TURKCELL SÜPER LÝG MAÇLARI ÝSPANYA VE NÝJERYA'DA
30.08.2008 11:58:00

Türk televizyonlarý halihazýrda 13 ayrý ligden maç yayýnlýyor bunun için 50 milyon dolar ödüyor. Buna karþýn Süper Lig maçlarýný Ýspanya ve Nijerya'ya satýyoruz. Ýþte Referans gazetesinden Kenan Baþaran'ýn yazýsý...


Turkcell Süper Lig yeni sezonda Ýspanya'da yayýnlanacak. Nijerya da ligin bir diðer alýcýsý oldu. Türkiye'de ise 13 yabancý ligin yayýný bulunuyor.


KENAN BAÞARAN/REFERANS

TRT'nin tek tabanca olduðu dönemlerde televizyon izleyicilerinin en çok beklediði iki program vardý: "Pop Saati" ve "Avrupa'dan Futbol". Pop Saati, 20 küsur yýlý devirerek hâlâ daha yoluna devam ediyor. Pop Saati, 30'lu yaþlarýný sürenler için, -güncel kliplere yer verse de- "nostaljik" bir duygu veriyor. Defalarca izlesem yine de doyamam o jeneriðine mesela. Erhan Konuk'un çeyrek asýrdýr deðiþmeyen sunum ve duruþuyla Pop Saati her hafta TRT'de sevenleriyle buluþuyor.
Avrupa'dan Futbol da devam ediyor ancak neredeyse yüz kanalda. Çünkü özel kanallarla birlikte Avrupa futbolu kendi ligimizden bile bize daha yakýn oldu.
Bizim ligimiz þifrelenip, belli kesimlerin sýcaðý sýcaðýna takip ettiði bir futbol ürünü olurken, dünyanýn en iyi ligleri þifresiz ekranlarýmýzda top sektiriyor.
Özel kanallar ve özellikle de spor kanallarýnýn tek tek devreye girmesiyle "içerik" ihtiyacý arttý. Bu durumda Avrupa'nýn kalburüstü ligleri bir yana, küçük hatta ikinci ve daha da ötesi Brezilya ile Arjantin ligleri yayýmlanýr oldu. Elbette bu, futbolseverler için bulunmaz bir lezzet!
Diðer yandan artan ligler ve bunlarýn yayýmlandýðý kanallarýn farklýlýðý futbolseverlere bir "rehber" de gerektiriyor ki günlük gazeteler artýk "Futbol ekraný" þeklinde köþeler açýp hangi kanalda hangi maçýn olduðunu haber verir oldu.
Bendeniz de "hangi lig hangi kanalda" hizmetini sizlere bir "topuk pasý" kývamýnda sunuyorum. Yazýma eklediðim tabloyu kesip "ýsrarla saklayýn!"
Türkiye'de yabancý liglerin yayýn haklarýný aðýrlýklý olarak Saran Holding bünyesindeki Saran Medya elinde bulunduruyor. Brezilya'dan Rusya'ya, Arjantin'den Ýngiliz ligine kadar hemen hemen tüm önemli ligler Saran'da. Sadece Ýspanyol La Liga TVS tarafýndan NTV'ye satýldý. Saran Media Spor Programlarý Direktörü Selim Usta ile yabancý ligler ve Turkcell Süper Lig'in baþka ülkelere satýþýný konuþtum. Ancak aramýzda "paslaþmadan" önce bize Radyo Spor'u gezdirdi Usta. Eski bir radyocu olarak, Saran'ýn radyolarýnýn fiziki ortamýnýn mükemmel olduðunu söylemeliyim. Bir mikrofon, bir laptop kolaylýðýna kadar inmiþ olmasýna raðmen, Saran, radyo ortamýna haddinden fazla yatýrým yapmýþ.

