserk riskini bertaraf edebilmek için , etin yine de bir Veteriner Hekim kontrolünden geçirilmesinde fayda vardýr.

Fazla bir ihtimal olmamakla beraber, vücudunda akýntýlý yarasý olan,aþýrý zayýf,hareket kabiliyeti azalmýþ ve iç organlarýnda anormal deðiþiklikler (karaciðerin sararmasý,dalaðýn aþýrý büyümesi vb.) görülen hayvanlarýn etleri de mümkünse bir Veteriner Hekime gösterilmelidir. Bunun mümkün olmamasý halinde ise , et iyice piþirilmelidir.

Hayvanlar avlandýktan hemen sonra,mümkünse boynu kesilerek kanýn tamamýnýn akmasý saðlanmalýdýr. Çünkü kanýn ette kalmasý ,etin çok kýsa bir sürede bozulmasýna neden olacaktýr.

Ýç organlarýn da fazla vakit geçirilmeden ve özenle çýkartýlmasý gereklidir. Özellikle sindirim organlarý derhal dýþarýya alýnmalý,uzun süre bekleyecek ise,ciðer takýmlarý da çýkartýlmalýdýr.(Kýsa mesafeli taþýmalarda,ciðer takýmý içeride býrakýlabilir) Ýç organlar çýkartýldýktan sonra,karýn boþluðuna rasgele ot deðil,özel olarak getirilmiþ bezler konulmalýdýr.

Çok sayýda hayvan avlanmasý durumunda,hayvanlar rasgele üst üste torbalara doldurulmamalý,vücut sýcaklýðýnýn kaybolmasý beklenerek ayrý ayrý file torbalara konulmalý veya küçük kuþlarda olduðu gibi ayaðýndan asýlmalýdýr.

Avlandýktan sonra bulunamayan ve iç organlarýyla uzun süre bekleyen av hayvanlarý eðer hava ýsýsý 10 C derecenin altýnda deðilse, 5-6 saat sonra kokuþmaya baþlar. Bu gibi durumlarda , avlandýktan 5-6 saat sonra bulunan hayvanlarýn hemen iç organlarý çýkartýlmalý, karýn boþluðunda yeþillenme ve kokuþma olup olmadýðýna bakýlmalýdýr. Vurulma sýrasýnda mide ve baðýrsaklarý parçalanan hayvanlarda bu kontrol daha özenli yapýlmalý ve bu gibi etleri tüketmekden kaçýnýlmalýdýr.

Uzun süre bekleyecek av etlerinin bozulmamasý için, temiz tuz ile tuzlanmalarý gerekir.

Eti yenmeyen ve postu için avlanan hayvanlarýn postunu evde deðerlendirmek gerektiðinde, postun iþlenmesini evde yapmaktan kaçýnýlmalý ve bu iþlem, mutlaka bir tabakhanede yaptýrýlmalýdýr. Çünkü kýllara yapýþýk vaziyetteki parazit yumurtalarýnýn insanlarda kist oluþturma ihtimalleri vardýr. Oysa tabaklama esnasýnda postlar çeþitli asitlerle iþlem gördüðünden, bu risk ortadan kalkar.

Avcýlarýn saðlýklý bir av eti ve avcýlýk için köpeklerinin ve diðer av hayvanlarýnýn da sürekli Veteriner Hekim kontrolunda olmalarýný saðlamalarý,aþýlarýn ve parazitolojik kontrollerini yaptýrmalarý gerekir.

Bütün bunlarýn en önemlisi , avcýlýk hobilerimizin ve becerilerimizin,av mevsiminde ve izin verilen hayvanlar üzerinde gösterilmesi gereklidir.
Eðer bu kurala uyulmazsa,doðuracak derecede gebe,kaçamayacak ve uçamayacak kadar genç hayvanlarýn avlanmasý sözkonusu olacak ve önemli bir milli servet heba edilecektir. Ayrýca bu þekildeki hayvanlarýn etlerinde arzu edilen lezzet de bulunmayacaktýr.

Sonuç olarak, av hayvanlarýnýn etleri ve diðer ürünleri nedeniyle,bir takým hayvan hastalýklarýnýn insanlara geçmesi ve insanlarýn bu yüzden hastanelerde ömür tüketmesi ve hatta ölümcül olaylarýn olmasý mümkündür. Fakat bu riskler,bilinçli bir avcýnýn alacaðý tedbirlerle ,risk olmaktan kolaylýkla çýkabilir. Bu konudaki riskler bertaraf etmede , avýnýzla avlanmamanýz hususunda en büyük yardýmcýlarýnýz Veteriner Hekimlerdir.

Kaynak:
Ý.Ü Veteriner Fak. Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalý