Bilgisayar ve Internet Terimleri Sözlüğü

AGP : Uzun hali "Accelerated graphics port" şeklindedir. Süper hızlı 3D görüntülere olanak veren gelişmiş grafik card arayüzüdür.

ARCHIE : Internet üzerinde FTP dosyalarını aramaya olanak veren bir araç. (Tabii daha önce FTP ye bakmanız gerekiyor.)

ASCII : American Standart Code for Information Interchange kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Latin harflerini tanımlamaya yarıyan bilgisayar kodları standardına verilen ad.

ATTRIBUTE : HTML sayfalarında kullanılan Tagların aldığı parametrelerdir. Her bir parametre kontrole yeni bir özellik ekler. Bazı parametreler değer alır bazıları ise olduğu gibi kullanılır.

BACKBONE : Büyük veri kapasitesine sahip bir ağı besleyen hızlı bir hat veya bir seri bağlantıdır.

BACKUP : Bir dosya, veri yada vb. ikinci güvenli kopyasıdır.

BANDWIDTH : "Bandwidth" band genişliği olarak Türkçeye çevrilebilir. Bu terimin anlamı ise belirli bir sürede ne kadar bilgi akışı olduğudur.

BIOS : BIOS PC nin temel birleşenlerini control eder ve Saat, tarih ve Hard diskinizin büyüklüğü gibi operating system bilgilerini verir.

BIT : En küçük veri ölçüm birimidir. Bilgisayar bir ve sıfırlardan oluşur, ve bu her "1" ve "0" bilgisayarda 1 bitlik veri alanına eşittir.
1 Bit = 8 Byte; 1024 Byte = 1 KB; 1024 KB = 1 MB

BITMAP : Pixellerden (Nokta) oluşan resim biçimidir.

BOOKMARK : Sevdiğiniz Web sayfalarını browser'ınızı kullanarak saklayabilirsiniz.

BROWSER : Internette dolaşmanızı sağlayan program.

CACHE : Her türlü operasyonu (işlemi) hızlandırmaya yarayan özel bir hafızadır.

CD-ROM : Üzerinde 650 MB bilgi taşıyabilen mobil veri depolama birimleridir.

CGI : Common Gateway Interface kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Web sayfalarını etkileşimli yapmak için kullanılan bir interfacedir (yani arabirim). Cgi sayesinde Web'te bir yazılımla bağlantı kurulup sonuç Web sayfasına iletilir. Örnek: web sitelerinde bulunan Ziyaretçi defterleri.

CLIENT : Türkçesi "müşteridir. Bir sunucuya bağlanmış olan makinaya "client" ismi verilir.

CLIPART : Web sitenizde veya dokümanlarınızda kullanabileceğiniz resim kolleksiyonlarıdır.

CUT : Kulağa nasıl geliyorsa öyle. Eğer bir yazıyı, resmi vb. bir yere taşımak istiyorsanız onu keser ve başka bir yere yapıştırırsınız.

CYBERSPACE : William Gibson tarafından ortaya atılan "bilgisayarın içi" anlamına gelen bir terim.

DATABASE : Çok güçlü arama kapasitesi sağlayan verilerin sınıflandırılmasına ve depolanmasına olanak veren yapı.

DIALOG BOX : Bir pencere içinde genellikle kullanıcıya mesaj vermek için kullanılırlar. DIALOG BOX lar genelde uyarı vermek için kullanılır.

DIGITAL CAMERA : Alıştığımız kameraların aksine ışığa duyarlı filmlerin kullanılmadığı, resimlerin dijitalleştirilerek veri şeklinde hafızada saklandığı kameralardır.

DISC DEFRAGMENTER : Veriler yapısal olarak sabit diske karmaşık yazılır. Bu karmaşıklık bir süre sonra bilgisayarda performans düşüklüğü yaratır. Bu performans düşüklüğünü engellemek için disk birleştiriciler (Disc Defragmenterlar) kullanılır.

DNS : Domain Name System kelimelerinin başharflerinden oluşmaktadır. Sunucu ismini açık Internet adresine çevirmek için kullanılır. Internet üzerinde aynı adlı iki veya daha fazla sunucu isminin olmaması DNS sayesinde yapılmaktadır.

DOS : (DISC OPERATING SYSTEM) Windows çıkmadan önceki standart işletim sistemiydi. DOS dosyaların sabit diske nasıl kopyalanacağını ayarlar. DOS komutlarla yönetilir.

DoS : DOS işletim sisteminden çok farklı bir kavramdır. Denial Of Service anlamına gelir. Bir hizmetin organize olmuş büyük bir grup tarafından hizmetin verildiği server'a aşırı yüklenerek bu hizmetin durdurulmasıdır.

DPI : Uzun şekli "Dots Per Inch" şeklindedir. Resimlerin çözünürlüğünü dolaylı olarakta kalitesini ölçmeye yarayan bir birimdir. Bir inchteki nokta sayısı anlamına gelir ve eğer 1 inch'te nekadar çok nokta varsa resim o kadar kalitelidir.

DOWNLOAD : Bir web sitesindeki bir dosyayı bilgisayarınıza kopyalama işlemidir.

DRIVER : Bilgisayardaki donanımın çalışası için gerekli yazılımlardır.

DVD : (Digital Versatile Disc - Dijital Çok yönlü Disk) CD ile kıyaslandığında çok fazla veri depolayabilen veri depolama araçlarıdır. Bu teknoloji ile çok kaliteli filmler ve ses dosyaları saklanabilir.

E-COMMERCE : Internette ürün satışını tanımlayan terim.

E-MAIL : İki bilgisayar arasında modem ve data hattı yardımıyla bilgi alışverişi yapılması anlamına geliyor. Kullanılış şekli mektup göndermeye benzediği için E-mail adı verilmiştir.

ENCRYPTION : Internet üzerinden gönderilen bilgilerin hacker (Bkz. HACKER) diye adlandırılan kişiler tarafından kullanılmasını engellemek için kullanılan şifreleme sistemi.

EXPLOIT : İşletim sistemlerin çok kullanıcılı sistemlerde kullanılmaya başlamasıyla birlikte sistemlerde kullanıcıların yetkisi de sözkonusu olmuştur. Kişisel işletim Sistemlerinde (örneğin DOS) sistemi aynı anda tek kullanıcı kullandığı için bütün dosyalara erişebilir, okuyabilir vs. Ancak aynı anda pek çok kişi tarafından kullanılan İşletim sistemlerinde sistemin bir yöneticisi olmak zorundadır ki bu Novell'de supervisor, Unix ve clone'larında root,NT'de administrator olarak adlandırılır. İşte bu çok kullanıcılı sistemlerde yetkisini artırmak isteyen normal kullanıcılar sistemde daha yetkili hale gelebilmek için exploit dediğimiz programlar yazmışlardır. Exploitler işletim sistemi üzerindeki herhangi bir programın eksikliğinden yararlanarak kullanıcıyı daha yetkili hale getirmeye yararlar. Exploitler local ve remote olarak ikiye ayrılır. Local exploitler işletim sisteminin bir kullanıcısıyken uygulanabilir, remote exploitlerde ise sistemin bir kullanıcısı olmanıza gerek yoktur. Sistem açıkları ve bu açıkları kullanmak için yazılmış exploitler günden güne artmakta ve her sistem açığı için patch'ler yazılmakta.

FILE EXTENTION : Windows işletim sisteminde dosya adının sonuna nokta ile beraber eklenen eklerdir. Örneğin ".doc" Word dökümanları, ".txt" Notepad dosyaları ".xls" Excel dosyaları için kullanılır. Bu ekler Windows işletim sistemine dosyanın hangi program ile işleniceğini gösterir.

FONT : Şekilleri ve büyüklükleri daha önceden belirlenmiş karakter kolleksiyonudur.

FTP : File Trasfer Protocol kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Ftp'yi Türkçeye Dosya Transfer Protokolü olarak çevirebiliriz. Bu protokol sayesinde bir server ve bir bilgisayar arasında veri alışverişi sağlanabilir.

HACKER : Bilgisayar sistemlerine izinsiz olarak giren kişilere verilen ad.

HOME PAGE : Bir Web sitesi bir çok sayfadan oluşur. Bir sitenin birinci sayfasına ise Home Page denir.

GATEWAY : Gateway, teknik olarak aynı türden olmayan iki protokol'ün anlaşmasını sağlayan donanım yada yazılım anlamına gelir. Örneğin Compuserve'ün kendi mesaj formatı ile Internet e-mail formatı arasında değişimi sağlayan bir "geşiç kapısı" vardır. Ama bu terim Internet üzerinde genellikle, bir sistemden diğer bir sisteme geçiş sağlayan bir mekanizmayı anlatır.

GIF : Graphics Interchange Format kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Grafik dosyalarını sıkıştırmak amacıyla Compuserve tarafından yaratılmış bir grafik formatıdır. Web dökümanlarında sık sık kullanılır.

GRAPHICS CARD : Bilgisayarın ekranını kontrol eden devredir.

GOPHER : Internet üzerinde hypertext kullanmadan değişik menülerdeki materyallere ulaşmayı sağlar.

HARD DISC : Yüksek kapasiteli veri depolama araçlarıdır. Bilgisayarın içinde sabit bir şekilde bulunurlar. Giga byte boyutunda bilgi depolayabilirler ve bu büyüklükteki verilerle baş edebilmek için çok büyük hızlarda dönderler. Dönüş hızları genelde 7200 devir/dak dır. 10000 devir/dak çıkanlarıda bulunmaktadır.

HYPERTEXT : HyperText, dökümanları biçimlendirmek, resim eklemek, bağlantılar yaratmak için kullanılan methotdur.

HOME PAGE : Bir web sitesinin ziyaret edilen ilk sayfasıdır.

HPC : (Handheld Personal Computer) Microsoft tarafından ortaya atılan Windows CE nin çalıştığı bilgisayarlardır.

HTML : (Hypertext Mark-up Language) Web sayfaları yaratmak için kullanılan programlama dilidir.

HYPERTEXT : Bir sayfadan diğerine geçmek için kullanılan linklerdir.