Elinde 300 yabancý takým var
Tekrar odasýna dönüp, Selim Usta ile baþlama vuruþunu yaptýk. "Bir ligin üç türlü satýþ hakký var: Ev sahibi takýmýn kendi ülkesine, deplasman takýmýnýn ülkesine ve üçüncü ülkelere satýþ hakký" diyerek, Usta önce satýþ biçimlerini anlatýyor.
Saran Group, 1990'dan bu yana kulüplerin yayýn haklarýný satýyor. Bugün 10 Türk, 300 de yabancý takýmýn yurtdýþý satýþ haklarýna sahip.
Türk kulüplerinin maçlarý veya liginin satýþýnda en bereketli dönem 2000 ve 2001 yýlý oluyor. Çünkü 2000'de Galatasaray UEFA Kupasý'ný kazanarak, "7 düvel"e Türkiye'yi tanýtýyor: "Mesela 'Mýsýr'a gittik herkes Hasan Þaþ'ý sordu', 'Galatasaray dediðimizde Hakan Þükür dediler' gibi hikâyeler anlatýlýr ya kaç yýldýr, iþte bunlar UEFA Kupasý sayesinde oldu. Latin Amerika'dan Asya'ya kadar bir ilgi oluþtu Türkiye'ye o zaman."
Ýngiliz Premier League'i Türkiye'de ilk yayýmlandýðýnda yýllýk 75 bin dolara mal olurken bugün fiyatý 3.5 milyon dolara kadar çýktý. Usta, bunun nedenini þöyle anlatýyor: "Öncelikle Ýngiliz federasyonu yurtdýþý yayýn haklarýný ihale yoluyla satmaya baþladý. Bizim kanallar da birbiriyle rekabet ederken fiyatý yükseltti." "Peki Ýngiliz ligini alan kanal maliyetini çýkartýyor mu" diye sorduðumda ise Usta, "Biraz zor" diyor.

Ýngiliz ligi çok pahalý
Televizyon kanallarýnýn kendileri gibi aracýlarý pas geçmelerinin zararlarýna olduðunu savunuyor Usta: "Adam 'Niye gidip Saran'dan alayým. Kendim direkt alýrým' diyor ama o zaman daha pahalýya patlýyor kendisine. Oysa bizim önemli iliþkilerimiz ve know-how'umuz var. Bu þekilde davranarak fiyatlarý da yükseltiyorlar. Fakat yine de yurtdýþýndan satýcý firmalar bizi arayýp 'Böyle bir teklif var' diye sorar. Yýllardýr çalýþtýklarý bir firmayý silip atmýyorlar yani."
Ligine göre deðiþmekle birlikte, yabancý liglerin yayýn haklarýný 3-5 yýllýk sözleþmeler karþýlýðýnda aldýklarýný söylüyor Usta. En pahalý lig Ýngilizlerin. Ýngilizler liglerinin dýþ satýþýndan 1 milyar dolarýn üzerinde gelir saðlýyor. Ýngiltere'den sonra en deðerli lig sýrasýyla Ýspanya, Ýtalya, Almanya ve Fransa'nýn. Tek tek bu liglerin Türkiye'deki kanallara "eder"ini soruyorum ama malum "ticari sýr" duvarýna çarpýyorum. Ancak Selim Usta yine de "En küçükten en büyüðüne doðru olmak kaydýyla fiyatlar 100 bin dolardan baþlayýp 3.5 milyon dolara kadar gidiyor" diyerek, "var gerisini sen hesapla" demeye getiriyor.
Küçük ligler Rusya, Hollanda, Portekiz, Brezilya, Arjantin ve Ýngiliz ikinci ligi. Büyükler ise Ýngiltere, Ýtalya, Ýspanya, Almanya ve Fransa...
Usta, Türkiye'nin bokstan futbola kadar tüm yabancý spor yayýnlarýna ise yýllýk toplam 50 milyon dolar ödediðini söylüyor. Usta, Türkiye'nin spor içerið ihracatýnýn ise 15 milyon dolar civarýnda olduðunu kaydediyor.

Süper Lig Nijerya'da
Peki yýllýk 170 milyon dolarlýk yayýn bedeline sahip olan Turkcell Süper Lig'in bir alýcýsý var mý? Selim Usta, bu konuda öncelikle Digitürk'ün pek gönüllü olmadýðýný belirtiyor. "Çünkü" diyerek, açýklýyor vaziyeti: "170 milyon dolar ödediði bir ligi 50 bin dolara satmak istemeyebilir. Digitürk'ün önceliði Türkiye. Yurtdýþýnda þifreyle verilmesi gerekiyor. Çünkü Almanya'daki Türklere decoder satýyor."
"Ýleride Süper Lig yayýn ihalesine girer misiniz" diye sorduðumda ise Usta "olabilir" yanýtýný veriyor ancak, esasen ihaleyi alan kanala yurtdýþý satýþlarý konusunda danýþmanlýk yapmayý yeðleyeceklerini söylüyor. Usta, "Çünkü biz yayýn iþine girersek bugünkü yayýn satýþ iþini býrakmamýz gerekiyor" diyor.
Yine de Digitürk'ün anlayýþýný deðiþtirmeye baþladýðýný anlatan Usta, Süper Lig'in bu sezon ilk kez Ýspanya'da yayýnlanacak. Bunda kuþkusuz Ýspanyol hoca Aragones ile Ýspanya gol kralý Guiza'nýn Fenerbahçe'ye gelmesinin etkisi var.
Usta bir diðer alýcýnýn da Nijerya olduðunu söylüyor. "Nijerya mý" diyerek þaþkýnlýðýmý saklamayýnca "Bir fuarda Nijeryalý bir televizyon kanalý ile tanýþtýk. Yeni bir platform kuruyorlar ve bunun için de ilgi çekici ürün arýyorlardý. Türkiye'yi de Galatasaray'dan ötürü biliyorlar" diyor Usta.
"O halde Fenerbahçeli Saran, Galatasaray markasýný kullanarak ligimizi satýyor" dediðimde Usta gülerek "öyle demeyelim de" diyerek nasýl denilmesi gerektiðini anlatýyor: "Galatasaray markasýný Fenerbahçeli Saran kullanmýyor ama kulüplerin bizi yurtdýþýnda tanýtmasý önemli. Ýnþallah Fenerbahçe Þampiyonlar Ligi þampiyonu olur, o zaman Türkiye hem Galatasaray hem Fenerbahçe ile anýlacak." Usta, Türkiye'nin dünyada hâlâ daha Galatasaray'la tanýndýðýný belirtmeden edemiyor.
Turkcell Süper Lig ayrýca Brezilya ve Dubai'de yayýnlanacak.
Yakýn zamanda "futbol maçlarýnýn televizyon yayýn hakký"ndan ziyade, "IPTV yayýn hakkýný" konuþacaðýmýzý vurguluyor Usta: "IPTV tüm dünyada yaygýnlaþýyor. Ýnsanlar artýk eve geldiklerinde önceden indirilip televizyonlarýna yüklenmiþ programlarý izleyecek. Dolayýsýyla futbol maçlarýný da böyle izleyecek. 2 yýl sonrakine deðil ama bir sonraki ihale futbol maçlarýnýn IPTV yayýn hakký þeklinde olabilir. Bir kanal IPTV hakkýný alamadýktan sonra televizyon yayýn hakkýný almak istemeyecek. Çünkü insanlar maçlarý internet üzerinden seyredebilecek. Televizyondakine gereksinimi kalmayacak. 2011-2012'de IPTV Türkiye'nin gündemine tam oturacak ki zaten kanallar bu doðrultuda çalýþmalar yürütüyor."
Evet, son yýllarda futbolseverler kafelerde, kahvehanelerde, serviste, minibüste Ronaldo'dan, Messi'den, Kaka'dan, "Ahmetli Mehmetli" Süper Lig'inden daha çok söz eder oldu. Televizyon yayýncýlýðý, "anten"in karasal baðýndan kendini kurtarýp "digital" geniþliðe kavuþunca memleketin olimpizm ruhuyla ters orantýlý olarak spor içerikli (daha doðrusu futbol) kanallar da arttý. E bu kanallara "ürün" gerek. O nedenle bugünkü ecnebi liglerin sayýsýna þaþýrmamalý. Üstelik Eskimo takýmlarýnýn (!) üzerine bile bahis oynatan resmi þirketler de olduðuna göre bu sayý daha da artacak. Yakýnda Azeri ligi ve Arap ligleri de baþlarsa, þaþýrmayýn...


Hangi lig hangi kanalda
Lig Kanal
Ýngiliz Premier League Digitürk
Ýtalyan Serie A NTVSpor
Ýspanyol La Liga NTVSpor
Arjantin Ligi NTVSpor
Alman Bundesliga Kanal 24
Fransýz Liuge 1 Kanal A
Hollanda Eredivisie D-Smart
Portekiz Portuguese Liga Digitürk
Rus Premier League Digitürk
Ýskoç Premier League D- Smart
Ýngiliz Championship Ligi D-Smart
Brezilya Ligi Digitürk
Arjantin Ligi NTVSpor
Turkcell Süper Lig Digitürk
Þampiyonlar Ligi Star TV
UEFA Kupasý D-Smart